Πρόκειται για σημαντικό βήμα προς τη διευθέτηση της κατάστασης που διαμορφώθηκε μετά τις πυρκαγιές που κατέστρεψαν τον καταυλισμό της Μόριας τον Σεπτέμβριο.
Αποτελεί προϊόν των εργασιών της ευρωπαϊκής ειδικής ομάδας που συστάθηκε εκείνη την περίοδο. Το μνημόνιο που υπογράφηκε σήμερα καθορίζει τις αντίστοιχες αρμοδιότητες και τους τομείς συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής, των ελληνικών αρχών και των οργανισμών της ΕΕ. Η σημερινή συμφωνία προστίθεται στην ενωσιακή χρηματοδότηση των 121 εκατ. ευρώ που χορηγήθηκαν στην Ελλάδα τον περασμένο μήνα για την κατασκευή 3 μικρότερων κέντρων υποδοχής στα νησιά της Σάμου, της Κω και της Λέρου, η οποία θα ολοκληρωθεί επίσης έως τον Σεπτέμβριο του 2021.
Η Πρόεδρος της Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε: «Με τη σημερινή μας συμφωνία, η Ευρώπη και η Ελλάδα συνεργάζονται στενά για τους ανθρώπους στα νησιά. Θα εξασφαλίσουμε αξιοπρεπείς συνθήκες για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες που φτάνουν, στηρίζοντας παράλληλα τις κοινότητες στα ελληνικά νησιά. Η συμφωνία αφορά επίσης ταχείες και δίκαιες διαδικασίες, ώστε τα κέντρα να είναι αυτό που πρέπει να είναι μια προσωρινή απλώς στάση πριν είτε από την επιστροφή είτε από την ένταξη. Η διαχείριση της μετανάστευσης αποτελεί ευρωπαϊκή πρόκληση και σήμερα εφαρμόζουμε την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη στην πράξη.»
Η κ. Ίλβα Γιούανσον, Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, δήλωσε: «Πρόκειται για τους ανθρώπους και το βασικό δικαίωμά τους να αισθάνονται ασφαλείς. Η συμφωνία αυτή αποτελεί σημαντικό βήμα προς μια βιώσιμη λύση στη Λέσβο και για να διασφαλιστεί ότι καταστάσεις όπως η Μόρια δεν θα επαναληφθούν ποτέ. Αποτελεί επίσης σημαντικό βήμα για την αλλαγή του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζουμε τη διαχείριση της μετανάστευσης και ανοίγει τον δρόμο για την εφαρμογή στην πράξη των κατευθυντήριων αρχών του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο.»
Μια βιώσιμη λύση για τη Λέσβο
Τον Σεπτέμβριο, η Επιτροπή ανακοίνωσε μια ευρωπαϊκή ειδική ομάδα για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη Λέσβο, με βάση τις αρχές του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο. Η σημερινή συμφωνία καθορίζει τους ακόλουθους τομείς συνεργασίας μεταξύ της Επιτροπής, των ελληνικών αρχών και των οργανισμών της ΕΕ.
- Ανάπτυξη και κατασκευή κέντρου υποδοχής σχεδιασμένου να παρέχει κατάλληλες συνθήκες και να λειτουργεί με ταχείες, δίκαιες και αποτελεσματικές διαδικασίες. Το κέντρο θα διαθέτει έναν χώρο διαβίωσης με κοντέινερ, έναν ειδικό χώρο για τους νεοαφιχθέντες για να τους βοηθήσει κατά τις πρώτες ημέρες, κοντέινερ-ιατρεία για άμεση υγειονομική περίθαλψη, χώρους αναψυχής για αθλήματα, παιδικές χαρές και προκατασκευασμένα σπίτια για τυπική και μη τυπική εκπαίδευση. Θα υπάρχουν κοινές κουζίνες για την προετοιμασία φαγητού και καταστήματα που θα εξυπηρετούν βασικές ανάγκες. Θα δημιουργηθούν ειδικές αίθουσες για τα άτομα με αναπηρία.
- Βελτιωμένη διαχείριση των αφίξεων με πλήρεις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης, συμπεριλαμβανομένων ελέγχων υγείας και ασφάλειας σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο.
- Απρόσκοπτες διαδικασίες ασύλου και επιστροφής και μέτρα ένταξης για να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα παραμένει σε παρατεταμένη αβεβαιότητα. Θα προωθηθούν προγράμματα επικουρούμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης για άτομα που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ, αλλά θα δημιουργηθεί επίσης χώρος κράτησης στα κέντρα πολλαπλών σκοπών για τη στήριξη της αποτελεσματικής επιστροφής. Τα άτομα που χρήζουν διεθνούς προστασίας θα λαμβάνουν καλύτερη στήριξη ώστε να ξεκινούν τη διαδικασία ένταξής τους.
- Συνθήκες υποδοχής σύμφωνες με το δίκαιο της ΕΕ, λαμβανομένων υπόψη των διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών, ιδίως όσον αφορά την υγεία, την ασφάλεια, την αποχέτευση, τα τρόφιμα, την παροχή πληροφοριών και συμβουλών, τον ρουχισμό και τα μη επισιτιστικά είδη, καθώς και τους κοινόχρηστους χώρους. Θα ακολουθηθεί προσέγγιση με βάση το φύλο και τα δικαιώματα των παιδιών, λαμβανομένων υπόψη των αναγκών των οικογενειών και των παιδιών (συνοδευόμενων και ασυνόδευτων), με παράλληλη διασφάλιση ότι τα τρωτά σημεία εντοπίζονται και αντιμετωπίζονται επαρκώς.
- Επαρκής κατάρτιση του προσωπικού, στελέχωση και σχεδιασμός, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης επικινδυνότητας και του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης, για τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του νέου κέντρου.
Ιστορικό
Το μνημόνιο συμφωνίας είναι μία από τις δράσεις που υποστηρίζονται από την Επιτροπή για την αντιμετώπιση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που διαμορφώθηκε μετά τις πυρκαγιές στον καταυλισμό της Μόριας, ιδίως των πρώην ενοίκων του που έμειναν χωρίς στέγη. 12.362 άτομα στον καταυλισμό της Μόριας επλήγησαν άμεσα. Σήμερα 7.200 άνδρες, γυναίκες και παιδιά φιλοξενούνται σε προσωρινές εγκαταστάσεις.
Η Επιτροπή εξήγγειλε ειδική ομάδα για τη βιώσιμη βελτίωση της κατάστασης στο νησί. Η ειδική ομάδα συμβάλλει στην παροχή γενικών κατευθύνσεων για την εξεύρεση λύσης στην κατάσταση στη Λέσβο.
Από τη σύστασή της, η ειδική ομάδα λειτουργεί στις προσωρινές εγκαταστάσεις με στόχο να συμβάλει στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ατόμων που φιλοξενούνται εκεί. Η ειδική ομάδα συνεργάζεται στενά με τους οργανισμούς της ΕΕ και τους διεθνείς οργανισμούς επί τόπου. Τακτικές συντονιστικές επιτροπές παρακολουθούν την πρόοδο του εν εξελίξει έργου. Η ειδική ομάδα επικεντρώθηκε επίσης στον εντοπισμό και την προετοιμασία κατάλληλου χώρου για τις νέες εγκαταστάσεις υποδοχής από κοινού με τις ελληνικές αρχές και τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.
Λεπτομερέστερη επισκόπηση της στήριξης που παρέχει η Επιτροπή στη διαχείριση της κατάστασης στα ελληνικά νησιά είναι διαθέσιμη στις ερωτήσεις και απαντήσεις.