“The lady isn’t tapering”, δηλαδή “η Κυρία δεν μειώνει τη στήριξη υπό το PEPP” αλλά επαναρρυθμίζει απλά αυτό το “εργαλείο”, ήταν η φράση που χρησιμοποίησε η Κριστίν Λαγκάρντ χθες κατά τη συνέντευξη Τύπου για να στείλει ένα ξεκάθαρο και καθησυχαστικό μήνυμα στις αγορές.
Η φράση αυτή σίγουρα δεν ήταν αυθόρμητη, η επικεφαλής της ΕΚΤ την είχε στο μυαλό της και περίμενε την κατάλληλή ερώτηση από τους δημοσιογράφους για να την χρησιμοποιήσει. Η φράση αυτή δεν ήταν επίσης τυχαία καθώς θυμίζει την ιστορική φράση της Μάργκαρετ Θάτσερ τον Οκτώβριο του 1980 όταν δεχόταν πιέσεις για να αντιστρέψει την πολιτική της: “Για όλους αυτούς που περιμένουν με κομμένη την ανάσα για το αγαπημένο κλισέ των ΜΜΕ, το U-turn (της πολιτικής), ένα έχω να πω: You turn if you want (Γυρίστε εσείς αν θέλετε). The lady’s not for turning! (Η κυρία δεν γυρίζει”).
Στα αρνητικά “γύρισε” το 5ετές
Και είναι σαφές πως οι αγορές έλαβαν το μήνυμα της Λαγκάρντ. Και αυτό αποτυπώθηκε κυρίως στα ελληνικά ομόλογα τα οποία είναι και τα πιο ευάλωτα στο τέλος του PEPP. Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έχει σημειώσει “βουτιά” στο 0,75% σήμερα από το 0,87% που βρισκόταν πριν την απόφαση της ΕΚΤ. Δηλαδή μία πτώση της τάξης του 14%. Παράλληλα η απόδοση του ελληνικού 5ετούς ομολόγου γύρισε και πάλι σε αρνητικά επίπεδα και στο -0,004%, για πρώτη φορά μετά τα τέλη Αυγούστου. Σε ερώτηση για το τι σκέφτεται η ΕΚΤ να κάνει με την Ελλάδα δεδομένου ότι είναι η μόνη χώρα χωρίς επενδυτική βαθμίδα και άρα το speculation στην αγορά μπορεί να ασκήσει πιέσεις στα ελληνικά ομόλογα και στο κόστος δανεισμού της Ελλάδας εάν δεν υπάρχει κάτι ξεκάθαρο από το Δ.Σ για τις προθέσεις του στη μετά PEPP εποχή, η Λαγκάρντ απάντησε πολύ συγκρατημένα, ωστόσο η απάντησή της έδειξε πως η Ελλάδα υπάρχει στο μυαλό της ΕΚΤ. Όπως είπε είναι πολύ πρόωρο για να συζητηθεί το μακροπρόθεσμο διάστημα, και άρα η περίπτωση της Ελλάδας, αλλά παράλληλα μετέθεσε τα σπουδαία για τον Δεκέμβριο Όπως είπε το θέμα της Ελλάδας θα συζητηθεί και θα αντιμετωπιστεί στη συνεδρίαση του Δεκεμβρίου.
Αυτό ουσιαστικά σημαίνει πως πριν λήξει το 2021 θα γνωρίζουμε τι ακριβώς θα κάνει η ΕΚΤ μετά το PEPP, αν θα αποφασίσει να το επεκτείνει λίγο και εάν και πως θα αλλάξει το μέγεθος και τις ευελιξίες του κλασσικού προγράμματος QE, του APP, δηλαδή εάν θα ανακοινωθεί περαιτέρω χαλάρωση της πολιτικής της. Σημειώνεται πως καθώς μέσω του PEPP το οποίο δεν έχει όριο στις αγορές ομολόγων μίας χώρας, η ΕΚΤ έχει αγγίξει το “ταβάνι” σε όρους κλασσικού QE, σημαίνει πως η μη αλλαγή των κανόνων του APP θα οδηγήσει σε πολύ περιορισμένη στήριξη για πολλές χώρες. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η ΕΚΤ μπορεί να αυξήσει τις μηνιαίες αγορές υπό το APP στα 50 δισ. ευρώ μετά τον Μάρτιο, από 20 δισ. ευρώ σήμερα.
