Στην εκπομπή «Η Φωνή της Διασποράς» στο ραδιόφωνο του SDW με τον Χρήστο Μουρτζούκο, καλεσμένοι ήταν η κυρία Γέλενα Γιοβάνοβιτς, επίσημη εκπρόσωπος της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα στην Ελλάδα, και ο κ. Ανδρέας Νικολόπουλος, σύμβουλος ασφαλείας.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην πολιτική κρίση που έχει ξεσπάσει τους τελευταίους μήνες στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και ειδικότερα στη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας (Ρεπούμπλικα Σέρπσκα), με αφορμή τον ρόλο του Κρίστιαν Σμιτ, ύπατου εκπροσώπου του ΟΗΕ στη χώρα.
Η κ. Γιοβάνοβιτς ανέλυσε τα πεπραγμένα του κ. Σμιτ, υπογραμμίζοντας ότι ενεργεί στην πράξη ως ένας de facto ηγέτης της Βοσνίας, χωρίς όμως να διαθέτει την απαιτούμενη νομιμοποίηση. Όπως ανέφερε, ο ρόλος του ύπατου εκπροσώπου είχε αρχικά θεσπιστεί μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον, προκειμένου να παρακολουθεί την εφαρμογή των συμφωνηθέντων και να διασφαλίζει ότι οι δυο βασικές κοινότητες οι Σερβοβόσνιοι, οι Βοσνιομουσουλμάνοι, τηρούν τους όρους ειρήνευσης.
Ωστόσο, με το πέρασμα του χρόνου, η θέση αυτή απέκτησε έναν υπερβολικά διευρυμένο ρόλο, με αποτέλεσμα σήμερα να λαμβάνονται αποφάσεις που ξεπερνούν το πλαίσιο των αρχικών αρμοδιοτήτων.
Το μείζον ζήτημα που έχει προκύψει, όπως τόνισε η κ. Γιοβάνοβιτς, είναι η πρόθεση του κ. Σμιτ να καθαιρέσει από τα καθήκοντά του τον εκλεγμένο Πρόεδρο της Ρεπούμπλικα Σέρπσκα, Μίλοραντ Ντόντικ. Ο Ντόντικ, ηγέτης με ισχυρή λαϊκή στήριξη, θεωρείται από τους Σερβοβόσνιους ως ο νόμιμος εκπρόσωπός τους, ενώ οι κινήσεις του Σμιτ ερμηνεύονται ως ευθεία αμφισβήτηση της δημοκρατικής νομιμότητας. Σύμφωνα με την κ. Γιοβάνοβιτς, αυτή η στάση έχει οξύνει το πολιτικό κλίμα, ενώ την ίδια στιγμή ο ΟΗΕ εμφανίζεται αδρανής, χωρίς να αναλαμβάνει ουσιαστικές πρωτοβουλίες για εκτόνωση της έντασης.
Παράλληλα, η ίδια επεσήμανε ότι η Σερβική Δημοκρατία έχει αρχίσει να απολαμβάνει την υποστήριξη χωρών που στο παρελθόν δεν έδειχναν ιδιαίτερη διάθεση να στηρίξουν τις θέσεις της. Η διεθνής αυτή μετατόπιση, όπως ανέφερε, έχει ιδιαίτερη σημασία για το μέλλον των εξελίξεων, ιδίως ενόψει του δημοψηφίσματος που έχει προγραμματιστεί για τις 25 Οκτωβρίου 2025, το οποίο ενδέχεται να καθορίσει νέες ισορροπίες στην περιοχή.
Από την πλευρά του, ο κ. Ανδρέας Νικολόπουλος προσέγγισε το ζήτημα υπό το πρίσμα της περιφερειακής ασφάλειας. Υπογράμμισε ότι η πολιτική κρίση στη Βοσνία μπορεί να αποτελέσει έναν «καθρέφτη» για άλλες ανοιχτές πληγές στα Βαλκάνια και στην Ανατολική Μεσόγειο, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα το Κυπριακό. Εξέφρασε τον προβληματισμό του ότι οι εξελίξεις στη Ρεπούμπλικα Σέρπσκα δεν είναι απλώς εσωτερική υπόθεση της Βοσνίας, αλλά αποτέλεσμα εξωτερικών παρεμβάσεων που επιδιώκουν να αποσταθεροποιήσουν την περιοχή.
Ο κ. Νικολόπουλος μίλησε με σαφήνεια για «εξωτερικό δάκτυλο» που καθοδηγεί τις εντάσεις, προειδοποιώντας ότι οι συνέπειες θα μπορούσαν να είναι σοβαρές τόσο για τη Σερβία όσο και για τα Βαλκάνια συνολικά. Παράλληλα, έθεσε τον κώδωνα του κινδύνου προς τη διεθνή κοινότητα να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο, ώστε να αποφευχθεί μια νέα αποσταθεροποίηση που θα μπορούσε να έχει ευρύτερες γεωπολιτικές προεκτάσεις.
Η εκπομπή ολοκληρώθηκε με την επισήμανση ότι οι εξελίξεις στη Βοσνία και στη Σερβική Δημοκρατία δεν αφορούν μόνο τις τοπικές κοινότητες, αλλά συνδέονται με ευρύτερους συσχετισμούς ισχύος και με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στο ζήτημα της ειρήνης, της ασφάλειας και της σταθερότητας.
