Μια νέα, αμφιλεγόμενη πρωτοβουλία από την καρδιά της Σίλικον Βάλεϊ επιχειρεί να επαναπροσδιορίσει τα όρια της επιστήμης και της ηθικής.
Η νεοφυής εταιρεία Preventive, με έδρα το Σαν Φρανσίσκο, στοχεύει να φέρει στον κόσμο το πρώτο γενετικά τροποποιημένο ανθρώπινο μωρό, φιλοδοξώντας να ανοίξει τον δρόμο για την πρόληψη κληρονομικών ασθενειών αλλά και, όπως φοβούνται πολλοί, για μια νέα μορφή ευγονικής.
Σύμφωνα με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, η εταιρεία χρηματοδοτείται από ισχυρούς παράγοντες της τεχνολογικής ελίτ, όπως ο Σαμ Άλτμαν (CEO της OpenAI) και ο Μπράιαν Άρμστρονγκ (ιδρυτής της Coinbase). Το φιλόδοξο σχέδιο της Preventive περιγράφεται ως «βιολογική πρωτιά» — μια προσπάθεια δημιουργίας εμβρύου του οποίου το DNA θα έχει τροποποιηθεί για να εξουδετερωθεί μια κληρονομική ασθένεια.
Η εταιρεία, ωστόσο, κινείται σε ένα γκρίζο νομικό και ηθικό πεδίο. Οι γενετικές παρεμβάσεις σε ανθρώπινα έμβρυα απαγορεύονται σε πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ. Για τον λόγο αυτό, η Preventive φέρεται να αναζητά χώρες με πιο ελαστικό κανονιστικό πλαίσιο, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ώστε να μπορέσει να διεξαγάγει τα πειράματά της εκτός αμερικανικού εδάφους.
Ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Λούκας Χάρινγκτον, αρνήθηκε ότι έχει ήδη εντοπιστεί ζευγάρι πρόθυμο να συμμετάσχει, υπογραμμίζοντας ότι η Preventive «δεν βιάζεται» και δεσμεύεται για «διαφάνεια και ασφάλεια». Ωστόσο, η συζήτηση που άνοιξε έχει προκαλέσει έντονο προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Η τεχνολογία της γονιδιακής επεξεργασίας —που επιτρέπει στους επιστήμονες να “κόβουν” και να “επικολλούν” τμήματα DNA— χρησιμοποιείται ήδη σε θεραπείες μετά τη γέννηση. Όμως η εφαρμογή της σε σπερματοζωάρια, ωάρια ή έμβρυα προκαλεί βαθιά ηθικά διλήμματα. Πολλοί κορυφαίοι επιστήμονες ζητούν παγκόσμιο μορατόριουμ, προειδοποιώντας ότι οι επιπτώσεις σε μελλοντικές γενιές είναι απρόβλεπτες.
Η μόνη γνωστή περίπτωση γενετικά τροποποιημένων παιδιών καταγράφηκε το 2018, όταν ο κινέζος ερευνητής Χε Τζιανκούι ανακοίνωσε τη γέννηση τριών παιδιών που είχαν τροποποιηθεί ώστε να μην προσβάλλονται από τον HIV. Το γεγονός προκάλεσε διεθνές σοκ και οδήγησε τον ερευνητή στη φυλακή για παράνομη ιατρική πρακτική.
Παρά τα προειδοποιητικά παραδείγματα, οι επενδύσεις στη γενετική αναπαραγωγή αυξάνονται. Πολλές startups, με τη στήριξη δισεκατομμυριούχων της τεχνολογίας, εργάζονται πάνω σε τεχνολογίες “βελτιστοποίησης” εμβρύων — όχι μόνο για την αποφυγή ασθενειών, αλλά και για τη «βελτίωση» χαρακτηριστικών όπως το ύψος, η νοημοσύνη ή το χρώμα των ματιών.
Ο Μπράιαν Άρμστρονγκ, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται η WSJ, έχει εκφράσει την πεποίθηση ότι η γονιδιακή επεξεργασία μπορεί να οδηγήσει στη γέννηση παιδιών με μικρότερο κίνδυνο για καρδιακά νοσήματα, χαμηλότερη χοληστερόλη και ισχυρότερα οστά. Αν και ο ίδιος αρνείται ότι έχει προτείνει τη δημιουργία μιας «μυστικής εταιρείας» για τέτοιο σκοπό, είναι ήδη από τους βασικούς χρηματοδότες της Preventive, η οποία συγκέντρωσε 30 εκατομμύρια δολάρια μέσα σε λίγους μήνες.
Η Preventive, που λειτουργεί υπό καθεστώς μυστικότητας και απαιτεί από τους συνεργάτες της να υπογράφουν συμφωνητικά εχεμύθειας, δηλώνει ότι δεν θα προχωρήσει σε πειράματα σε ανθρώπους χωρίς «αποδεδειγμένη ασφάλεια». Ωστόσο, η σιωπηλή της δραστηριότητα, η εμπλοκή ισχυρών επενδυτών και η απουσία δημόσιου ελέγχου ενισχύουν τις ανησυχίες ότι η επιστήμη μπορεί να προχωρήσει πιο γρήγορα από την ηθική.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι μόνο αν θα δημιουργηθούν γενετικά τροποποιημένα μωρά — αλλά ποιος θα έχει τον έλεγχο αυτής της νέας βιολογικής επανάστασης.
Ακολουθήστε μας και στο Google news, και στο Youtube και κάντε εγγραφή στο ενημερωτικό μας δελτίο.