Η ταχύτατη και αναδιάρθρωση της επιστημονικής πολιτικής υπό τη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ έχει προκαλέσει σοκ στην ερευνητική κοινότητα.
Μέσα σε μόλις έναν μήνα, η νέα διοίκηση έχει προχωρήσει σε απολύσεις επιστημόνων, περικοπές χρηματοδότησης και περιορισμούς στις ομοσπονδιακές επιστημονικές πρωτοβουλίες, ανατρέποντας μια μακροχρόνια συναίνεση υπέρ της επιστημονικής προόδου στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Από την πρώτη ημέρα της διακυβέρνησης, η ομάδα Τραμπ έδρασε με πρωτοφανή ταχύτητα. Χιλιάδες υπάλληλοι σε επιστημονικές υπηρεσίες απολύθηκαν, ενώ νέες μεταρρυθμίσεις στα πρότυπα επιχορηγήσεων έθεσαν σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα της ομοσπονδιακής χρηματοδότησης για την έρευνα.
Οι κινήσεις αυτές εντάσσονται σε μια ευρύτερη προσπάθεια συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα και δραστικής μείωσης των κυβερνητικών δαπανών.
Αν και κατά την πρώτη θητεία του Τραμπ οι προσπάθειες περικοπών συναντούσαν αντιστάσεις από το Κογκρέσο, αυτή τη φορά οι Ρεπουμπλικάνοι νομοθέτες φαίνεται να συντάσσονται περισσότερο με την ατζέντα του προέδρου. Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν ανησυχία για τη μακροπρόθεσμη επίδρασή τους στην επιστημονική ανάπτυξη και την αμερικανική οικονομία.
Ραγδαίες αποφάσεις και χάος στην επιστημονική κοινότητα
Αμέσως μετά την ορκωμοσία του, ο Τραμπ υπέγραψε σειρά εκτελεστικών διαταγμάτων που επηρεάζουν άμεσα την επιστήμη. Ανάμεσά τους, η αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και ο τερματισμός της συμμετοχής της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η διαταγή που επιχειρεί να ορίσει αυστηρά τα δύο βιολογικά φύλα και να απαγορεύσει κάθε κρατική πρωτοβουλία υπέρ της διαφορετικότητας και της ένταξης (DEI). Η απαγόρευση αυτή οδήγησε στη διακοπή προγραμμάτων περιβαλλοντικής δικαιοσύνης και τη διαγραφή όρων όπως “φύλο” και “τρανσέξουαλ” από κυβερνητικούς ιστότοπους και επιστημονικές δημοσιεύσεις.
Στις 27 Ιανουαρίου, η διοίκηση πάγωσε όλες τις ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις και δάνεια, προκαλώντας χάος σε ερευνητικά ιδρύματα και επιστημονικούς φορείς. Παρότι ένα ομοσπονδιακό δικαστήριο ανέστειλε προσωρινά την απόφαση, οι διακοπές στη χρηματοδότηση και η αβεβαιότητα συνεχίζονται, με πανεπιστημιακούς ερευνητές να εκφράζουν ανησυχία για το μέλλον της εργασίας τους.
Συνεργασία με τον Έλον Μασκ και μαζικές απολύσεις
Η συνεργασία του Τραμπ με τον επιχειρηματία Έλον Μασκ φαίνεται να παίζει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της νέας πολιτικής. Ο Μασκ συμβουλεύει την κυβέρνηση για τη μείωση των κρατικών δαπανών και την εξάλειψη φορέων όπως η Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, που χρηματοδοτεί έρευνες για την πρόληψη και θεραπεία ασθενειών σε διεθνές επίπεδο.
Μέσω του νέου Υπουργείου Αποτελεσματικότητας της Κυβέρνησης, η διοίκηση κινήθηκε ταχύτατα για τη συρρίκνωση του ομοσπονδιακού εργατικού δυναμικού. Στις 30 Ιανουαρίου, μια μαζική αποστολή ηλεκτρονικών μηνυμάτων προέτρεπε τους δημοσίους υπαλλήλους να μετακινηθούν στον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα 75.000 παραιτήσεις. Στη συνέχεια, ξεκίνησαν απολύσεις νέων επιστημόνων και μηχανικών, προκαλώντας περαιτέρω αβεβαιότητα και αποδυνάμωση της επιστημονικής κοινότητας.
Ένας ερευνητής του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας (NIH) που έχασε μέλη της ομάδας του λόγω των απολύσεων δήλωσε ανώνυμα: «Πήραν μερικούς από τους καλύτερους και πιο έξυπνους ανθρώπους και τους απέλυσαν. Δεν υπάρχει καμία λογική σε αυτό».
Το Μέλλον της Επιστήμης στις ΗΠΑ
Οι πρώτες 30 ημέρες της νέας διοίκησης δείχνουν μια σαφή στροφή προς την αποδυνάμωση της επιστήμης και της έρευνας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Με τις επιχορηγήσεις να είναι παγωμένες, τις επιστημονικές υπηρεσίες να αποδεκατίζονται και τις πολιτικές αποφάσεις να προκαλούν σύγχυση, πολλοί ερευνητές φοβούνται ότι οι αλλαγές αυτές θα έχουν βαθιές επιπτώσεις για τις επόμενες δεκαετίες.
Ενώ ορισμένοι οργανισμοί και πανεπιστήμια αναζητούν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, η αβεβαιότητα κυριαρχεί. Αν η τρέχουσα πορεία συνεχιστεί, οι Ηνωμένες Πολιτείες κινδυνεύουν να χάσουν τον ηγετικό τους ρόλο στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, με σοβαρές συνέπειες για την καινοτομία, την οικονομία και τη δημόσια υγεία.
