Στο μέλλον, ένας στους τέσσερις εργαζόμενους θα εργάζεται από το σπίτι. Μέχρι το 2025 η αυτοματοποίηση θα εξαφανίσει τουλάχιστον 85 εκατομμύρια θέσεις εργασίας, σύμφωνα με έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για το μέλλον της αγοράς εργασίας. Ταυτόχρονα όμως, θα δημιουργηθούν και περίπου 100 εκατ. καινούργιες στην ψηφιακή οικονομία, την πράσινη ενέργεια, το περιβάλλον και σε νέους τομείς. Ταξίδια, εκδηλώσεις και δραστηριότητες που συνδέονται με την κινητικότητα θα πληγούν σημαντικά. Ένας τεράστιος αριθμός εργαζομένων θα χάσει αναπόφευκτα την δουλειά του και η μεγάλη πρόκληση θα είναι η επανεκπαίδευση του για να βρει θέσεις εργασίας.
Η έκθεση συγκεντρώνει τις απόψεις των επικεφαλής επιχειρήσεων και κορυφαίων στελεχών μεγάλων επιχειρήσεων που βρίσκονται στις πρώτες γραμμές της διαδικασίας λήψης αποφάσεων σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Ότι οι πιο ανταγωνιστικές επιχειρήσεις θα επενδύουν όλο και περισσότερο στην εκπαίδευση του προσωπικού τους, ότι η νούμερο ένα προτεραιότητες θα είναι η υιοθέτηση του cloud computing, το ηλεκτρονικό εμπόριο, η τεχνητή νοημοσύνη. Αυτοματοποίηση και ύφεση, δημιουργούν, όπως γράφει το ΔΝΤ, ένα σενάριο με «διπλά εμπόδια» για τους εργαζόμενους.
Τα βασικά ευρήματα
Εκτός από την τρέχουσα αναστάτωση από τα lockdown που προκαλούνται από την πανδημία και την οικονομική συρρίκνωση, η υιοθέτηση τεχνολογιών από τις εταιρείες θα μεταμορφώσει τις θέσεις εργασίας και τις δεξιότητες έως το 2025. Το 43% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι πρόκειται να μειώσουν το εργατικό δυναμικό τους λόγω της τεχνολογικής προόδου. Μέχρι το 2025, ο σημερινός καταμερισμός εργασίας θα έχει ανατραπεί, καθώς οι μηχανές θα εργάζονται τον ίδιο ακριβώς χρόνο με τους ανθρώπους. Μια σημαντική μερίδα εταιρειών αναμένουν επίσης να κάνουν αλλαγές στις έδρες τους, τις αλυσίδες εφοδιασμού τους και το μέγεθος του εργατικού δυναμικού τους λόγω των παραγόντων που δεν σχετίζονται με την τεχνολογική ανάπτυξη τα επόμενα πέντε χρόνια.
Οι εργοδότες αναμένουν ότι έως το 2025, οι θεωρούμενες θέσεις εργασίας που αντιστοιχούν σε χαμηλόβαθμα στελέχη θα μειωθούν από το 15,4% του εργατικού δυναμικού στο 9% (μείωση 6,4%) και ότι τα αναδυόμενα επαγγέλματα θα αυξηθούν από 7,8% σε 13,5% (αύξηση 5,7%) της συνολικής βάσης των εργαζομένων.
Με βάση αυτά τα στοιχεία, εκτιμάται ότι έως το 2025, ενδέχεται να έχουν χαθεί από τις αλλαγές στον καταμερισμό της εργασίας μεταξύ ανθρώπων και μηχανών, κοντά στα 85 εκατομμύρια θέσεις. Ταυτόχρονα όμως μπορεί να προκύψουν 97 εκατομμύρια νέες θέσεις, πιο προσαρμοσμένες στον νέο καταμερισμό εργασίας μεταξύ ανθρώπων, μηχανών και αλγόριθμων.
Έχει ενδιαφέρον ότι η παγκόσμια αγορά εργασίας θα συνεχίσει να έχει ελλείψεις σε συγκεκριμένες δεξιότητες. Μάλιστα, οι δεξιότητες που οι εργοδότες θεωρούν ότι θα αποκτήσουν προβάδισμα έως το 2025 συμπεριλαμβάνουν την κριτική σκέψη και ανάλυση καθώς και τη επίλυση προβλημάτων. Άλλες δεξιότητες που αναμένεται να έχουν ζήτηση είναι η ανθεκτικότητα και η ευελιξία. Κατά μέσο όρο, οι εταιρείες εκτιμούν ότι θα χρειαστεί επανεκπαίδευση έξι μηνών ή λιγότερο σχεδόν το 40% των εργαζομένων.
Το μέλλον της εργασίας είναι εδώ
Το 84% των εργοδοτών είναι έτοιμο να ψηφιοποιήσει γρήγορα τις διαδικασίες εργασίας. Στόχος, είναι να μπορεί στο σύντομο μέλλον το 44% του εργατικού δυναμικού για να δουλεύει εξ αποστάσεως. Το 1/3 των εργοδοτών επιδιώκει να λάβει μέτρα για να δημιουργήσει την αίσθηση της κοινότητας, της σύνδεσης και της συμμετοχής μεταξύ των εργαζομένων μέσω ψηφιακών εργαλείων και για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η αλλαγή της απομακρυσμένης εργασίας.
Ποιες κατηγορίες επηρεάστηκαν περισσότερο
Ελλείψει πρόνοιας, η ανισότητα είναι πιθανό να επιδεινωθεί από τον διπλό αντίκτυπο της τεχνολογίας και της ύφεσης. Οι θέσεις εργασίας που κατέχουν εργαζόμενοι με χαμηλότερους μισθούς, γυναίκες και νεότεροι εργαζόμενοι επηρεάστηκαν πιο βαθιά στην πρώτη φάση της οικονομικής συρρίκνωσης. Συγκρίνοντας τον αντίκτυπο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 για άτομα με χαμηλότερα επίπεδα εκπαίδευσης με τον αντίκτυπο της κρίσης COVID-19, αυτός σήμερα είναι πολύ πιο μεγάλος. Το πιθανότερο είναι ότι οι ανισότητες θα διευρυνθούν.
Η διαδικτυακή μάθηση και κατάρτιση αυξάνεται, αλλά φαίνεται να είναι διαφορετική για εκείνους που εργάζονται και για αυτούς που είναι άνεργοι. Όσοι εργάζονται δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στα μαθήματα “προσωπικής ανάπτυξης”. Όσοι είναι άνεργοι δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην εκμάθηση ψηφιακών δεξιοτήτων, όπως ανάλυση δεδομένων, επιστήμη υπολογιστών και τεχνολογία πληροφοριών.
Παρά την τρέχουσα οικονομική ύφεση, η μεγάλη πλειονότητα των εργοδοτών αναγνωρίζει την αξία των επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Κατά μέσο όρο το 66% των ερωτηθέντων εργοδοτών θεωρούν ότι οι επενδύσεις αυτές αποδίδουν εντός ενός έτους. Ωστόσο, αυτός ο χρονικός ορίζοντας κινδυνεύει να είναι υπερβολικά μεγάλος για πολλούς εργοδότες στο πλαίσιο του τρέχοντος οικονομικού σοκ. Σχεδόν ένα 17% εργοδοτών δηλώνει αβέβαιο για την απόδοση της επένδυσής του. Κατά μέσο όρο, πάντως, οι εργοδότες αναμένουν ότι μέχρι το 2025, θα είναι σε θέση να προσφέρουν νέες ευκαιρίες σε πάνω από το 70% των εργαζομένων τους.