Τις τελευταίες ημέρες, η διεθνής διπλωματία έχει στραφεί εκ νέου στον πόλεμο στην Ουκρανία, μετά τις διαρροές για ένα αμερικανικό ειρηνευτικό πλαίσιο 28 σημείων και την προθεσμία που, σύμφωνα με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, έχει τεθεί προς το Κίεβο.
Το σχέδιο, επαναφέρει στο προσκήνιο σύνθετα ζητήματα όπως εδαφικές ρυθμίσεις, το καθεστώς των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων και τη μελλοντική σχέση της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ.
Η κατάσταση έχει δημιουργήσει έντονη κινητικότητα τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, εμφανίζονται επιφυλακτικοί σχετικά με το περιεχόμενο του αμερικανικού πλαισίου και υπογραμμίζουν ότι κάθε συμφωνία που αφορά την ευρωπαϊκή ασφάλεια πρέπει να αποτελεί προϊόν συναίνεσης μεταξύ όλων των εταίρων και, κυρίως, να εξασφαλίζει την κυριαρχία και την αξιοπρέπεια της Ουκρανίας.
Από την πλευρά του, ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι, από τη μία πλευρά οι πιέσεις του βασικού του εταίρου, των ΗΠΑ, και από την άλλη η δέσμευσή του προς τον ουκρανικό λαό ότι δεν θα υποκύψει σε όρους που θεωρεί ότι υπονομεύουν την εθνική κυριαρχία. Η ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται καθοριστική, ενώ το Κίεβο και η Μόσχα διατηρούν μεγάλες αποστάσεις ως προς τον τρόπο επίλυσης της σύγκρουσης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι δημόσιες τοποθετήσεις των δύο πλευρών αποκτούν ιδιαίτερο βάρος.
Η Πλευρά της ρωσικής διπλωματίας
Η θέση της ρωσικής πλευράς, όπως διατυπώθηκε από την εκπρόσωπο του ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, χαρακτηρίζεται από επιφυλακτικότητα και αμφισβήτηση ως προς την εγκυρότητα των πληροφοριών που κυκλοφορούν στη Δύση σχετικά με το υποτιθέμενο αμερικανικό ειρηνευτικό σχέδιο. Η Μόσχα τονίζει ότι τα δημοσιεύματα περιέχουν «αντικρουόμενα στοιχεία» και ότι δεν συνιστούν πραγματικό αντικείμενο διπλωματικών συνεννοήσεων. Με έμφαση σημειώνεται ότι η Ρωσία διαθέτει καθιερωμένα επίσημα κανάλια επικοινωνίας με την αμερικανική κυβέρνηση και, μέχρι στιγμής, δεν έχει λάβει καμία επίσημη πρόταση, προσχέδιο ή ενημέρωση για οποιοδήποτε ειρηνευτικό πλαίσιο.
Η ρωσική διπλωματία επιχειρεί να δείξει ότι δεν απορρίπτει την προοπτική συνομιλιών. Απεναντίας, δηλώνει ότι παραμένει ανοιχτή σε διάλογο, αρκεί αυτός να βασίζεται σε επίσημες διαδικασίες και όχι σε ανεπιβεβαίωτες διαρροές. Το γεγονός ότι στοιχεία του αμερικανικού σχεδίου, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, ταυτίζονται με προηγούμενες ρωσικές θέσεις, όπως η συζήτηση για εδαφικές ρυθμίσεις ή η δέσμευση της Ουκρανίας να μην ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου η Μόσχα θα μπορούσε να επιδιώξει διαπραγματεύσεις υπό ευνοϊκότερους όρους. Παρόλα αυτά, επίσημη στάση δεν υπάρχει, εφόσον, όπως επιμένει η Ζαχάροβα, «δεν έχει παραληφθεί κανένα έγγραφο από τις ΗΠΑ που να μοιάζει με αυτά που δημοσιεύονται στα δυτικά μέσα ενημέρωσης».
