Όταν το Viking 1 της NASA έγραψε ιστορία ως το πρώτο διαστημικό σκάφος που προσγειώθηκε στον Άρη στις 20 Ιουλίου 1976, έστειλε εικόνες από ένα τοπίο που κανείς δεν περίμενε.
Αυτές οι πρώτες εικόνες που ελήφθησαν από το έδαφος εκεί έδειξαν μια εκπληκτικά γεμάτη ογκόλιθους επιφάνεια στη βόρεια περιοχή του ισημερινού του κόκκινου πλανήτη, αντί για τις ομαλές πεδιάδες και τα πλημμυρικά κανάλια που αναμενόταν με βάση τις εικόνες της περιοχής που ελήφθησαν από το διάστημα.
Το μυστήριο της περιοχής προσεδάφισης των Βίκινγκ έχει από καιρό προβληματίσει τους επιστήμονες, οι οποίοι πιστεύουν ότι κάποτε υπήρχε εκεί ένας ωκεανός.
Τώρα, νέα έρευνα υποδηλώνει ότι το σκάφος προσεδαφίστηκε εκεί όπου ένα αρειανό μεγατσουνάμι εναπόθεσε υλικά πριν από 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη στο περιοδικό Scientific Reports.
Το καταστροφικό γεγονός συνέβη πιθανότατα όταν ένας αστεροειδής έπεσε στον ρηχό αρειανό ωκεανό – παρόμοια με την πρόσκρουση του αστεροειδούς Chicxulub που εξαφάνισε τους δεινόσαυρους στη Γη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Πέντε χρόνια πριν από την προσεδάφιση του Viking I, το διαστημικό σκάφος Mariner 9 της NASA είχε τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Άρη, εντοπίζοντας τα πρώτα τοπία σε έναν άλλο πλανήτη που έδειχναν ενδείξεις για αρχαία κανάλια πλημμύρας εκεί.
Η επιλογή της περιοχής
Το ενδιαφέρον για το ενδεχόμενο ύπαρξης ζωής στον κόκκινο πλανήτη ώθησε τους επιστήμονες να επιλέξουν τη βόρεια ισημερινή περιοχή του, Chryse Planitia, ως την πρώτη περιοχή προσεδάφισης του Viking I στον Άρη.
“Η προσεδάφιση σχεδιάστηκε για να αναζητήσει ενδείξεις για την ύπαρξη ζωής στην επιφάνεια του Άρη, οπότε για να επιλέξουν μια κατάλληλη περιοχή προσεδάφισης, οι μηχανικοί και οι επιστήμονες αντιμετώπισαν τότε το δύσκολο έργο της χρήσης μερικών από τις πρώτες εικόνες που αποκτήθηκαν από τον πλανήτη, συνοδευόμενες από την ανίχνευση της επιφάνειας του πλανήτη με ραντάρ από τη Γη”, δήλωσε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Alexis Rodriguez, ανώτερος επιστήμονας στο Ινστιτούτο Πλανητικής Επιστήμης στο Tucson της Αριζόνα.
“Η επιλογή του τόπου προσεδάφισης έπρεπε να πληροί μια κρίσιμη απαίτηση – την παρουσία εκτεταμένων ενδείξεων πρώην επιφανειακού νερού. Στη Γη, η ζωή απαιτεί πάντα την παρουσία νερού για να υπάρξει”.
Αρχικά, οι επιστήμονες σκέφτηκαν ότι η βραχώδης επιφάνεια μπορεί να είναι ένα παχύ στρώμα από συντρίμμια που άφησαν πίσω τους διαστημικοί βράχοι που έπεσαν στον Άρη και δημιούργησαν κρατήρες, ή σπασμένα κομμάτια λάβας.
Όμως δεν υπήρχαν αρκετοί κρατήρες σε κοντινή απόσταση και τα θραύσματα λάβας αποδείχθηκαν σπάνια στο έδαφος της περιοχής.
“Η έρευνά μας παρέχει μια νέα λύση – ότι ένα μεγατσουνάμι ξεβράστηκε στην ακτή, αποθέτοντας ιζήματα στα οποία, περίπου 3,4 δισεκατομμύρια χρόνια αργότερα, προσγειώθηκε το σκάφος Viking 1”, δήλωσε ο Rodriguez.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το τσουνάμι συνέβη όταν ένας αστεροειδής ή κομήτης χτύπησε τον βόρειο ωκεανό του πλανήτη.
Αλλά η εύρεση ενός κρατήρα σύγκρουσης που προέκυψε ήταν δύσκολη.
Κρατήρας 110 χιλιομέτρων
Ο Rodriguez και η ομάδα του μελέτησαν χάρτες της επιφάνειας του Άρη που δημιουργήθηκαν από διαφορετικές αποστολές και ανέλυσαν έναν πρόσφατα εντοπισμένο κρατήρα που φαινόταν να είναι το πιθανό σημείο πρόσκρουσης.
Ο κρατήρας έχει διάμετρο 68 μίλια (σχεδόν 110 χιλιόμετρα) σε τμήμα των βόρειων πεδινών περιοχών – μια περιοχή που κάποτε πιθανόν καλύπτονταν από ωκεανό.
