Γράφει η Ευαγγελία Κατσιγιάννη.
Οι ραγδαίες εξελίξεις που έλαβαν χώρα κατά την δεκαετία του ‘70 όρισαν μία νέα τροχιά για το ελληνικό κράτος. Η αδυναμία, ειδικότερα, της απεχθούς δικτατορίας των Συνταγματαρχών να αντιμετωπίσει επαρκώς την ολέθρια για την Διεθνή Αγορά ενεργειακή κρίση που είχε ξεσπάσει το 1973 και συνάμα η εγκληματική στάση του δικτάτορα Δημήτριου Ιωαννίδη κατά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο που έληξε με την απώλεια του βόρειου τμήματος του νησιού, επέφερε την πτώση της Χούντας από την εξουσία. Η απομάκρυνση των στρατιωτικών από την πολιτική σκηνή έθεσε τα θεμέλια για την επαναφορά της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στην Ελλάδα που πλέον είχε ως πρώτο της στόχο τον εξευρωπαϊσμό στο κοινωνικο-πολιτικό πεδίο. Η εγκόλπωση των ευρωπαϊκών ηθών και αναπτυξιακών ρυθμών, βέβαια, δεν πραγματοποιούνταν χωρίς προβλήματα και τούτο διότι παρά τις όποιες μεταβολές στους κόλπους της ελληνικής κοινωνίας, συνέχιζαν να υφίστανται νοσταλγοί του άλλοτε κραταιού αυταρχικού καθεστώτος των Απριλιανών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατάστασης, αποτέλεσε η αποκάλυψη στις 24 Φεβρουαρίου 1975 της συνωμοτικής δράσης μιας ομάδας φιλοχουντικών στρατιωτικών εναντίον της δημοκρατικά εκλεγμένης κυβέρνησης του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Η συνωμοτική αυτή κίνηση, που κατεστάλη προτού εκδηλωθεί, έμεινε γνωστή στην ιστορία ως “Πραξικόπημα της πιτζάμας”, επειδή οι επίδοξοι πραξικοπηματίες συνελήφθησαν κοιμώμενοι στα σπίτια τους.
Αφορμή για την οργάνωση του εν λόγω σχεδίου αποτέλεσε η έγκριση στις 17 Ιανουαρίου 1975 του Δ’ Ψηφίσματος από την Ελληνική Βουλή, βάσει του οποίου η κατάλυση της δημοκρατίας από τους στρατιωτικούς την 21η Απριλίου 1967 από τούδε και στο εξής θα χαρακτηρίζονταν ως πραξικόπημα και όχι ως επανάσταση. Με το εν λόγω ψήφισμα επίσης προωθούνταν η ποινική δίωξη των ηγετικών στελεχών των Απριλιανών, γεγονός που οδήγησε στην σύλληψη του Γεώργιου Παπαδόπουλου, του Στυλιανού Παττακού, του Νικόλαου Μακαρέζου, του Δημήτριου Ιωαννίδη, του Μιχαήλ Ρουφογάλη, του Ιωάννη Λαδά, του Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου και του Θεόδωρου Θεοφιλογιαννάκου. Οι συλλήψεις αυτές προκάλεσαν αίσθηση στα φιλοχουντικά στοιχεία που υπήρχαν εντός του στρατού ξηράς, με αποτέλεσμα αρκετοί αξιωματικοί υπό την καθοδήγηση του προφυλακισμένου στον Κορυδαλλό Δημήτριου Ιωαννίδη να προχωρήσουν στην οργάνωση ενός σχεδίου για την ανατροπή της κυβέρνησης.
Οι πιστοί στον Δ. Ιωαννίδη αξιωματικοί με επικεφαλής τον υποστράτηγο Παύλο Παπαδάκη, τους Ταξίαρχους Ντερτιλή και Ιωάννη Μανιάτη και τον ταγματάρχη Παρασκευά Μπόλαρη, κατά την διάρκεια της οργάνωσης της συνωμοσίας τους, αναζήτησαν βοήθεια και από άλλους αξιωματικούς της ΚΥΠ, του ναυτικού και της αεροπορίας, που ως σώματα ήταν ως επί το πλείστον φιλικά προσκείμενα προς την κυβέρνηση. Τις συναντήσεις τους τις πραγματοποιούσαν κατά βάση σε διαμερίσματα της Αθήνας απεργαζόμενοι στο πλαίσιο αυτών να καταλάβουν στο διάστημα 23 Φεβρουαρίου έως 8 Μαρτίου 1975, στρατιωτικές μονάδες στην Αθήνα, στην Θεσσαλονίκη, στην Λάρισα, στη Βέροια, στην Κοζάνη και στην Νάουσα με απώτερο σκοπό την διαπραγμάτευση με αυτήν από θέση ισχύος για την παροχή γενικής αμνηστίας στα μέλη της δικτατορίας, την μείωση της δραστηριότητας του ΚΚΕ και την επανένταξη τη Ελλάδας στο ΝΑΤΟ. Για την περίπτωση της Αθήνας, προβλεπόταν η κατάληψη των κτιρίων της ΕΙΡΤ και της ΥΕΝΕΔ, η περικύκλωση της Βουλής από τεθωρακισμένα και η μετάδοση διαγγέλματος προς τον ελληνικό λαό, ενώ όσον αφορά την περιφέρεια, προβλεπόταν η απομόνωση του Αεροπορικού Στρατηγείου της Λάρισας (28 ΑΤΑΔ), η κατάληψη του Στρατηγείου της Στρατιάς στη Λάρισα και ο παραμερισμός των διοικητών ορισμένων νευραλγικών στρατιωτικών μονάδων.
