Η απίστευτη ανάπτυξη της τεχνολογίας φέρνει τη νέα γενιά μπροστά σε δύσκολα διλήμματα για τις σπουδές που πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να έχει μια επιτυχημένη επαγγελματική πορεία. Σήμερα δύσκολα μπορεί κάποιος να προβλέψει το μέλλον και ήδη φαίνεται ότι πάρα πολλά από τα γνωστά μας επαγγέλματα θα εξαφανιστούν.
Μετά την εισβολή της τεχνητής νοημοσύνης, της ρομποτικής, του αυτοματισμού κ.α η εικόνα της εργασίας θα αλλάξει δραματικά αφού αυτή τη στιγμή δεν έχουμε ούτε καν φανταστεί πολλά επαγγέλματα τα οποία θα αναδυθούν και η νέα γενιά θα πρέπει να μπορεί μέσα από τις σπουδές να τα καλύψει.
Μια εικόνα έδωσε πριν από λίγες μέρες και ο γνωστός μεγιστάνας Έλον Μάσκ ο οποίος με αφορμή τη διάσκεψη για την ασφάλεια της τεχνητής νοημοσύνης που διοργάνωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, ανέφερε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορεί να αναλάβει όλες τις εργασίες που κάνουν σήμερα οι άνθρωποι
Ο Μασκ περιέγραψε την τεχνητή νοημοσύνη ως την «πιο ανατρεπτική δύναμη» στην ιστορία. «Θα έχουμε κάτι το οποίο θα είναι για πρώτη φορά πιο έξυπνο από τον πιο έξυπνο άνθρωπο», πρόσθεσε. Έστω και αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν έτσι ακριβώς το βέβαιο είναι ότι η τεχνολογία θα φέρει τα «πάνω κάτω» και φυσικά η νέα γενιά θα κληθεί να ανταποκριθεί.
Όσον αφορά στα παιδιά που φοιτούν τώρα στο λύκειο και κυρίως οι μαθητές, της Γ΄λυκείου, που έχουν μπροστά τους τις πανελλαδικές, ας έχουν υπόψη τους και τα παρακάτω σχετικά με τις τεχνολογίες που θα αναπτυχθούν μελλοντικά και τις αντίστοιχες σπουδές που μπορούν να κάνουν στα ελληνικά πανεπιστημιακά τμήματα, όπως τα περιγράφει στο ethnos.gr o κ. Κωνσταντίνος Κότιος, Σύμβουλος Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας.
Σύμφωνα με την έρευνα «Top 10 Emerging Technologies of 2023 report» του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (World Economic Forum, 2023) δέκα τεχνολογίες αναμένεται να επηρεάσουν την κοινωνία, τον πλανήτη και τις βιομηχανίες τα επόμενα χρόνια.
1. Εύκαμπτες μπαταρίες (Flexible batteries)
Οι τυπικές, άκαμπτες μπαταρίες σύντομα θα αποτελέσουν παρελθόν, καθώς οι λεπτές, εύκαμπτες μπαταρίες (κατασκευασμένες από ελαφριά υλικά που μπορούν εύκολα να κάμπτονται ή να τεντώνονται) θα τις αντικαταστήσουν. Οι εύκαμπτες μπαταρίες μπορούν να ενσωματωθούν σε φορητές ιατρικές συσκευές, βιοϊατρικούς αισθητήρες, έξυπνα ρολόγια, ρούχα και υφάσματα (λ.χ. με ενσωματωμένα συστήματα θέρμανσης ή με σκοπό την παρακολούθηση της υγείας). Όσοι ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην συγκεκριμένη τεχνολογία, μπορούν να ξεκινήσουν με σπουδές σε Τμήματα Χημείας, Χημικών Μηχανικών, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών ή Επιστήμης των Υλικών.
2.Τεχνητή Νοημοσύνη (Generative artificial intelligence)
Πρόσφατα, η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης (ΤΝ) έγινε ευρέως γνωστή από το δημοφιλές ChatGPT. Οι τελευταίες εξελίξεις αφορούν στην αυτόνομη τεχνητή νοημοσύνη, δηλαδή σε συστήματα που μπορούν να λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις ή σημαντικές πρωτοβουλίες. Αναπτυγμένοι αλγόριθμοι ΤΝ μπορούν να μεταφράσουν έναν μαθηματικό τύπο σε αγγλική γλώσσα ή να αναλύσουν δεδομένα εγκεφαλικής δραστηριότητας προκειμένου να δημιουργήσουν εικόνες των αντικειμένων που σκέφτεται ο άνθρωπος μία συγκεκριμένη στιγμή.Όσοι ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην συγκεκριμένη τεχνολογία, μπορούν να ξεκινήσουν με σπουδές σε Τμήματα Πληροφορικής, Μαθηματικών, Μηχανολόγων Μηχανικών κ.ά.
