Η απόφαση δεν αφορά εξ ολοκλήρου στρατιωτικό εξοπλισμό – και αυτό είναι το πρώτο κρίσιμο «παραθυράκι»:
-
3,5% του ΑΕΠ για παραδοσιακές στρατιωτικές δαπάνες (στρατεύματα, εξοπλισμός).
-
1,5% για ευρύτερες δαπάνες ασφάλειας (κυβερνοασφάλεια, υποδομές, κρίσεις πολιτικής προστασίας, logistics).
Η δομή αυτή δίνει πολιτικό «μαξιλάρι» για πολλές κυβερνήσεις, επιτρέποντας δημιουργική λογιστική ώστε να φαίνεται ότι τηρούνται οι στόχοι χωρίς ουσιαστική αύξηση στη σκληρή στρατιωτική ισχύ.
Η πίεση Τραμπ και οι παγίδες για την Ευρώπη
Ο Ντόναλντ Τραμπ, σε μια προσπάθεια να αποσείσει την αμερικανική υποχρέωση για την άμυνα της Ευρώπης, «καθοδήγησε» τον στόχο του 5% – έναν αριθμό που, σύμφωνα με αναλυτές, δεν έχει προκύψει από στρατηγική ανάλυση, αλλά από πολιτικό τακτικισμό.
Κίνδυνος:
-
Αν η Ευρώπη δεν πιάσει τον στόχο, ο Τραμπ θα κατηγορήσει τους συμμάχους για «αχαριστία».
-
Αν τον πιάσει, θα επικαλεστεί ότι η Ευρώπη μπορεί πλέον να αμυνθεί μόνη της – και θα περιορίσει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία.
Έτσι, οι Ευρωπαίοι ηγέτες παγιδεύονται σε ένα φαύλο κύκλο που τους εκθέτει πολιτικά και στρατηγικά.
Οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις
Ο στόχος των 900 δισ. ευρώ ετησίως συνιστά δημοσιονομικό σοκ για τα κράτη μέλη της Ε.Ε. και ιδίως για όσες έχουν υψηλό δημόσιο χρέος (όπως Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Βέλγιο).
-
Θα απαιτηθούν νέοι φόροι ή περικοπές σε κοινωνικές δαπάνες, συντάξεις, υγεία και Πράσινη Μετάβαση.
-
Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του επανεξοπλισμού θα είναι σημαντικές, με αύξηση έως 194 Mt CO2 ετησίως.
Όλα αυτά συνιστούν κοινωνικό και περιβαλλοντικό κόστος που μπορεί να τροφοδοτήσει λαϊκιστικά κινήματα και πολιτική αστάθεια.
Η «δημιουργική λογιστική» του 1,5%
Η δεύτερη κατηγορία δαπανών (1,5%) είναι τόσο αόριστη που:
-
Κάθε χώρα μπορεί να εντάξει υποδομές, επιδοτήσεις για τεχνολογία, ακόμη και συντάξεις στρατιωτικών.
-
Αυτό υπονομεύει τη διαφάνεια και ενδέχεται να καταστήσει το 3,5% ουσιαστικά άνευ αντικρίσματος.
Το Atlantic Council κάνει λόγο για «ολισθηρό μονοπάτι» προς την απώλεια του αρχικού σκοπού της στρατιωτικής ετοιμότητας.
Γεωπολιτικά «στρατόπεδα» στο εσωτερικό του ΝΑΤΟ
-
Υπέρ του στόχου 5%: Πολωνία, Βαλτικές χώρες – φοβούνται άμεση απειλή από Ρωσία.
-
Κριτικοί: Ισπανία, Βέλγιο, Ιταλία – προβάλλουν δημοσιονομικούς και κοινωνικούς λόγους.
-
Επιφυλακτικοί υποστηρικτές: Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο – ζητούν χρονικό περιθώριο.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ το είπε καθαρά: «δεν πρόκειται να ακολουθήσουμε αυτόν τον στόχο» – και το ίδιο υπαινίσσεται και η Σλοβακία.
Ευκαιρίες για τη βιομηχανία, όχι κατ’ ανάγκη για την άμυνα
-
Εταιρείες όπως Airbus, Rheinmetall, Thales αναμένουν άνθηση νέων συμβολαίων.
-
Όμως οι πραγματικές στρατιωτικές ικανότητες και η συνοχή του ΝΑΤΟ εξαρτώνται από την ουσία, όχι από τους ισολογισμούς.
Συμπέρασμα: Πολιτικός συμβολισμός με αβέβαιο αντίκρισμα
Η απόφαση του ΝΑΤΟ για το 5% είναι ένα πολιτικό μήνυμα προς τον Τραμπ και προς τη Ρωσία, αλλά:
-
Ελλοχεύει ο κίνδυνος αποσταθεροποίησης των εσωτερικών ισορροπιών στην Ευρώπη.
-
Αφήνει κενά στην πραγματική στρατιωτική αποτελεσματικότητα.
-
Υπονομεύεται από την έλλειψη κοινής πολιτικής βούλησης και ενιαίας στρατηγικής κουλτούρας.
