Γράφει ο *Δρ. Νικόλαος Δ. Καρακούσης
Οι διαταραχές των οστών μας, οι οποίες προκαλούνται από παθήσεις του ήπατος (συκωτιού) είναι γνωστές με τον όρο ηπατική οστεοδυστροφία. Στον όρο αυτόν περιλαμβάνονται δύο κλινικές οντότητες και πιο συγκεκριμένα, η οστεοπόρωση και η οστεομαλακία.
Η οστεοπόρωση αποτελεί ένα κλινικό σύνδρομο, το οποίο χαρακτηρίζεται από διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής (μικροδομής) των οστών, με αυξημένο κίνδυνο για κατάγματα. Αποτελεί κοινή επιπλοκή των ηπατοπαθειών με συχνότητα 20 έως 50%, ενώ η συχνότητα των καταγμάτων κυμαίνεται από 5% έως 20%.
Η νόσος του συκωτιού, η οποία είναι πιο στενά συνδεδεμένη με την οστεοπόρωση είναι η πρωτοπαθής χολική χολαγγειίτιδα (PBC). Πέρα όμως από τη PBC και άλλες καταστάσεις μπορεί να συνδέονται με διαταραχή του οστικού μεταβολισμού. Ανάμεσά τους η πρωτοπαθής σκληρυντική χολαγγειίτιδα (PSC), οι χρόνιες ηπατίτιδες, η αλκοολική ηπατοπάθεια και τα φάρμακα που ακολουθούν τη μεταμόσχευσης του ήπατος (ανοσοκατασταλτικά, κορτικοστεροειδή).
Πως όμως γίνεται η αλληλεπίδραση ήπατος (συκωτιού) και οστικού μεταβολισμού?
Η υπερχολερυθριναιμία (αύξηση της χολερυθρίνης που εμφανίζεται σε νοσήματα του ήπατος, όπως η κίρρωση του συκωτιού, η οποία δίνει χαρακτηριστικό κίτρινο χρώμα στους οφθαλμούς και στο δέρμα των ατόμων που πάσχουν, γνωστό ως ίκτερος) έχει ανασταλτική δράση στους οστεοβλάστες (που «παράγουν» το οστό), ενώ από διάφορες μελέτες φαίνεται πως ο ίκτερος (κίτρινη χροιά του δέρματος) μειώνει την απορρόφηση της βιταμίνης D από το δέρμα.
Συμπτώματα και κλινικές εκδηλώσεις των ηπατοπαθειών, όπως η ναυτία, ανορεξία και ο έμετος, οδηγούν σε μειωμένα επίπεδα Ασβεστίου (Ca) και Βιταμίνης D, λόγω μειωμένης πρόσληψης και απορρόφησης.
Η μείωση της πρωτεΐνης οστεοπροτεγερίνης (OPG) εξαιτίας της ηπατικής ανεπάρκειας (ανεπαρκούς λειτουργίας του συκωτιού), οδηγεί σε αύξηση της διαφοροποίησης των οστεοκλαστών (που «τρώνε» το οστό), με αποτέλεσμα διαταραχή στο μεταβολισμό των οστών.
Η 25-υδροξυλίωση της βιταμίνης D, η οποία έχει κομβικό ρόλο στον οστικό μεταβολισμό και την ομοιόσταση (διατήρηση της οστικής υγείας), πραγματοποιείται στο συκώτι. Οπότε, η ηπατική βλάβη λειτουργεί αρνητικά στην υδροξυλίωση της βιταμίνης αυτής, άρα και στον οστικό μεταβολισμό.
Στο ήπαρ παράγεται ο παράγοντας IGF-1 (insulin like growth factor 1), o οποίος αποτελεί ενεργοποιητή των οστεοβλαστών (που «παράγουν» οστό). Βλάβη του συκωτιού, μπορεί να σημαίνει και μειωμένη παραγωγή του παράγοντα αυτού, άρα και μειωμένη ενεργοποίηση των οστεοβλαστών και διαταραχή της οστικής υγείας.
O υπογοναδισμός (χαμηλή παραγωγή ορμονών, όπως η τεστοστερόνη) της κίρρωσης του συκωτιού προκαλεί μείωση της ελεύθερης τεστοστερόνης, με δυσμενή συνέπεια στον υγιή οστικό μεταβολισμό.
Η ύπαρξη μιας χρόνιας ηπατοπάθειας σημαίνει πως πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη σημασία και στον έλεγχο της οστικής μας υγείας, πάντα υπό την καθοδήγηση του έμπειρου κλινικού ιατρού μας.
*Ο Δρ. Νικόλαος Δ. Καρακούσης είναι:
- Ειδικός Παθολόγος MD, MSc, PhD
- Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
- Μετεκπαιδευθείς στην Ηπατολογία, Γ.Ν.Α Λαϊκό
- Εντεταλμένος Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Το Ιατρείο βρίσκεται στην: Ιακωβάκη 15, Τρίκαλα 24310 73738