Οι ερευνητές προσομοίωσαν τις συγκρούσεις σε αυτή την περιοχή χρησιμοποιώντας μοντελοποίηση για να προσδιορίσουν ποια πρόσκρουση ήταν απαραίτητη για να δημιουργηθεί αυτό που είναι γνωστό ως κρατήρας Pohl.
Ήταν δυνατό σε δύο διαφορετικά σενάρια, το ένα να προκληθεί από έναν αστεροειδή μήκους 9 χιλιομέτρων (5,6 μιλίων) που συναντά ισχυρή αντίσταση του εδάφους και απελευθερώνει 13 εκατομμύρια μεγατόνους ενέργειας TNT, ή από έναν αστεροειδή μήκους 2,9 χιλιομέτρων (1,8 μιλίων) που οργώνει μαλακότερο έδαφος και απελευθερώνει 0,5 εκατομμύρια μεγατόνους ενέργειας TNT.
Για λόγους προοπτικής, η ισχυρότερη πυρηνική βόμβα που δοκιμάστηκε ποτέ, η Tsar Bomba, δημιούργησε 57 μεγατόνους ενέργειας TNT.
Κατά τις προσομοιώσεις, και οι δύο συγκρούσεις δημιούργησαν έναν κρατήρα με τις διαστάσεις του Pohl – καθώς και ένα μεγατσουνάμι που έφτασε σε απόσταση 1.500 χιλιομέτρων (932 μίλια) από το σημείο της σύγκρουσης.
Ο αστεροειδής των 1,8 μιλίων δημιούργησε ένα τσουνάμι που είχε ύψος 820 πόδια (250 μέτρα) μόλις έφτασε στην ξηρά.
Τα αποτελέσματα ήταν παρόμοια με εκείνα της πρόσκρουσης του Chicxulub στη Γη, η οποία δημιούργησε έναν κρατήρα με αρχική διάμετρο 100 χιλιόμετρα (62 μίλια) και προκάλεσε ένα πανύψηλο τσουνάμι που ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο.
Η πρόσκρουση πιθανότατα έστειλε υδρατμούς στην ατμόσφαιρα, οι οποίοι θα επηρέαζαν το κλίμα του Άρη και ενδεχομένως θα δημιουργούσαν χιόνι ή βροχή στην πτώση.
Τεράστιες ποσότητες νερού από τον ρηχό ωκεανό, καθώς και ιζήματα, θα είχαν μετατοπιστεί, δήλωσε ο Rodriguez, αν και το μεγαλύτερο μέρος του νερού επέστρεψε στον ωκεανό σύντομα μετά την κορύφωση του μεγατσουνάμι.
“Η σεισμική δόνηση που σχετίζεται με την πρόσκρουση θα ήταν τόσο έντονη που θα μπορούσε να έχει μετατοπίσει υλικά του πυθμένα της θάλασσας μέσα στο μεγατσουνάμι”, δήλωσε σε ανακοίνωσή του ο συν-συγγραφέας της μελέτης Darrel Robertson από το Ερευνητικό Κέντρο Ames της NASA στη Silicon Valley της Καλιφόρνιας.
Είναι επίσης πιθανό το μεγατσουνάμι να έφτασε μέχρι τη θέση του τόπου προσεδάφισης του Pathfinder το 1997, νότια του σημείου προσεδάφισης του Viking 1, και να συνέβαλε ακόμη και στο σχηματισμό μιας εσωτερικής θάλασσας.
Αν είναι έτσι, τότε τα δύο προσεδαφιστικά σκάφη προσγειώθηκαν στη θέση αρχαίων θαλάσσιων περιβαλλόντων.
“Ο ωκεανός πιστεύεται ότι τροφοδοτήθηκε με υπόγεια ύδατα από υδροφόρους ορίζοντες που πιθανότατα σχηματίστηκαν πολύ νωρίτερα στην ιστορία του Άρη – πάνω από 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν – όταν ο πλανήτης ήταν “γήινος” με ποτάμια, λίμνες, θάλασσες και έναν αρχέγονο ωκεανό”, δήλωσε ο Rodriguez.
Στη συνέχεια, η ομάδα θέλει να διερευνήσει τον κρατήρα Pohl ως πιθανό σημείο προσεδάφισης για ένα μελλοντικό ρόβερ, καθώς η τοποθεσία μπορεί να περιέχει στοιχεία αρχαίας ζωής.
“Αμέσως μετά τον σχηματισμό του, ο κρατήρας θα είχε δημιουργήσει υποθαλάσσια υδροθερμικά συστήματα που θα διαρκούσαν δεκάδες χιλιάδες χρόνια, παρέχοντας ενέργεια και περιβάλλοντα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά”, δήλωσε ο Rodriguez, αναφερόμενος στη θερμότητα που δημιουργήθηκε από την πρόσκρουση του αστεροειδούς.
Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα facebook, twitter, instagram, youtube, και στο Google news. Διαβάστε την e-enimerosi.com για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, κάνετε εγγραφή στην σελίδα και πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.
πηγή: cnn.com