Μια πέτρινη πλάκα 4.000 ετών, που ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά πριν από έναν αιώνα στη Γαλλία, μπορεί να είναι ο παλαιότερος γνωστός χάρτης στην Ευρώπη, σύμφωνα με νέα μελέτη.
Η πλάκα Saint-Bélec χρονολογείται από την πρώιμη εποχή του Χαλκού (2150-1600 π.Χ.) και ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1900 σε προϊστορικό νεκροταφείο στο Finistère της Βρετάνης. Αποτελούσε έναν από τους τοίχους ενός κιβωτίου, ένα πέτρινο κουτί που στεγάζει τα πτώματα των νεκρών. Η πλάκα πιθανότατα κατασκευάστηκε πριν ξαναχρησιμοποιηθεί στην ταφή προς το τέλος της πρώιμης εποχής του Χαλκού (1900-1640 π.Χ.).
Κατά τη στιγμή της ανακάλυψης, η σπασμένη πλάκα, μήκους 3,9 μέτρα, μεταφέρθηκε σε ιδιωτικό μουσείο και το Μουσείο Εθνικών Αρχαιοτήτων της Γαλλίας το απέκτησε το 1924. Στη συνέχεια αποθηκεύτηκε σε ένα γαλλικό κάστρο, όπου συγκέντρωνε σκόνη μέχρι να ανακαλυφθεί ξανά στην αποθήκη του κάστρου το 2014. Αλλά μόλις πρόσφατα οι ερευνητές άρχισαν να καταλαβαίνουν την ενδιαφέρουσα ιστορία πίσω από αυτήν την προϊστορική πλάκα.
Το 2017, μια ομάδα ερευνητών στην Ευρώπη άρχισε να αναλύει τα χαρακτικά στην πλάκα χρησιμοποιώντας τρισδιάστατες έρευνες υψηλής ανάλυσης και φωτογραμμετρία, μια διαδικασία ανάλυσης ενός αντικειμένου με τη λήψη λεπτομερών φωτογραφιών. Ανακάλυψαν ότι η πλάκα είχε όλα τα σημάδια που θα ήταν αναμενόμενα από έναν χάρτη, όπως μοτίβα που ενώνονται με γραμμές. Διαπίστωσαν επίσης ότι οι γραμμές αντιπροσώπευαν ένα ποτάμι δίκτυο και οι κατασκευαστές του φάνηκαν να χρησιμοποίησαν σκόπιμα ένα τρισδιάστατο σχήμα για να αντιπροσωπεύουν μια κοιλάδα.
Οι ερευνητές συνέκριναν τα χαρακτικά στην πλάκα με στοιχεία του γαλλικού τοπίου και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η πλάκα αντιπροσώπευε μια περιοχή περίπου 30 χιλιόμετρα επί 21 χιλιόμετρα κατά μήκος του ποταμού Odet στη δυτική Γαλλία.
“Αυτός είναι πιθανώς ο παλαιότερος χάρτης μιας περιοχής που έχει εντοπιστεί”, στην Ευρώπη, ο Clément Nicolas από το Πανεπιστήμι ο του Μπόρνμουθ. Ο χάρτης πιθανότατα χρησιμοποιήθηκε από έναν πρίγκιπα ή βασιλιά της Εποχής του Χαλκού για να χαρακτηρίσει την κυριότητα σε μια συγκεκριμένη περιοχή και υποδηλώνει ότι δεν πρέπει να υποτιμούμε τις χαρτογραφικές γνώσεις των προηγούμενων κοινωνιών, δήλωσε ο Νικόλας.
Η περιοχή πιθανότατα ανήκε σε μια ισχυρά ιεραρχική πολιτική οντότητα που ελέγχει την περιοχή αυστηρά στην αρχή της Εποχής του Χαλκού.
Το γεγονός ότι θάφτηκε αργότερα μπορεί να σημαίνει ότι ήταν το τέλος της εξουσίας τους, ή θα μπορούσε να ήταν μια απόρριψη της εξουσίας που οι ελίτ κρατούσαν στην κοινωνία εκείνη την εποχή.
Τα ευρήματα δημοσιεύθηκαν τον Απρίλιο στο γαλλικό περιοδικό Bulletin de la Société préhistorique française.