3. Αεροπορικό βιοκαύσιμο (Sustainable aviation fuel)
Τη στιγμή που η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς, ο τομέας των αερομεταφορών δυσκολεύεται να απαλλαγεί από τον άνθρακα. Από τη μία οι αερομεταφορές ευθύνονται για το 2-3% των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα ετησίως και από την άλλη η αντικατάσταση των αεροσκαφών είναι εξαιρετικά κοστοβόρα δημιουργώντας την ανάγκη για εύρεση βιώσιμων λύσεων. Το αεροπορικό βιοκαύσιμο (SAF), παράγεται τόσο από βιολογικούς πόρους (π.χ. βιομάζα) όσο και από μη βιολογικούς (π.χ. διοξείδιο του άνθρακα). Η ζήτηση για το SAF αναμένεται να αυξηθεί στο 13-15% μέχρι το 2040, ώστε η αεροπορική βιομηχανία να μπει σε τροχιά μηδενικής κατανάλωσης διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2050. Μια τέτοια αύξηση της ζήτησης θα οδηγήσει αναπόδραστα στη δημιουργία 300-400 νέων εργοστασίων παραγωγής SAF και στην απασχόληση κατασκευαστών. Ενδεικτικές σπουδές στην Ελλάδα είναι τα Τμήματα Χημείας, Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, και Μηχανικών Επιστήμης Υλικών κ.ά.
4. Τεχνητοί ιοί για την ενίσχυση της υγείας των ανθρώπων, των ζώων και των φυτών (Designer phages)
Οι πρόσφατες επιστημονικές εξελίξεις επιτρέπουν την αξιοποίηση της μηχανικής του μικροβιώματος προς όφελος της ανθρώπινης ευημερίας και της γεωργίας. Βασικό στοιχείο αυτής της μηχανικής είναι οι τεχνητοί φάγοι (designer phages), ιοί που μολύνουν επιλεκτικά συγκεκριμένους τύπους βακτηρίων. Με την αξιοποίησή τους, οι επιστήμονες μπορούν για παράδειγμα να αλλάξουν τις λειτουργίες ενός βακτηρίου, προκαλώντας το να παράγει ένα θεραπευτικό μόριο ή να γίνει ευαίσθητο σε ένα συγκεκριμένο φάρμακο. Όσοι ενδιαφέρονται να δραστηριοποιηθούν στην συγκεκριμένη τεχνολογία, μπορούν να ξεκινήσουν με σπουδές σε Τμήματα Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας, Ιατρικής και Γεωπονίας.
5. Metaverse, ο υπέρμαχος της ψυχικής υγείας
Τα εικονικά κοινόχρηστα δωμάτια είναι ψηφιακά περιβάλλοντα όπου οι άνθρωποι μπορούν να αλληλεπιδρούν επαγγελματικά και κοινωνικά. Το μέλλον αυτών των δωματίων —αναφέρεται ως metaverse— και εμπεριέχει εφαρμογές επαυξημένης και εικονικής πραγματικότητας (AR/VR). Αναμένεται ότι το metaverse θα συνδεθεί και με θεραπευτικές νευροτεχνολογίες, όπως η άμεση εγκεφαλική διέγερση για τη θεραπεία της δυσίατης κατάθλιψης. Η Τεχνολογία αυτή θα καταστήσει αναγκαία τη συνεργασία πληθώρας επιστημόνων με ενδεικτικές σπουδές στη Ψυχολογία, στην Πληροφορική, στη Μηχανολογία, στην Αρχιτεκτονική, την Ιατρική κ.ά..
6. Φορητοί αισθητήρες φυτών (Wearable plant sensors)
Η αξιοποίηση της τεχνολογίας και η εύρεση καινοτομιών στη γεωργία και στην βιομηχανία παραγωγής τροφίμων θα είναι ένα βασικό βήμα προς την αντιμετώπιση της δραματικής πληθυσμιακής αύξησης – ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη. Οι φορητοί αισθητήρες φυτών είναι μία τεχνολογία που παρακολουθεί την υγεία των φυτών και συμβάλει στην αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας. Πρόκειται για μικρές, μη επεμβατικές συσκευές που μπορούν να προσαρτηθούν στα φυτά των καλλιεργειών και επιτρέπουν τη συνεχή παρακολούθηση της θερμοκρασίας, της υγρασίας και των επιπέδων θρεπτικών ουσιών. Τα δεδομένα που παρέχουν μπορούν να μειώσουν τη χρήση νερού, λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και να ανιχνεύσουν ασθένειες σε πρώιμο στάδιο. Όσοι θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην συγκεκριμένη τεχνολογία, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν με σπουδές σε τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών, Γεωπονίας, Πληροφορικής, Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας κ.ά..
