Ελένη Γκιάτα.
Το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ-Μολότοφ στο Στάλινγκραντ.
Στις 23 Αυγούστου 1939 στη Μόσχα, ο Υπουργός Εξωτερικών του Γ’ Ράιχ της Γερμανίας, Γιόαχιμ φον Ρίμπεντροπ και ο Υπουργός Εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης, Βιατσεσλάβ Μιχάηλοβιτς Μόλοτοφ υπέγραψαν το Σύμφωνο μη επίθεσης. Με αυτή την ονομασία είναι περισσότερο γνωστό το Γερμανο-σοβιετικό Σύμφωνο μη Επίθεσης, γνωστό και ως Γερμανοσοβιετική Συνθήκη.
Η επικύρωση αυτής της συνθήκης πραγματοποιήθηκε στις 31 Αυγούστου, δηλαδή οχτώ μέρες μετά, από το Ανώτατο Σοβιέτ. Έως τις 22 Ιουνίου 1941 παρέμεινε σε ισχύ, τότε η Γερμανία, στο πλαίσιο της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, εισέβαλε στη Σοβιετική Ένωση και το παραβίασε. Η σύγκλιση της Σοβιετικής Ένωσης με την Γερμανία, που πάντα ήταν ιδεολογικός της εχθρός, λόγω του εθνικοσοσιαλιστικού της καθεστώτος, έστω και πρόσκαιρα προκάλεσε την σκληρή κριτική της Δύσης. Αντίθετα, ο Στάλιν, αντιμετώπισε την όλη κατάσταση με ρεαλισμό, εφαρμόζοντας γεωπολιτικά συμφέροντα και λόγους.
Το Σύμφωνο «Μόλοτοφ- Ρίμπεντροπ», στις συνθήκες που επικρατούσαν το 1939
Είναι χαρακτηριστικό ότι στη Σοβιετική Ένωση, το μοναδικό εναπομένον μέσο άμυνας, ήταν το Σύμφωνο «Μόλοτοφ – Ρίμπεντροπ». Ενδυνάμωσε και αναζωογόνησε τη χώρα, για 21 ολόκληρους μήνες ειρήνης.
Ιδιαίτερα βοηθητικοί στην πολεμική της προετοιμασία ενόψει της γερμανικής επίθεσης, αποδείχτηκαν αργότερα, οι 21 μήνες ειρήνης, όμως συνάμα και αιτία αρχή πολλών προβλημάτων.
Τι αφορούσε η Συμφωνία και το μυστικό συμπληρωματικό πρωτόκολλο
Με τη συμφωνία αυτή, οι δύο χώρες είχαν υποχρέωση, κατόπιν υπογραφής του Συμφώνου, να μην επιτεθεί η μία στην άλλη και να παραμείνουν και οι δύο ουδέτερες, σε περίπτωση ανάμιξης της μιας εκ των δύο σε πόλεμο. Επίσης, κατόπιν σύναψης μυστικού- συμπληρωματικού πρωτοκόλλου, αποφασίστηκε η δημιουργία γερμανικών και σοβιετικών σφαιρών επιρροής στην Ευρώπη, στην οποία άνηκαν οι Βαλτικές χώρες και η Φινλανδία. Εξαίρεση στο παραπάνω, αποτελούσε η Λιθουανία, ενώ οι γερμανικές μειονότητες της σοβιετικής σφαίρας (όπως κυρίως στις βαλτικές χώρες, στη Βεσσαραβία και στην Μπουκοβίνα) την εγκατέλειψαν.
Η Πολωνία χωρίστηκε μεταξύ των δύο χωρών, με τους ποταμούς Νάρεφ, Βιστούλα και Σαν, να συνορεύουν.
Συνέπειες: Σοκ στη Δύση μετά το Σύμφωνο Ρίμπεντροπ- Μολότωφ
Η συμφωνία μεταξύ της Γερμανίας και της Σοβιετικής ‘Ενωσης, αφορούσε τον μεταξύ τους διαχωρισμό, της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Σοκ και αντιδράσεις εκ μέρους της Δύσης, επειδή έχασε έναν πιθανό σύμμαχο (τον Στάλιν), αλλά και των δημοκρατικών χωρών της Ευρώπης, προκλήθηκαν όταν υπεγράφη το Σύμφωνο μη επίθεσης.
Ο Χίτλερ, από τη μία, επιδίωκε να εξασφαλίσει ελευθερία κινήσεων σχετικά με τον πόλεμο που προετοίμαζε κατά της Πολωνίας, μέσω της υπόσχεσης ουδετερότητας εκ μέρους της ΕΣΣΔ, από την άλλη, όμως, με ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα στρατικοποίησης, έδωσε τη δυνατότητα στους Σοβιετικούς να ανακτήσουν ένα τμήμα του διαλυμένου στρατού τους, λόγω των εκκαθαρίσεων.