“Οι αγορές αναμένουν ευρέως ότι η ΕΚΤ θα χαλαρώσει περαιτέρω την πολιτική της τον Δεκέμβριο – είτε με αύξηση του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων είτε απλώς παράταση του PEPP κατά τρεις ή έξι μήνες “, δήλωσε στο Reuters ο στρατηγός αναλυτής την ING Antoine Bouvet. “Εάν επεκτείνει το PEPP αυτό είναι προφανώς υποστηρικτικό για τα ομόλογα του ελληνικού δημοσίου ιδιαίτερα. Γενικά παραμένουμε αισιόδοξοι για τα ομόλογα της Νότιας Ευρώπης λόγω της στήριξης της ΕΚΤ”, όπως πρόσθεσε.
Η ειδική περίπτωση της Ελλάδας
Η ειδική περίπτωση της Ελλάδας λοιπόν η οποία με τα σημερινά δεδομένα δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος του QE θα “αντιμετωπιστεί”. Εμμέσως πλην σαφώς αυτό δείχνει ότι η ΕΚΤ θα φροντίσει να μην αποσυρθεί ξαφνικά η στήριξη για την Ελλάδα η οποία και κατά τη διάρκεια της πανδημίας έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στη μείωση των ελληνικών spreads.
Έως τώρα δεν έχει γίνει κάποια ανοιχτή συζήτηση για την Ελλάδα από τα μέλη της ΕΚΤ. Το μόνο επίσημο reference που έχουμε είναι η πρόσφατη συνέντευξη του επικεφαλής οικονομολόγου και μέλους της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν στο Reuters. Όπως είπε, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα συνεχίζει να αγοράζει ελληνικά ομόλογα έως το τέλος του 2023, μέσω της επανεπένδυσης των ποσών από τους τίτλους που έχει αγοράσει στο πλαίσιο του PEPP και οι οποίοι ωριμάζουν. Παράλληλα τόνισε ότι αυτό θα συμβεί, ανεξάρτητα με την απόφαση που θα ληφθεί για το αν η ΕΚΤ θα κάνει αποδεκτά τα ελληνικά ομόλογα και στο πλαίσιο του τακτικού προγράμματός της αγοράς ομολόγων (APP), το οποίο θα είναι το μοναδικό που θα ισχύσει όταν λήξει το PEPP.
Ωστόσο αυτό είναι κάτι που οι αγορές ήδη γνωρίζουν. Μία φράση στις γραμμές του “η ΕΚΤ γνωρίζει ότι η Ελλάδα είναι ειδική περίπτωση και δεν σκοπεύει να κάνει κάτι που θα επιδεινώσει τις χρηματοδοτικές συνθήκες της χώρας” θα ήταν ίσως το αναγκαίο μήνυμα που θα πρέπει να δώσει η ΕΚΤ προτού να είναι αργά. Όπως πολύ καλά γνωρίζουμε οι αγορές έχουν τη δύναμη να στέλνουν τις χώρες στον… γκρεμό. Αυτό το έζησε η Ελλάδα στο… πετσί της όταν η εκτόξευση αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων το 2009 ήταν ένας από του λόγους που οδήγησαν σε απανωτές υποβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης, ενώ οι ελληνικές αποδόσεις είχαν εκτοξευθεί στο 37% το 2012 και το 2015 στο 16%, όταν “έπαιζε” το σενάριο του Grexit.
Σίγουρα η Ελλάδα δεν είναι αντιμέτωπη πλέον με κάποιο από τα παραπάνω εφιαλτικά σενάρια. Η οικονομική πολιτική που ακολουθείται, η μεταρρυθμιστική ατζέντα που δεν έβαλε στοπ παρά την πανδημία, η πλήρης επιστροφή στις αγορές με ιστορικά χαμηλά επιτόκια δανεισμού και εντυπωσιακή ζήτηση, αλλά και τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα έχουν κάνει τη χώρα ένα σημαντικό επενδυτικό story και αυτό έχει αποτυπωθεί στα ελληνικά ομόλογα.
Όμως κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το speculation. Εάν οι αγορές δεν πειστούν ότι η στήριξη της ΕΚΤ δεν θα εγκαταλειφθεί – η οποία έχει αγοράσει έως τώρα σχεδόν 30 δισ. ευρώ ελληνικά ομόλογα, υπερκαλύπτοντας τις εκδόσεις χρέους του Δημοσίου – εύκολα μπορεί να γυρίσουν την πλάτη, να την θεωρήσουν αγορά υψηλού ρίσκου και να στραφούν σε εκείνες τις αγορές ομολόγων οι οποίες θα βρίσκονται κάτω από την ομπρέλα της ποσοτικής χαλάρωσης, η οποία όπως φαίνεται θα συνεχιστεί για πολύ ακόμη.
