Ένας μοναχικός μετεωρίτης που προσγειώθηκε στην έρημο της Σαχάρας το 2020 είναι παλαιότερος από τη Γη. Ο αρχέγονος διαστημικός βράχος είναι περίπου 4,6 δισεκατομμύριων ετών και είναι το παλαιότερο γνωστό παράδειγμα μάγματος από το διάστημα.
Η ηλικία και η περιεκτικότητά του σε ορυκτά υποδηλώνουν ότι ο βράχος προήλθε από το πρώιμο ηλιακό μας σύστημα από την κρούστα ενός πρωτοπλανήτη, ένα μεγάλο, βραχώδες σώμα κατά τη διαδικασία εξελίξεως σε έναν πλανήτη, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Ο μετεωρίτης, που ονομάζεται Erg Chech 002 (EC 002), είναι πιθανώς ένα σπάνιο σωζόμενο κομμάτι ενός χαμένου μωρού πλανήτη που καταστράφηκε ή απορροφήθηκε από μεγαλύτερους βραχώδεις πλανήτες κατά τη διάρκεια του σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος.
Τα τεμάχια EC 002 βρέθηκαν στο Adrar της Αλγερίας, τον Μάιο του 2020, και τα θραύσματα ήταν «σχετικά χονδροειδείς, μαύρα και μπεζ», σποραδικά γεμισμένοι με κρύσταλλα που ήταν «μεγαλύτερα πράσινα, κίτρινα-πράσινα και λιγότερο συχνά κίτρινα-καφέ». σύμφωνα με μια περιγραφή του Lunar and Planetary Institute (LPI).
Το EC 002 είναι ένας αχονδρίτης, ένας τύπος μετεωρίτη που προέρχεται από ένα μητρικό σώμα με ξεχωριστό φλοιό και πυρήνα, και στερείται στρογγυλών ορυκτών κόκκων που ονομάζονται χονδροειδή, σύμφωνα με το Κέντρο Μελετών Μετεωριτών στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.
Περίπου 3.100 γνωστοί μετεωρίτες προέρχονταν από στρώματα βραχώδους αστεροειδούς σε κρούστα και μανδύα, αλλά αποκαλύπτουν λίγα για την ποικιλομορφία των πρωτοπλανητών όταν το ηλιακό μας σύστημα ήταν νέο. Περίπου το 95% προέρχεται από δύο μόνο γονικά σώματα και περίπου το 75% αυτών προέρχονται από μία πηγή, πιθανώς ο αστεροειδής 4 Vesta, ένα από τα μεγαλύτερα αντικείμενα της αστεροειδούς ζώνης, ανέφεραν οι ερευνητές.
Μια μετεωριτική σπανιότητα
Ανάμεσα στις χιλιάδες βραχώδεις μετεωρίτες, ο EC 002 ξεχώρισε. Οι ραδιενεργές εκδόσεις ή ισότοπα αλουμινίου και μαγνησίου έδειξαν ότι ο γονέας του μετεωρίτη ήταν ένα αρχαίο σώμα που χρονολογείται πριν από 4.566 δισεκατομμύρια χρόνια και η χημική σύνθεση του EC 002 αποκάλυψε ότι προέκυψε από ένα μερικώς λιωμένο δοχείο μάγματος στο φλοιό του μητρικού σώματος. Οι περισσότεροι βραχώδεις μετεωρίτες προέρχονται από πηγές βασαλτικής κρούστα, γρήγορα ψύχεται λάβα πλούσια σε σίδηρο και μαγνήσιο αλλά η σύνθεση του EC 002 έδειξε ότι ο φλοιός του γονέα του ήταν κατασκευασμένος από ανδεσίτη, ο οποίος είναι πλούσιος σε διοξείδιο του πυριτίου.
“Αυτός ο μετεωρίτης είναι ο παλαιότερος μαγικός βράχος που έχει αναλυθεί μέχρι σήμερα και ρίχνει φως στο σχηματισμό των αρχέγονων φλοιών που κάλυπταν τους παλαιότερους πρωτοπλανήτες”, ανέφεραν οι συγγραφείς της μελέτης.
Ενώ το EC 002 είναι εξαιρετικά ασυνήθιστο, άλλες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τέτοιες κρούστες ανδεσίτη με έγχυση πυριτίου ήταν πιθανότατα συχνές κατά τη διάρκεια του σταδίου σχηματισμού πρωτοπλανητών του ηλιακού μας συστήματος, “σε αντίθεση με αυτό που προτείνει το αρχείο μετεωριτών”, έγραψαν οι ερευνητές.
“Είναι λογικό να υποθέσουμε ότι πολλά παρόμοια χονδρικά σώματα συγκεντρώθηκαν ταυτόχρονα και είχαν καλυφθεί από τον ίδιο τύπο πρωτόγονης κρούστας”. Ωστόσο, όταν οι επιστήμονες κοίταξαν τα φασματικά “δακτυλικά αποτυπώματα” απομακρυσμένων κοσμικών αντικειμένων, μοτίβα μήκους κύματος στο φως που εκπέμπουν ή αντανακλούν, και τα συγκρίνουν με το EC 002, δεν βρήκαν αντιστοιχίες. Ακόμη και μετά από σύγκριση με 10.000 αντικείμενα στη βάση δεδομένων του Sloan Digital Sky Survey, το EC 002 ήταν “σαφώς διακριτό από όλες τις αστεροειδείς ομάδες”, ανέφεραν οι επιστήμονες. “Δεν έχει αναγνωριστεί κανένα αντικείμενο με φασματικά χαρακτηριστικά παρόμοια με το EC 002.”
Πού είναι σήμερα όλα τα πρωτόπλατα με κρούστα ανδεσίτη; Κατά τη διάρκεια της πτητικής περιόδου του πλανητικού μας τοκετού, οι περισσότεροι από αυτούς τους πρωτοπλανήτες πιθανότατα δεν κατάφεραν να περάσουν από την παιδική ηλικία, σύμφωνα με τη μελέτη. Είτε συντριβήσαν σε συγκρούσεις με άλλα βραχώδη σώματα, είτε απορροφήθηκαν από μεγαλύτερους και πιο επιτυχημένους βραχώδεις πλανήτες, όπως η Γη, ο Άρης, η Αφροδίτη και ο Ερμής, αφήνοντας λίγα ίχνη πίσω για να γεννήσουν μετεωρίτες όπως το EC 002.
“Τα απομεινάρια του αρχέγονου ανδεσιτικού κρούστου δεν είναι επομένως σπάνια στο ρεκόρ των μετεωριτών, αλλά είναι επίσης σπάνια σήμερα στη ζώνη αστεροειδών”, έγραψαν οι επιστήμονες.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν στο Διαδίκτυο στις 8 Μαρτίου στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.