Το συγκεκριμένο σχέδιο, ωστόσο, την 24η Φεβρουαρίου 1975 – λίγο πριν το μεσημέρι – έγινε αντιληπτό από τους κυβερνητικούς κύκλους με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Ευάγγελο Αβέρωφ αργότερα να επισημαίνει πως σημαντική συμβολή ως προς αυτό είχαν οι φιλικοί προς την κυβέρνηση αξιωματικοί που είχαν πληροφορηθεί για το κίνημα. Εκτός της κυβέρνησης, η είδηση για την κρίσιμη κατάσταση στο εσωτερικό έγινε αντιληπτή και από τον Τύπο, με αποτέλεσμα την ημέρα εκείνη ορισμένες εφημερίδες να δημοσιεύουν άρθρα σχετικά με την εκδήλωση συνωμοσίας ιωαννιδικών αξιωματικών κατά του Κ. Καραμανλή και του επιτελείου του. Φυσικά, δεν έλειψαν και τα δημοσιεύματα που διέσπειραν ανυπόστατες φήμες, καθώς κάποιοι ανέφεραν πως η ένταση που είχε ξεσπάσει στα κυβερνητικά κλιμάκια οφειλόταν στην απόπειρα δολοφονίας του αρχιεπισκόπου Μακαρίου από την ΕΟΚΑ Β’ ή σε πόλεμο που είχε κηρυχθεί στο Αιγαίο.
Οι παραπάνω εξελίξεις προκάλεσαν τεράστια αναστάτωση στον λαό, ιδίως στις νεότερες γενιές. Αρκετοί φοιτητές φοβούμενοι την επαναφορά της δικτατορίας, οργάνωσαν συγκεντρώσεις στις πανεπιστημιακές σχολές κάνοντας λόγο για ένα “Νέο Πολυτεχνείο”. Η έκρυθμη αυτή κατάσταση δεν διήρκησε για πολύ. Σύντομα έγινε γνωστό πως οι αρχές έχοντας γρήγορα αντανακλαστικά το βράδυ της ίδιας ημέρας είχαν ήδη προχωρήσει σε συλλήψεις με την κατηγορία της “ενώσεως προς στάσιν” τριανταεπτά αξιωματικών, ενός υποστράτηγου, δύο συνταγματαρχών, τεσσάρων ταξίαρχων, δέκα αντισυνταγματαρχών, δεκαπέντε ταγματαρχών, ενός λοχαγού, ένας υπολοχαγού και τριών ιλάρχων. Μάλιστα, το βράδυ της ίδιας μέρας με επίσημη ανακοίνωση του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης δόθηκε και επίσημα ένα τέλος στο χάος των προηγούμενων ωρών. Συγκεκριμένα, ανέφερε: “Κατόπιν συγκεκριμένων πληροφοριών περί συνωμοτικών κινήσεων ελάχιστων αξιωματικών απεφασίσθη η λήψις μερικών εκτάκτων μέτρων. Μεταξύ των μέτρων τούτων περιλαμβάνεται και η επιφυλακή των φρουρών του λεκανοπεδίου Αττικής… Βεβαιούται κατηγορηματικώς ότι πρόκειται περί ανόητων κινήσεων ελαχίστων αμετανόητων, συνδεόμενων με τους συλληφθέντας πρωτεργάτας της δικτατορίας…”.
Στην πολύκροτη δίκη που ακολούθησε, παραπέμφθηκαν οι 21 από τους 37 συλληφθέντες, εκ των οποίων οι 14 καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης από 4 έως 12 χρόνια (οι ποινές αυτές μειώθηκαν χάρη στην κατ’ έφεση δίκη ενώπιον του Αναθεωρητικού Δικαστηρίου Αθηνών που διεξήχθη από τις 12 μέχρι τις 22 Ιανουαρίου 1976), ενώ οι 7 αθωώθηκαν. Βαρύτερες ποινές επιβλήθηκαν στους επικεφαλής της συνωμοσίας Δημήτριο Ιωαννίδη και Δημήτριο Παπαποστόλου που τιμωρήθηκαν με κάθειρξη 14 και 10 ετών αντίστοιχα. Με τις εν λόγω δικαστικές αποφάσεις δόθηκε ένα πρόσκαιρο τέλος στο περιώνυμο “πραξικόπημα της πιτζάμας” με το οριστικό να δίνεται λίγο καιρό αργότερα. Πότε ακριβώς; Μα φυσικά, στις 27 Απριλίου του 1977, οπότε οι πέντε από τους κινηματίες, που είχαν παραμείνει στο στράτευμα, αποβλήθηκαν από το σώμα των αξιωματικών και μετέπεσαν στην τάξη του απλού στρατιώτη.
Πηγές
https://www.sansimera.gr/articles/747
https://www.e-radio.gr/post/165676/san-simera-to-praxikopima-tis-pitzamas
Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα facebook, twitter, instagram, youtube, και στο Google news. Διαβάστε την e-enimerosi.com για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, κάνετε εγγραφή στην σελίδα και πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.