Η απόφαση των «27» για το σταδιακό σταμάτημα των ρωσικών εισαγωγών φυσικού αερίου ανοίγει νέες ευκαιρίες για την Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα φέρνει προκλήσεις για την ασφάλεια εφοδιασμού και τη διαχείριση των τιμών.
Οι ελληνικές υποδομές, όπως η Ρεβυθούσα, ο τερματικός σταθμός LNG της Αλεξανδρούπολης και ο Κάθετος Διάδρομος, μπορούν να αναδειχθούν σε κρίσιμα σημεία διέλευσης για την μεταφορά σημαντικών ποσοτήτων αμερικανικού LNG «από το Χιούστον στην Ουκρανία», όπως τονίζουν κυβερνητικοί παράγοντες.
Το στοίχημα για την Ελλάδα είναι γεωπολιτικό και οικονομικό, καθώς οι υποδομές της θα αποτελέσουν τον πρώτο κρίκο μιας νέας αλυσίδας που αντικαθιστά 15 bcm ρωσικού αερίου, το οποίο σήμερα διακινείται μέσω Ελλάδας προς Βουλγαρία και Ρουμανία-Ουγγαρία.
Τα μεγάλα συμβόλαια και οι επιχειρηματικές συμφωνίες δισεκατομμυρίων αναμένεται να προσελκύσουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον από Αμερικανούς επενδυτές, όπως θα επιβεβαιωθεί και στο επερχόμενο P-TEC Forum στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου.
Ταυτόχρονα, η Ελλάδα αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις όσον αφορά την ασφάλεια εφοδιασμού. Η χώρα εξαρτάται από δύο πηγές αερίου μέσω αγωγού: τη Ρωσία (Σιδηρόκαστρο, Turkstream) και το Αζερμπαϊτζάν (TAP/TANAP).
Η έλλειψη υπόγειας αποθήκης, όπως η Ν. Καβάλα, καθιστά τη χώρα ιδιαίτερα ευάλωτη σε κρίσιμες συνθήκες, όπου η ζήτηση για LNG θα εκτοξευθεί και οι τιμές στη spot αγορά θα αυξηθούν. Μια ενδεδειγμένη στρατηγική είναι η σύναψη μακροχρόνιων συμβολαίων LNG, τα οποία προστατεύουν από την αστάθεια των τιμών και παραμένουν ανεκτίμητα καθώς το «μαξιλάρι» από ρωσικό αέριο αγωγού σταδιακά εκλείπει.
Η μετάβαση στο νέο καθεστώς θα πραγματοποιηθεί σε τρία στάδια: από 1η Ιανουαρίου 2026 απαγόρευση νέων βραχυπρόθεσμων συμβολαίων, από 17 Ιουνίου 2026 διακοπή των υφιστάμενων βραχυπρόθεσμων και από 1η Ιανουαρίου 2028 οριστική απαγόρευση μακροπρόθεσμων συμβολαίων με ρωσικό αέριο μέσω αγωγών.
Η Ελλάδα πρέπει να καλύψει το κενό τιμολογιακά, μέχρι να εισέλθουν οι νέοι όγκοι LNG από ΗΠΑ και Κατάρ. Στο εννεάμηνο του 2025, οι ελληνικές εισαγωγές αερίου ανήλθαν σε 56,36 TWh, με 40% LNG (88% αμερικανικό) και 45% ρωσικό αέριο αγωγού. Το LNG αναμένεται σύντομα να υπερσκελίσει το ρωσικό, αλλά οι τιμές θα παραμείνουν πρόκληση έως τη διετία 2027-2028, μέχρι να προστεθούν οι νέες ποσότητες στην αγορά.
Ένα ακόμα κρίσιμο στοιχείο αφορά τη ροή αερίου μέσω Τουρκίας («Turkish Blend»), η οποία περιλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό ρωσικό αέριο. Ο νέος κανονισμός της Κομισιόν προβλέπει ότι οι ροές μέσω Turkstream προς Ελλάδα και Βουλγαρία θα θεωρούνται ρωσικής προέλευσης, εκτός αν προσκομιστούν αδιαμφισβήτητα στοιχεία για το αντίθετο.
Η Ελλάδα, ως κόμβος του κάθετου διαδρόμου στη ΝΑ Ευρώπη, καλείται να αξιοποιήσει στρατηγικά αυτή τη μετάβαση, διασφαλίζοντας την ενεργειακή επάρκεια και διαχειριζόμενη τις μεταβατικές τιμές LNG.