Τι εκτιμούν οι αναλυτές
Οι αναλυτές πάντως – ευτυχώς – εκτιμούν πως η ΕΚΤ δεν θα εγκαταλείψει την Ελλάδα. Όπως σημειώνουν είναι πολύ πιθανό να υπάρξει ένα πρόγραμμα-γέφυρα το οποίο θα διασφαλίζει την ομαλή μετάβαση, και το οποίο θα έχει ευελιξίες ώστε να μην εξαιρεθούν τα ελληνικά ομόλογα από τη στήριξη της ΕΚΤ. Όπως επισημαίνει η Morgan Stanley, ένας βασικός κίνδυνος για την Ελλάδα και τις ελληνικές τράπεζες είναι το τέλος της στήριξης της ΕΚΤ. Το 2020 η κεντρική τράπεζα ήρε τους περιορισμούς στα ελληνικά ομόλογα, συμπεριλαμβάνοντάς τα στο PEPP και δίνοντας το αναγκαίο waiver έτσι ώστε οι ελληνικές τράπεζες να μπορούν να τα χρησιμοποιούν ως εγγυήσεις για τις πράξεις του ευρωσυστήματος. Αυτό στήριξε την ενίσχυση της χρηματοδότησης της ΕΚΤ και μείωσε τα χρηματοδοτικά κόστη για τις τράπεζες μέσω του προγράμματος TLTRO III ( -100 μονάδες βάσης). Η Morgan Stanley εκτιμά πάντως πως η ΕΚΤ θα θέλει να αποφύγει την όποια αναταραχή και έτσι θα παρατείνει το waiver το οποίο και λήγει τον Ιούνιο του 2022.
Η BofA δεν ανησυχεί για τις επιπτώσεις του τέλους του PEPP τον Μάρτιο του 2022. Εκτιμά πως η εφαρμογή του ελληνικού σχεδίου ανάκαμψης θα βελτιώσει τις μεσοπρόθεσμες δυνητικές προοπτικές ανάπτυξης στην Ελλάδα και, συνεπώς, το επενδυτικό αφήγημα των ελληνικών ομολόγων, ενώ η πρόοδος προς την επίτευξη της επενδυτικής βαθμίδας (μέσω της μείωσης των NPEs, την αποπληρωμής μέρους των ευρωπαϊκών δανείων GLF, και της διατήρησης των ταμειακών διαθεσίμων) θα στηρίξει επίσης τις επιδόσεις τους. Ο μεγάλος κίνδυνος για τα ελληνικά ομόλογα κατά την τράπεζα αφορά ωστόσο την “τύχη” της επιλεξιμότητας (waiver) που έχει δοθεί από την ΕΚΤ λόγω τη πανδημίας, και η οποία έκανε τα ελληνικά ομόλογα ένα ελκυστικό asset για τις ευρωπαϊκές τράπεζες και τις ελληνικές ειδικότερα. Εάν το waiver αρθεί, υπάρχει κίνδυνος οι ελληνικές τράπεζες να μειώσουν τον δανεισμό TLTRO και να προχωρήσουν σε πωλήσεις ελληνικών ομολόγων. Η BofΑ πάντως εκτιμά ότι η ΕΚΤ αυτό το φθινόπωρο θα ανακοινώσει την παράτασή του.
Τι θα κερδίσει η Ελλάδα αν ενταχθεί στο κανονικό QE
Και για να έχουμε μία εικόνα του τι μπορεί να σημαίνει η συνέχιση της αποδοχής των ελληνικών ομολόγων στο QE, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Frederic Ducrozet, senior strategist της Pictet Wealth Management, θα “απελευθερώσει” έως και 25 δισ. ευρώ σε αγορές ελληνικών ομολόγων από την ΕΚΤ (με βάση το 33% του capital key) ως ένα πρώτο βήμα και έως και 65 δισ. ευρώ μακροπρόθεσμα (απόκλιση από το capital key)…
Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα facebook, twitter, instagram, και στο Google news. Διαβάστε την e-enimerosi.com για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, κάνετε εγγραφή στην σελίδα και πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.