Επιπλέον, η αναφορά ότι ο Αμερικανός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ συνεργάζεται εδώ και μήνες με τον Ρώσο ειδικό απεσταλμένο Κιρίλ Ντμίτριεφ για την επεξεργασία ενός πλαισίου, σχολιάζεται από τη ρωσική πλευρά χωρίς επιβεβαίωση. Η Μόσχα φαίνεται να επιδιώκει να διατηρήσει χαμηλούς τόνους, αποφεύγοντας να εμφανιστεί ότι συμμετέχει στη διαμόρφωση ενός σχεδίου προτού αυτό λάβει επίσημη μορφή. Παράλληλα, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων, δείχνοντας ότι η Ρωσία είναι διατεθειμένη να εμπλακεί σε μια πραγματική διαδικασία ειρήνευσης, υπό τον όρο ότι η πρόταση θα διατυπωθεί θεσμικά και όχι μέσα από διαρροές ή ανεπίσημες συζητήσεις.
Η Πλευρά της Ουκρανίας και του Βολοντίμιρ Ζελένσκι
Η ουκρανική πλευρά αντιμετωπίζει την αμερικανική πρόταση υπό πίεση, καθώς ο πρόεδρος Τραμπ έχει θέσει συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα για την απάντηση του Κιέβου. Το προσχέδιο των 28 σημείων περιλαμβάνει πτυχές που το Κίεβο έχει ήδη απορρίψει σε παλαιότερες φάσεις διαπραγματεύσεων, όπως εδαφικές παραχωρήσεις και περιορισμούς στο μέγεθος των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Η δέσμευση να μην ενταχθεί η Ουκρανία στο ΝΑΤΟ αποτελεί ένα ακόμη σημείο που δημιουργεί ένταση, καθώς η κυβέρνηση Ζελένσκι θεωρεί την ευρωατλαντική πορεία της χώρας ζήτημα στρατηγικής ασφάλειας.
Στο διάγγελμά του, ο πρόεδρος Ζελένσκι μίλησε για το «δίλημμα, ο βασικός εταίρος ή η αξιοπρέπεια της Ουκρανίας», επισημαίνοντας ότι δεν θα υπογράψει συμφωνία που θα έθετε σε κίνδυνο την εθνική ανεξαρτησία ή θα νομιμοποιούσε τη ρωσική κατοχή εδαφών. Παρ’ όλα αυτά, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να παρουσιάσει «εναλλακτικές λύσεις», θέλοντας να δείξει ότι η Ουκρανία δεν απορρίπτει την ειρηνευτική διαδικασία, αλλά επιδιώκει μια συμφωνία που να διασφαλίζει «αξιοπρεπή ειρήνη». Ταυτόχρονα, ο Ζελένσκι καλεί για εθνική ενότητα, προειδοποιώντας ότι η επόμενη εβδομάδα θα είναι καθοριστική για το μέλλον της Ουκρανίας.
Σημαντικό μέρος της ουκρανικής στρατηγικής είναι ο στενός συντονισμός με την ευρωπαϊκή ηγεσία. Η τηλεφωνική επικοινωνία Ζελένσκι–Μακρόν–Μερτς–Στάρμερ ανέδειξε ότι η Ευρώπη δηλώνει «ακλόνητη» στήριξη προς το Κίεβο και επιμένει ότι κάθε ειρηνευτική πρόταση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ουκρανικές θέσεις αρχής και να εξασφαλίζει τα ζωτικά ευρωπαϊκά συμφέροντα. Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, αν και αναγνωρίζουν τη σημασία της αμερικανικής πρωτοβουλίας, εκφράζουν ανησυχίες για το κατά πόσο το προσχέδιο αντικατοπτρίζει μια πραγματικά δίκαιη λύση και τονίζουν ότι απαιτείται συνολική ευρωπαϊκή συναίνεση.
Ο Ζελένσκι, ευχαριστώντας τους ηγέτες για τη στήριξη, υπογράμμισε ότι η Ουκρανία εργάζεται ήδη πάνω στο έγγραφο των ΗΠΑ, αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η τελική συμφωνία θα ενσωματώνει τις θεμελιώδεις θέσεις της χώρας. Η ουκρανική πλευρά επιδιώκει να διασφαλίσει ότι οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός δεν θα μετατραπεί σε παγίωση της παρούσας γραμμής επαφής, ούτε θα περιορίσει μακροπρόθεσμα τη δυνατότητα της χώρας να υπερασπιστεί την κυριαρχία της.
Ακολουθήστε μας και στο Google news, και στο Youtube και κάντε εγγραφή στο ενημερωτικό μας δελτίο.