Γράφει ο *Δρ. Νικόλαος Δ. Καρακούσης
Το σύνδρομο της Ευπάθειας (στην αγγλική ορολογία γνωστό ως «Frailty syndrome») αποτελεί κυρίως ένα γηριατρικό σύνδρομο και σύνδρομο της Τρίτης Ηλικίας. Αν και το σύνδρομο ευπάθειας είναι ευρέως αναγνωρισμένο, δεν υπάρχει στη παρούσα φάση ιδιαίτερη ομοφωνία σχετικά με τον ορισμό του. Αποτελεί μία εξελισσόμενη γηριατρική κατάσταση, η οποία αφορά μία κατάσταση «ευαλωτότητας» και μείωσης της λειτουργικότητας διαφόρων συστημάτων του ανθρώπινου οργανισμού. Η πρώτη αναφορά στην κατάσταση της «Ευπάθειας» των ηλικιωμένων ως συνδρόμου πραγματοποιείται από τους Walston & Fried το 1999 με το άρθρο ανασκόπησης: “Frailty and the older man” (Med Clin North Am. 1999 Sep;83(5):1173-94).
Τα ευπαθή άτομα έχουν μειωμένη ικανότητα ανάκαμψης και προσαρμογής, λόγω εξάντλησης των λειτουργικών εφεδρειών του οργανισμού τους, απέναντι σε έναν ενδογενή ή εξωγενή παράγοντα stress, που θα μπορούσε να είναι ασθένειες, τραυματισμοί, χειρουργεία, αλλαγές στη φαρμακευτική τους αγωγή. Αυτό το σύνδρομο μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα πτώσεων και τραυματισμών, εμφάνισης αναπηρίας και αδυναμίας αυτοεξυπηρέτησης, αλλά και λοιπών δυσμενών εκβάσεων.
Η βάση για τη διάγνωση του συνδρόμου και εν συνεχεία την παροχή της βέλτιστης υποστήριξης των ευπαθών ατόμων περιλαμβάνει τη διενέργεια περιεκτικής γηριατρικής αξιολόγησης (comprehensive geriatric assessment – CGA) από τους θεράποντες ειδικούς ιατρούς. Για την αξιολόγηση της ευπάθειας, υπάρχουν ήδη ειδικά scores, τα οποία σε συνδυαστική χρήση μεταξύ τους, μπορούν να δώσουν μία πρώτη εικόνα της κατάστασης του ηλικιωμένου, αλλά και να καθορίσουν τη θεραπευτική και υποστηρικτική στρατηγική μας.
Κλινικά, τα άτομα με σύνδρομο Ευπάθειας μπορεί να παρουσιάσουν:
- Απώλεια βάρους,
- Εξάντληση,
- Μειωμένη φυσική δραστηριότητα,
- Μειωμένη ταχύτητα κίνησης,
- Μειωμένη δύναμη λαβής.
Καθοριστικοί παράγοντες για την πρόκληση του συνδρόμου της ευπάθειας είναι:
- Η μη επαρκής λήψη διατροφικών στοιχείων για τον ανθρώπινο οργανισμό,
- Η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, η οποία περιλαμβάνει το λιγότερο 5 φαρμακευτικά σκευάσματα ταυτόχρονα (πολυφαρμακία),
- H χρόνια φλεγμονή και καταστάσεις/ασθένειες που την επάγουν,
- Μειωμένη κοινωνικοψυχολογική υποστήριξη από το οικείο περιβάλλον του ατόμου που ελέγχεται για αυτό το σύνδρομο.
- Διαταραχές του μυοσκελετικού συστήματος, όπως η σαρκοπενία, η οποία χαρακτηρίζεται από μείωση της μυϊκής μάζας και ισχύος και η οστεοπόρωση, η οποία χαρακτηρίζεται από τη διαταραχή της μικροαρχιτεκτονικής των οστών και αυξημένο καταγματικό κίνδυνο, καθώς και τα αίτια που επάγουν αυτές τις δύο παθολογικές οντότητες.
Τα ευπαθή άτομα μπορεί να βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από το γενικό πληθυσμό για:
- Καρδιαγγειακές παθήσεις,
- Ψυχιατρικές διαταραχές, όπως κατάθλιψη,
- Σωματική αναπηρία και μόνιμη κατάκλιση,
- Διαταραχές του ενδοκρινικού, μυοσκελετικού και αναπνευστικού συστήματος,
- Λόγω επιπλοκών του συνδρόμου, επαναλαμβανόμενες και παρατεινόμενες νοσηλείες σε νοσοκομεία,
- Δυσμενή έκβαση και πρόγνωση μετά τη διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων.
Κοινώς αποδεκτοί βιοδείκτες για τον εντοπισμό της ευπάθειας δεν υπάρχουν στην παρούσα φάση. Ωστόσο, έμμεσος έλεγχος μπορεί να μας προσανατολίσει σχετικά με αυτό το σύνδρομο, υπό την καθοδήγηση του θεράποντα ιατρού μας.
Οι πιθανές θεραπευτικές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν κυρίως προγράμματα διατροφής και άσκησης, καθώς και αντιμετώπισης των παραγόντων που επιτείνουν το σύνδρομο αυτό στην Τρίτη Ηλικία.
*Ο Δρ. Νικόλαος Δ. Καρακούσης είναι:
- Ειδικός Παθολόγος MD, MSc, PhD
- Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών
- Μετεκπαιδευθείς στην Ηπατολογία, Γ.Ν.Α Λαϊκό
- Εντεταλμένος Διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Το Ιατρείο βρίσκεται στην: Ιακωβάκη 15, Τρίκαλα 24310 73738
Κάντε εγγραφή στο ενημερωτικό μας δελτίο.
