Γράφει ο *Αλέξιος Ντόνας.
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ φέρνει ανατροπές στη διεθνή σκηνή, δημιουργώντας προκλήσεις αλλά και ευκαιρίες για την Ελλάδα.
Ο νέος πρόεδρος δεν διατηρεί τις καλύτερες σχέσεις με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, καθώς ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε ανοιχτά στηρίξει τον Τζο Μπάιντεν στις εκλογές του 2024, ενώ είχε χρησιμοποιήσει τον όρο «τραμπισμός» υποτιμητικά.
Αυτό έχει οδηγήσει σε ψυχρότητα στις σχέσεις της Αθήνας με τη νέα αμερικανική ηγεσία, απαιτώντας άμεση αναπροσαρμογή της στρατηγικής της χώρας μας.
Ωστόσο, ανεξάρτητα από τις προσωπικές συμπάθειες ή αντιπάθειες, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις παραμένουν κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια και την περιφερειακή σταθερότητα. Η Ελλάδα οφείλει να κινηθεί έξυπνα, διαμορφώνοντας μια νέα, ρεαλιστική στρατηγική προσέγγιση απέναντι στις ΗΠΑ.
Η αναβίωση του σχήματος 3+1
Μέσα σε αυτό το νέο περιβάλλον, το σχήμα συνεργασίας 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) αποκτά νέα δυναμική. Αν και είχε ατονήσει τα τελευταία χρόνια, η πρόσφατη τριμερής συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ στην Αθήνα επιβεβαίωσε τη βούληση για αναθέρμανση της συνεργασίας με τη συμμετοχή των ΗΠΑ.
Το 3+1 αποτελεί ένα πολύτιμο διπλωματικό εργαλείο, καθώς ενισχύει τις ελληνικές συμμαχίες, προωθεί τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στέλνει σαφές μήνυμα αποτροπής προς οποιονδήποτε αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Με την ενεργό εμπλοκή των ΗΠΑ, διαμορφώνεται ένα ισχυρό περιφερειακό μέτωπο που μπορεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην τουρκική προκλητικότητα.
Ο EastMed επιστρέφει στο προσκήνιο
Παράλληλα, ο αγωγός EastMed επανέρχεται στο επίκεντρο της ενεργειακής στρατηγικής. Ο αγωγός, που σχεδιάστηκε για να μεταφέρει φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα του Ισραήλ και της Κύπρου μέσω Ελλάδας στην Ευρώπη, είχε «παγώσει» επί κυβέρνησης Μπάιντεν. Όμως, η επιστροφή του Τραμπ μπορεί να αλλάξει τα δεδομένα, καθώς τόσο ο ίδιος όσο και η ομάδα του είχαν στηρίξει το έργο στην προηγούμενη θητεία του.
Εάν υλοποιηθεί, ο EastMed θα καταστήσει την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο και θα ενισχύσει την ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης, μειώνοντας την εξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Αυτό προσδίδει στη χώρα μας στρατηγική αξία και αναβαθμίζει τον ρόλο της στην περιοχή.
Η ανάγκη για δυναμική εξωτερική πολιτική
Η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να ακολουθεί πολιτική κατευνασμού απέναντι στην Τουρκία, ούτε να παραμένει αδρανής σε κρίσιμα γεωπολιτικά ζητήματα. Χρειάζεται μια πολυδιάστατη, ενεργητική και αυτόνομη εξωτερική πολιτική, που θα ενσωματώνει και την οικονομική στρατηγική.
Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική οικονομία έχει επιτρέψει την αυξημένη εμπορική διείσδυση της Τουρκίας, παρά τις συνεχείς προκλήσεις της Άγκυρας. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Η εξωτερική πολιτική πρέπει να είναι συνδεδεμένη με την οικονομική στρατηγική, διασφαλίζοντας ότι δεν στηρίζουμε οικονομικά έναν αντίπαλο που αμφισβητεί τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Ελληνοαμερικανικές σχέσεις: Μια νέα αρχή
Η Αθήνα έχει τώρα την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσει τη σχέση της με την Ουάσινγκτον. Η αξιοποίηση της ελληνικής ομογένειας, η σύμπλευση σε θέματα ενέργειας και ασφάλειας, καθώς και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, είναι τα βασικά στοιχεία για μια νέα, ισχυρή στρατηγική σχέση.
Η Ελλάδα πρέπει να δείξει έμπρακτα ότι είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη νέα αμερικανική ηγεσία, όχι με λόγια, αλλά με πρωτοβουλίες και συγκεκριμένες προτάσεις που θα ενισχύσουν το 3+1, τον EastMed και τη γενικότερη γεωπολιτική της θέση.
Ιστορική ευκαιρία για την Ελλάδα
Οι νέες συνθήκες στην Ανατολική Μεσόγειο συνιστούν μια ιστορική ευκαιρία. Η αναβίωση του σχήματος 3+1 και του EastMed μπορεί να αλλάξει τη γεωπολιτική ισορροπία υπέρ της Ελλάδας, ενισχύοντας την ασφάλεια και τη διεθνή της θέση.
Δεν υπάρχει περιθώριο για καθυστερήσεις. Χρειάζεται εθνική εγρήγορση, αποφασιστικότητα και στρατηγική διορατικότητα. Με πατριωτισμό και ρεαλισμό, η Ελλάδα μπορεί να αξιοποιήσει αυτή την ευκαιρία και να διαμορφώσει ένα μέλλον ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή.
Το μέλλον ανήκει σε όσους το προετοιμάζουν – και η Ελλάδα πρέπει να είναι παρούσα.
