Γράφει η Ευαγγελία Κατσιγιάννη.
Η ιταλική εισβολή, η οποία επισήμως ξεκίνησε την 28η Οκτωβρίου 1940, λίγες ώρες μετά την αποστολή ενός τελεσίγραφου στον Έλληνα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά από τον Ιταλό πρέσβη στην Ελλάδα Εμμανουέλε Γκράτσι, συμπληρώθηκε έναν χρόνο αργότερα με την άφιξη των δυνάμεων του Γ’ Ράιχ στην χώρα.
Ο Χίτλερ ειδικότερα κρίνοντας πως η κατάληψη των ελληνικών περιοχών ήταν βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, έστειλε τον Απρίλιο του 1941 στρατιωτικές δυνάμεις στην Ελλάδα προκειμένου να την καταλάβει. Η είσοδος των Γερμανών στο ελληνικό κράτος προκάλεσε μεγάλη αναταραχή στο εσωτερικό και σταδιακά αρκετοί πολίτες αποφάσισαν να αντισταθούν στις δυνάμεις κατοχής. Προτού ωστόσο ανακύψουν οργανωμένα σώματα αντίστασης, είχε προηγηθεί ένα επεισόδιο στην Βυτίνα Αρκαδίας με πρωταγωνιστή τον δεκαεπτάχρονο Μαθιό Πόταγα, η ιστορία του οποίου έμελλε να εμπνεύσει στην συνέχεια τους Έλληνες αγωνιστές.
Ο νεαρός Μαθιός (Ματθαίος) Πόταγας, μαθητής του Ε γυμνασίου Βαρβακείου, την περίοδο της Κατοχής είχε εγκαταλείψει την Αθήνα, όπου διέμενε, επιστρέφοντας στον τόπο γέννησής του την Βυτίνα, ώστε να είναι κοντά στην οικογένειά του. Στις 2 Μαΐου 1941, όταν πληροφορήθηκε ότι τα γερμανικά στρατεύματα κατευθύνονταν προς τον τόπο του την Βυτίνα, αποφάσισε να μην υποταχθεί στην μοίρα του προχωρώντας σε μία παράτολμη ενέργεια. Πηγαίνοντας συγκεκριμένα προς τον δημόσιο δρόμο που περνούσε έξω από την Βυτίνα, την γέφυρα Κουτρουμπή, στάθηκε εκεί κοντά σε έναν βράχο περιμένοντας να αντικρίσει την πανίσχυρη μεραρχία “Σωματοφυλακή SS Αδόλφος Χίτλερ”. Λίγο αργότερα, βλέποντας τους Γερμανούς να έρχονται, ο Μαθιός Πόταγας παρέμεινε στην θέση του και υψώνοντας το χέρι του χωρίς δισταγμό είπε προς τους άνδρες των SS: “Θα μας πεινάσετε, θα μας κάψετε, θα μας σκοτώσετε, αλλά δεν θα μας νικήσετε. Είμαι εδώ μόνος. Αλλά η Ελλάδα ολόκληρη ακολουθεί“.
Οι Γερμανοί ακούγοντας τον και μαθαίνοντας από τον διερμηνέα του σώματός τους το περιεχόμενο των λόγων του, σάστισαν και αμέσως εκτέλεσαν εν ψυχρώ τον δεκαεπτάχρονο μαθητή. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, ο ηρωικός μαθητής λίγο πριν σκοτωθεί, πυροβόλησε με το όπλο του πατέρα του τα γερμανικά αυτοκίνητα, με τους άνδρες των ναζί προς απάντηση, έχοντας στο μεταξύ ακούσει και τα λόγια του, αρχικά να τον συλλαμβάνουν και έπειτα να τον σκοτώνουν με όπλο, συνθλίβοντάς του στη συνέχεια το κεφάλι. Το βέβαιο είναι ότι κατά την διάρκεια της δήλωσής του δεν χρησιμοποίησε το όπλο του, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο την σοβαρότητα καθώς και την σπουδαιότητα της ελευθερίας για τον άνθρωπο.
Η γνωστοποίηση του θανάτου του νεαρού μαθητή, προκάλεσε την οργή του ελληνικού κόσμου που πια είχε αποφασίσει να υψώσει το ανάστημά του απέναντι στις ναζιστικές δυνάμεις. Αντλώντας δύναμη από την περίπτωση του Πόταγα, αρκετοί Έλληνες συγκρότησαν μέσα στους επόμενους μήνες ένοπλα αντιστασιακά σώματα για την καταπολέμηση του εχθρού. Έτσι, η θυσία του θαρραλέου δεκαεπτάχρονου δεν πήγε χαμένη. Μάλιστα, σύμφωνα με την αδελφή του θύματος, την γνωστή γλύπτρια Ελένη Πόταγα, η επιρροή της κίνησης του Μαθιού Πόταγα στους αντιστασιακούς κύκλους ήταν τόσο μεγάλη ώστε κατά τα κατοχικά χρόνια “νέοι από όλες τις οργανώσεις ερχόντουσαν και κατέθεταν στεφάνια και λουλούδια στον τάφο του, ιδίως όταν σχεδίαζαν μια νέα αντιστασιακή ενέργεια“.
Εξήντα δύο χρόνια αργότερα, η Βυτίνα αποφάσισε να τιμήσει τον άλλοτε λησμονημένο από την ιστοριογραφία ήρωά της, ζητώντας από την αδελφή του να φιλοτεχνήσει έναν ανδριάντα προς τιμήν του. Πράγματι, η Ελένη Πόταγα αποδέχθηκε την πρόσκληση και στις 3 Μαΐου 2003, έλαβαν χώρα τα αποκαλυπτήρια του αγάλματος στο ευρύ κοινό, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Στεφανόπουλου, ο οποίος στο πλαίσιο της εκδήλωσης δήλωσε: “Μπορεί κανείς να γίνει ήρωας και σε έναν επιθετικό πόλεμο και να καταλάβει οχυρά του εχθρού θυσιάζοντας τη ζωή του. Αλλά σε ανώτερη βαθμίδα ηρωισμού είναι εκείνος που το κάνει γνωρίζοντας την ώρα εκείνη ότι δεν πρόκειται να κερδίσει άλλο παρά μόνον ηθική νίκη, θυσιάζοντας ωστόσο την καρδιά του, θυσιάζοντας τη ζωή του…”. Με αυτόν τον τρόπο λοιπόν το ελληνικό κράτος απέδωσε φόρο τιμής στον Ματθαίο Πόταγα, έναν άνθρωπο σύμβολο για όσους αγωνίζονται για την ελευθερία καταπολεμώντας την καταπίεση.
Πηγές
https://www.nostimonimar.gr/mathios-potagas-o-protos-antistasiakos/