7. Χαρτογράφηση βιολογικών διεργασιών σε μοριακό επίπεδο (Spatial omics)
Συνδυάζοντας προηγμένες τεχνικές απεικόνισης με την εξειδίκευση και την ανάλυση της αλληλούχισης του DNA, αυτή η αναδυόμενη μέθοδος επιτρέπει τη χαρτογράφηση βιολογικών διεργασιών σε μοριακό επίπεδο. Ξεκινώντας με ένα όργανο ενδιαφέροντος (όπως π.χ. ο εγκέφαλος ενός ποντικού), οι επιστήμονες χρησιμοποιούν καινοτόμες τεχνικές για την οπτικοποίηση συγκεκριμένων βιομορίων. Τα spatial omics επιτρέπουν την παρατήρηση της κυτταρικής αρχιτεκτονικής με μεγάλη λεπτομέρεια. Η συγκεκριμένη τεχνολογία αναμένεται να γίνει ευρέως διαδεδομένη και να χρησιμοποιηθεί για την κατανόηση της ζωής. Ενδεικτικές σπουδές βάσης στην Ελλάδα είναι τα Τμήματα Μοριακής Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Ιατρικής.
8. Διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή (brain-machine interfaces – ΒΜΙs)
Η Διεπαφή εγκεφάλου-υπολογιστή είναι μία τεχνολογία που επιτρέπει στον ανθρώπινο εγκέφαλο να επικοινωνεί ή να ελέγχει μηχανές ή υπολογιστές, συνδέοντας τον εγκέφαλο με εξωτερικές συσκευές για διάφορους σκοπούς, όπως π.χ. έλεγχος της κίνησης ή αποτύπωση μίας σκέψης σε λέξεις. Ωστόσο τα υλικά κατασκευής των BMIs επιδέχονται βελτίωσης και έρευνας. Και εδώ αναγκαία καθίσταται η συνεργασία πολλών και διαφορετικών επιστημόνων με ενδεικτικές σπουδές στη Ψυχολογία, την Ιατρική, την Πληροφορική, τη Μηχανολογία, τη Χημεία κ.ά..
9. Βιώσιμη πληροφορική (Sustainable computing)
Τα κέντρα δεδομένων που διευκολύνουν τις αναζητήσεις στο Google, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το metaverse, την τεχνητή νοημοσύνη κ.ά., καταναλώνουν περίπου το 1% της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται παγκοσμίως, δημιουργώντας την ανάγκη για νέες τεχνολογίες παραγωγής, αποθήκευσης και διαχείρισης ηλεκτρικής ενέργειας με μηδενική κατανάλωση ενέργειας. Όσοι θα ενδιαφέρονταν να εργαστούν στην συγκεκριμένη τεχνολογία, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν με σπουδές σε τμήματα Μηχανολόγων Μηχανικών, Πληροφορικής, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών κ.ά..
10. Υγειονομική περίθαλψη με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης (AI-facilitated healthcare)
Οι τεχνολογίες ΤΝ θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των μεγάλων καθυστερήσεων που αντιμετωπίζουν πολλοί ασθενείς όταν προσπαθούν να λάβουν ιατρική περίθαλψη, αλλά και στις αναπτυσσόμενες χώρες, οι οποίες συχνά δεν διαθέτουν την υποδομή και το κατάλληλα καταρτισμένο προσωπικό για την παροχή υπηρεσιών υγείας.Η συνεργασία πολλών και διαφορετικών επιστημόνων με ενδεικτικές σπουδές στην Ιατρική, την Πληροφορική, τη Μηχανολογία, τα Μαθηματικά, τη Φαρμακευτική κ.ά. είναι απαραίτητη για την εξέλιξη της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Οι νέες αυτές τεχνολογίες μπορούν να βοηθήσουν στην οικονομική ανάπτυξη, στην βελτίωση της ζωής των ανθρώπων και στην προστασία του πλανήτη – αν αξιοποιηθούν και εξελιχθούν με την δέουσα επιμέλεια και υπευθυνότητα.
