Γράφει η Αναστασία Μήλιου, Δικηγόρος Παρ’Εφέταις*
Όλοι αργά ή γρήγορα θα κληθούμε κάποια στιγμή να τακτοποιήσουμε τα κληρονομικά θέματα κάποιου αγαπημένου συγγενικού μας προσώπου. Η κληρονομιαία περιουσία χωρίζεται σε δύο κατηγορίες το ενεργητικό και το παθητικό.
Το ενεργητικό περιλαμβάνει όλα τα ακίνητα, (σπίτια, οικόπεδα, αγροτεμάχια), τους τραπεζικούς λογαριασμούς και τα υπόλοιπα τραπεζικά προϊόντα (ομόλογα, μετοχές κ.τ.λ.), οχήματα, κοσμήματα, έργα τέχνης και οικοσκευή. Το παθητικό περιλαμβάνει τα χρέη της περιουσίας. Αν το παθητικό υπερβαίνει το ενεργητικό της κληρονομίας τότε υπάρχει το δικαίωμα αποποίησης του κληρονόμου, που μπορεί να γίνει εντός 4 μηνών από το θάνατο του κληρονομούμενου ή από την ημερομηνία δημοσίευσης της διαθήκης, αν υπάρχει.
Για τους κατοίκους εξωτερικού η προθεσμία αποποίησης είναι ένας χρόνος από το θάνατο του κληρονομούμενου ή από την δημοσίευση της διαθήκης. Αν ο κάτοικος εξωτερικού μπορεί να αποδείξει το χρονικό σημείο που πληροφορήθηκε το θάνατο του κληρονομούμενου τότε η ετήσια προθεσμία για την αποποίηση ξεκινάει από εκείνο το χρονικό σημείο. Η αποδοχή κληρονομιάς γίνεται σιωπηρά ή και με συμβολαιογραφικό έγγραφο. Αν δεν γίνει αποποίηση, τεκμαίρεται ότι έχει γίνει σιωπηρή αποδοχή
μετά την πάροδο των 4 μηνών. Εντός έξι μηνών από το θάνατο του κληρονομούμενου ή από την
δημοσίευση της διαθήκης αν αυτή υπάρχει πρέπει να γίνει η δήλωση φόρου κληρονομίας στην Εφορία του αποβιώσαντος.
Για όσους απεβίωσαν στο εξωτερικό αρμόδια για την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομίας είναι η ΔΟΥ Κατοίκων Εξωτερικού και η προθεσμία για την δήλωση φόρου κληρονομίας είναι ένα έτος από το θάνατο του κληρονομούμενου ή από την δημοσίευση της διαθήκης. Στην δήλωση φόρου κληρονομίας δηλώνονται όλα τα κληρονομιαία στοιχεία, δηλ. ακίνητα, χρήματα από τραπεζικούς λογαριασμούς, περιεχόμενο θυρίδων, αυτοκίνητα, κοσμήματα, έργα τέχνης οικοσκευή κ.τ.λ. Με συμβολαιογραφικό έγγραφο γίνεται η αποδοχή μόνο των ακινήτων της κληρονομιάς.
Όταν δεν υπάρχει διαθήκη, κληρονομούν οι εξ αδιάθετου κληρονόμοι που είναι κατά το νόμο οι εγγύτεροι συγγενείς του αποβιώσαντος. Αυτοί είναι τα τέκνα και ο σύζυγος. Αν τα τέκνα έχουν προαποβιώσει, την θέση τους καταλαμβάνουν τα παιδιά τους (εγγόνια) αν υπάρχουν. Αν δεν υπάρχουν τέκνα αλλά υπάρχει σύζυγος, τότε κληρονομούν ο/η σύζυγος και τα αδέλφια του αποβιώσαντος, αν δεν υπάρχουν τέκνα και σύζυγος κληρονομούν τα αδέλφια κ.τλ. Με την διαθήκη ορίζονται οι κληρονόμοι κατά την βούληση του διαθέτη
σε άλλα ποσοστά ή σε συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία.
Επίσης με την διαθήκη, δίνεται το δικαίωμα στον διαθέτη να συμπεριλάβει άτομα που δεν θα κληρονομούσαν χωρίς διαθήκη (εξωτικοί). Η συμβολαιογραφική πράξη της αποδοχής κληρονομίας, μπορεί να γίνει οποτεδήποτε μέσα στα χρόνια. Ο καθένας μπορεί ξεχωριστά από τους υπόλοιπους συγκληρονόμους να αποδεχτεί μόνο το δικό του μερίδιο. Επίσης με την αποδοχή κληρονομιάς, οι κληρονόμοι μπορούν να
αποδεχθούν για λογαριασμό του κληρονομούμενου, την κληρονομιά που είχε περιέλθει σε αυτόν σε προγενέστερο χρόνο και που δεν είχε αποδεχθεί. Π.χ. αποβιώνει ο πατέρας Α, ο οποίος είχε στο χωριό του ακίνητα τα οποία ανήκαν αρχικά στον δικό του πατέρα Β, αλλά δεν είχε γίνει αποδοχή κληρονομίας όταν ο Β προ 40 περίπου ετών απεβίωσε. Μπορούμε εμείς να αποδεχθούμε πρώτα για λογαριασμό του πατρός μας Α την κληρονομιά που περιήλθε σε εκείνον κατά το χρόνο θανάτου του πατέρα του Β. Αν υπήρχε και ποσοστό που κληρονομούσε η σύζυγός του Γ και μητέρα του πατρός μας, η οποία απεβίωσε αργότερα, περιλαμβάνουμε στην αποδοχή κληρονομιάς και το δικό της μερίδιο που αποδέχεται ο πατέρας μας Α και στην συνέχεια τα δύο αυτά μερίδια τα αποδεχόμαστε εμείς ως κληρονομιά του πατέρα μας. Αυτή είναι μια τριπλή αποδοχή κληρονομιάς, γιατί περιλαμβάνει τρεις θανάτους και τρία κληρονομικά δικαιώματα.
Ο λόγος που πρέπει να συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο για την αποδοχή κληρονομιάς είναι για να υπάρχει συνέπεια, συνέχεια και ακρίβεια στους τίτλους κτήσης ενός ακινήτου, έτσι ώστε σε περίπτωση που
θελήσουμε να το μεταβιβάσουμε σε τρίτον να μην γεννιούνται αμφιβολίες ως προς την κυριότητάς μας επ’ αυτού.
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΧΡ. ΜΗΛΙΟΥ
ΔΙΚΗΓΟΡΟΣ ΠΑΡ’ΕΦΕΤΑΙΣ ΑΘΗΝΩΝ
Τηλ. 6945-028153
e-mail: natmil@otenet.gr , info@legalaction.gr
www.legalaction.gr , fb: Αναστασία Μήλιου