Το Γερμανο-σοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης όπως αποδείχτηκε, βοήθησε στην να απόκρουση της επίθεσης των Γερμανών, από τους Σοβιετικούς. Οι Σοβιετικοί κατάφεραν να αντιμετωπίσουν τους Γερμανούς, μετά από τις εκστρατείες τους στην Γαλλία και τα Βαλκάνια.
Σύμφωνο Ρίμπεντροπ- Μολότοφ: Οι αριθμοί «μιλούν από μόνοι τους»
Το μέγεθος της τραγικότητας μετά την υπογραφή της Συνθήκης διαφαίνεται από αριθμούς, οι οποίοι προέκυψαν από προ δεκαετίας έρευνα: Πάνω από 700.000 Εσθονοί, Λιθουανοί και Λετονοί εκτοπίστηκαν, από έναν πληθυσμό 6 περίπου εκατομμυρίων πολιτών! Στην Πολωνία εκτοπίστηκαν περίπου 1.500.000.000 πολίτες, εκ των οποίων οι 760.000 πέθαναν και μάλιστα ανάμεσα σ’ αυτούς βρίσκονταν και παιδιά! Το 10% του εδάφους της και το 12% του πληθυσμού της έχασε η Φινλανδία, ενώ η Βόρειο-Ανατολική Ρουμανία προσαρτήθηκε άμεσα από τη Σοβιετική Ένωση, όπως και οι τρεις Βαλτικές χώρες.
Η εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία επιτίθεται στην Κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση στο πλαίσιο της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα
Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, σε εφαρμογή του Συμφώνου Ρίμπερντροπ- Μολότοφ, ο Χίτλερ πραγματοποίησε επίθεση στην Πολωνία. Στις 17 Σεπτεμβρίου, λίγες μέρες μετά, επιτέθηκε και ο Στάλιν. Αυτές οι ενέργειες, στάθηκαν αφορμή για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι δύο αιώνιοι εχθροί ιδεολογιών, θα καταφέρουν να «κρατήσουν τα προσχήματα», μέχρι τις 22 Ιουνίου 1941.
Έπειτα στο πλαίσιο της Επιχείρησης Μπαρμπαρόσα, η Γερμανία επιτίθεται
στην Σοβιετική Ένωση.
84 περίπου χρόνια μετά το Σύμφωνο μη επίθεσης
Ογδόντα τρία ολόκληρα χρόνια, πέρασαν από τότε που η Σοβιετική Ένωση και η ναζιστική Γερμανία υπέγραψαν το Σύμφωνο μη επίθεσης, από το οποίο η Ευρώπη προέβη σε διαχωρισμό. Η βρετανική εφημερίδα, Guardian, πριν δύο χρόνια είχε επισημάνει ότι: μαζί με τη συνθήκη, στην έκθεση που φιλοξενούνταν στις εγκαταστάσεις του Κρατικού Αρχείου της Ρωσικής Ομοσπονδίας στη Μόσχα, βρέθηκαν έγγραφα- ντοκουμέντα που έδειχναν με σαφήνεια την ανησυχία και τους φόβους εκ μέρους των Σοβιετικών απέναντι στην Δύση. Οι δυτικοί επιχειρούσαν να ωθήσουν την γερμανική επιθετικότητα ενάντια στη Μόσχα. Το παραπάνω, είχε επιβεβαιωθεί και από τους ίδιους τους διοργανωτές.
Τα έγγραφα αφορούσαν το διάστημα ανάμεσα στην Συμφωνία του Μονάχου το 1938 και την κατάκτηση της Τσεχοσλοβακίας, μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου.
« Όλοι εμπλέκονταν», σύμφωνα με αναφορά αρθρογράφου της βρετανικής Guardian
«Το μήνυμα στην Ευρώπη είναι σαφές: όλοι εμπλέκονταν», σύμφωνα με γραφόμενα αρθρογράφου της Guardian.
«Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ, που μίλησε στα εγκαίνια της έκθεσης την περασμένη εβδομάδα, ήταν ξεκάθαρος σχετικά με αυτό το ζήτημα: « Υπό τις δεδομένες συνθήκες, η Σοβιετική Ένωση ήταν αναγκασμένη να διασφαλίσει μόνη της την εθνική της ασφάλεια και έτσι υπέγραψε ένα σύμφωνο μη επίθεσης με τη Γερμανία», τονίζει στην εφημερίδα Guardian ο ίδιος αρθρογράφος.
O αρθρογράφος, τέλος, τονίζει στο άρθρο του, την επίμονη (επί χρόνια) άρνηση της Σοβιετικής Ένωσης, ακόμη και αναφορικά με την ύπαρξη του μυστικού πρωτοκόλλου που όριζε το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ. Τέλος, η Σοβιετική Ένωση “καταδίκασε” το Σύμφωνο, υπό την ηγεσία του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ.
πηγές sansimera.gr & www.europarl.europa.eu