Μπορεί η ιστορία του ελληνικού αλφαβήτου να είναι τελικά πιο παλιά απ’ όσο πιστεύαμε; Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα από το Πανεπιστήμιο του Λέιντεν της Ολλανδίας, η απάντηση ενδέχεται να είναι «ναι».
Η μελέτη, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Willemijn Waal, φέρνει στο φως δεδομένα που αμφισβητούν τη μέχρι τώρα επιστημονική συναίνεση, η οποία τοποθετεί την εμφάνιση του ελληνικού αλφαβήτου στον 8ο αιώνα π.Χ. Αντιθέτως, η ομάδα του Waal, χρησιμοποιώντας χρονολόγηση με ραδιενεργό άνθρακα σε επιγραφές επάνω σε κεραμικά θραύσματα, υποστηρίζει ότι η αλφαβητική γραφή ίσως χρησιμοποιούνταν ήδη από τον 9ο ή ακόμη και τον 10ο αιώνα π.Χ.
Αν τα νέα ευρήματα επιβεβαιωθούν, τότε ανατρέπεται η παγιωμένη αντίληψη για τη λεγόμενη «Σκοτεινή Εποχή» της Ελλάδας, μια περίοδος υποτιθέμενης πολιτισμικής κάμψης και απουσίας γραφής μεταξύ του τέλους της Μυκηναϊκής εποχής και της αρχής της Αρχαϊκής περιόδου.
Ο καθηγητής Waal μάλιστα τονίζει πως είναι πολύ πιθανό η πρώιμη χρήση του ελληνικού αλφαβήτου να γινόταν και σε υλικά που δεν διατηρούνται εύκολα στο χρόνο, όπως ξύλο ή πάπυρος, γι’ αυτό και δεν έχουμε αρχαιολογικά κατάλοιπα.
Η σημασία αυτής της ανακάλυψης είναι διττή: αφενός θέτει νέα θεμέλια για την κατανόηση της εξέλιξης της ελληνικής γραφής, αφετέρου επανατοποθετεί τη συζήτηση γύρω από τη μετάδοση της προφορικής παράδοσης, όπως τα ομηρικά έπη, σε μια εποχή πολύ νωρίτερα από αυτή που μέχρι πρότινος θεωρούσαμε ως «γενέθλιο» της γραφής στον ελληνικό κόσμο.
Πρόκειται για μια επιστημονική πρόκληση που, όπως φαίνεται, ανοίγει νέο κεφάλαιο στην αρχαιολογία, τη γλωσσολογία και την ιστορία της πολιτισμικής κληρονομιάς.
