Γράφει η *Λογοτέχνιδα
ΤΙ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΙΗΣΗ
Ο μοντερνισμός, με την ευρύτερη έννοια της λέξης, είναι η μοντέρνα σκέψη και η πρακτική της εφαρμογή, στο πλαίσιο της νεωτερικότητας. Ο όρος περιγράφει ωστόσο και ένα πλέγμα θέσεων, αντιλήψεων και κινημάτων τα οποία εμφανίστηκαν στην τέχνη, στην πολιτική και τη φιλοσοφία από τα τέλη του 19ου αιώνα, υπό την πίεση των πρωτοφανών αλλαγών τις οποίες είχαν επιφέρει στη Δύση η νεωτερικότητα, ο καπιταλισμός και η σαρωτική τεχνολογική εξέλιξη μετά τον Διαφωτισμό, για να επικρατήσουν καθολικά μέχρι και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η ποίηση επηρεάζεται πρώτη από τον Μοντερνισμό. Ποιητές όπως οι Γάλλοι Σαρλ Μπωντλαίρ, Λωτρεαμόν, Στεφάν Μαλαρμέ , Αρθούρος Ρεμπώ,Πολ Βερλαίν εγκαινιάζουν τη μοντέρνα ποιητική γραφή ήδη από το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Εξάλλου οι Γκιγιώμ Απολλιναίρ και Πωλ Βαλερύ, ο Ράινερ Μαρία Ρίλκε, ο Τ..Σ Ελλιοτ, ο Έζρα Πάουντ,Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέιτς αποτελούν τους επιφανέστερους εκπροσώπους της ποίησης του μοντερνισμού στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Τέλος, οι Γερμανοί εξπρεσιονιστές, οι Γάλλοι υπερρεαλιστές, ο Ρώσος φουτουριστής Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι τοποθετούνται άλλοτε στο εσωτερικό του μοντερνισμού και άλλοτε στους αντίποδες του, θεωρούμενοι ως βασικές φυσιογνωμίες της πρωτοπορίας.
Βασικό γνώρισμα της ποίησης του μοντερνισμού είναι η διάλυση της μορφής και η διάθεση για πειραματισμό. Ο ελεύθερος στίχος εξοστρακίζει το μέτρο και την ομοιοκαταληξία. Οι γραμματικοί και συντακτικοί κανόνες παραβιάζονται, οι προτάσεις γίνονται αποσπασματικές και ελλειπτικές, τα σημεία στίξης καταργούνται. Τα διακοσμητικά στοιχεία και η φροντίδα για το “ωραίο ύφος” εγκαταλείπονται και συχνά επιλέγονται στοιχεία που μέχρι τότε θεωρούνταν αντι-ποιητικά. Οι τολμηρές μεταφορές και οι ετερόκλητοι συνδυασμοί λέξεων κυριαρχούν. Οι εικόνες, οι ελεύθεροι συνειρμοί αφθονούν-κυρίως στην υπερρεαλιστική ποίηση.
Η ποιητική γλώσσα γίνεται συμβολική, υπαινικτική, πολύσημη ενώ αδιαφορεί για τις συμβάσεις και την ανάγκη κατανόησης. Η αρχή της μίμησης της πραγματικότητας, πάνω στην οποία θεμελιώθηκε η τέχνη του λόγου από την αρχαιότητα μέχρι τον 18ο αιώνα εγκαταλείπεται.
Η ποίηση δεν αναφέρεται πλέον στον εμπειρικό κόσμο και καθίσταται αυτάρκης και αυτόνομη.
Το ποίημα εξακολουθεί να θεωρείται φορέας νοημάτων με τη διαφορά οτι αυτά πλέον δεν αναζητούνται στην εξωτερική πραγματικότητα.
ΑΠΟΣΤΑΤΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ
Αποστάτες της ζωής…
Γέρικα κορμιά
κουρνιασμένα σε άθλια κουτιά,
ταλαιπωρημένες ψυχές ξεθωριασμένες
σε παγωμένες αγκαλιές.
Καταζητούμενος δραπέτης
η αλήθεια από τη ζεστή ματιά
και μόνιμη αγωνία
να ξεπληρώσουμε τη σπιτονοικοκυρά.
Κάποτε ο πόλεμος γινόταν για ιδανικά
τώρα απλώς πλουτίζουν λίγα τσακάλια,
μέσα σε μια βραδιά.
Περήφανα βήματα στην Ιστορία
τώρα ζητιανιά και ανομία,
αμοιβή λίγα κουπόνια
κι ένα επίδομα στην ανεργία.
Ήρωες που θυσιάζουν την Παιδεία
Ήρωες δίχως ανδρεία
στην καθημερινή ανθρωποφαγία.
Ιδανικά σ΄ ελεύθερη πτώση
νικητής, όποιος πρώτος σκοτώσει
και ένας ηγέτης – θεός που τον φόρεσαν μανδύα
από επώνυμη μπουτίκ στην παρανομία.
Αποστάτες της ζωής…
ο τίτλος μιας ξεπεσμένης πια φυλής
που άνδρωσε ήρωες
τον Αχιλλέα της τιμής
τον Οδυσσέα της λογικής
τον Καραϊσκάκη της ηθικής
τον Κολοκοτρώνη της ψυχής
και τώρα προσκυνάει τους άπιστους
με αντάλλαγμα το βιβλιάριο της ντροπή
Μαρία Σταυρίδου
Αρθρογράφος *Λογοτέχνιδα
