Η Ήρα, θέλοντας να εκδικηθεί τον Δία και την Αίγινα, έστειλε τρία τεράστια φίδια στο νησί του Ασωπού. Μέσα σε ένα βράδυ, τα φίδια δηλητηρίασαν όλες τις πηγές και τα πηγάδια και οι κάτοικοι πέθαναν αφού ήπιαν νερό.
Μόνο ο Αιακός σώθηκε, γιατί έλειπε εκείνη την ημέρα από το νησί. Συγκλονισμένος, έσπευσε στη μητέρα του για να της διηγηθεί τη συμφορά.
Η Αίγινα ζήτησε από τον Δία να μην μείνει ο γιος της μόνος. Ο θεός άγγιξε έναν σάπιο κορμό γεμάτο μυρμήγκια και εκείνα μεταμορφώθηκαν σε ανθρώπους. Έτσι δημιουργήθηκαν οι Μυρμιδόνες, που αργότερα ακολούθησαν πιστά τον Αχιλλέα στον Τρωικό πόλεμο. Όπως τα μυρμήγκια, ήταν ανθεκτικοί και πειθαρχημένοι πολεμιστές, με πανοπλίες στο καφέ χρώμα τους.
Ο Αιακός απέκτησε τρεις γιους: τον Πηλέα, τον Τελαμώνα και τον Φώκο. Όμως οι δύο πρώτοι, με την προτροπή της μητέρας τους, σκότωσαν τον Φώκο σε αγώνες δισκοβολίας. Φοβούμενοι την οργή του πατέρα τους, εγκατέλειψαν το νησί: ο Πηλέας πήγε στη Θεσσαλία με μερικούς Μυρμιδόνες και ο Τελαμώνας στη Σαλαμίνα. Ο Τελαμώνας επέστρεψε αργότερα για να θάψει τον αδελφό του και να ζητήσει συγγνώμη, αλλά ο Αιακός δεν τον συγχώρησε.
Η αμεροληψία του Αιακού ήταν τόσο γνωστή ώστε, μετά τον θάνατό του, οι αρχαίοι πίστευαν ότι έγινε κριτής στον Άδη μαζί με τον Μίνωα και τον Ραδάμανθυ. Στην κρίση του έπεφταν οι ψυχές από την Ευρώπη, ενώ ο Ραδάμανθυς έκρινε τις ασιατικές και ο Μίνωας τις δύσκολες περιπτώσεις.
Τα εγγόνια του Αιακού, ο Αχιλλέας (γιος του Πηλέα και της Θέτιδας) και ο Αίας (γιος του Τελαμώνα), έγιναν από τους πιο ένδοξους ήρωες του Τρωικού πολέμου. Οι απόγονοι του Φώκου εγκαταστάθηκαν στον Παρνασσό, ο οποίος ονομάστηκε Φωκίδα.
Ο Βασιλιάς των Μιρμιδόνων Αχιλλέας στην αυλή του Λυκομήδη
Ο Αιακός λατρεύτηκε σε όλη την Ελλάδα για τη δικαιοσύνη και την τιμιότητά του. Όταν η ξηρασία απείλησε να αφανίσει τη χώρα, οι Έλληνες τον παρακάλεσαν να μεσολαβήσει στον Δία. Με την προσευχή του έφερε τη βροχή, κι ευγνώμων ύψωσε ιερό στον Ελλάνιο Δία στο βουνό που πήρε από τότε το όνομά του: Ελλάνιο Όρος.
Λέγεται ακόμη ότι ο Αιακός είχε βοηθήσει να χτιστούν τα τείχη της Τροίας. Τότε εμφανίστηκαν τρία φίδια· τα δύο σκοτώθηκαν πέφτοντας στα τείχη, αλλά το τρίτο κατάφερε να μπει μέσα. Ο Απόλλωνας εξήγησε ότι αυτό σήμαινε πως απόγονος του Αιακού θα κατέστρεφε την πόλη. Και πράγματι, ο εγγονός του, ο Αχιλλέας, ήταν από τους βασικούς ήρωες της άλωσης της Τροίας.
ΡΟΔΑΜΑΝΘΗΣ ΜΙΝΩΑΣ ΑΙΑΚΟΣ
Στην τέχνη της κλασικής εποχής, όπως στον Τάφο της Κρίσεως στη Μίεζα, ο Αιακός απεικονίζεται ως δικαστής του Κάτω Κόσμου δίπλα στον Ραδάμανθυ και τον Μίνωα, αποδεικνύοντας πόσο βαθιά είχε ριζώσει στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων η φήμη του για ακεραιότητα και δικαιοσύνη.
ΝΑΟΣ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΕΧΕΙ ΧΤΙΣΤΕΊ ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΤΟΥ ΕΛΛΑΝΙΟΥ ΔΙΟΣ
Στον τάφο της κρίσεως στη Μίεζα (τελευταίο τέταρτο του 4ου αι. π.Χ.), [Τάφος της Κρίσεως, 1] αριστερά και δεξιά της εισόδου του τάφου στέκονται τέσσερις μεμονωμένες μορφές [Τάφος της Κρίσεως, 1α], που όμως αποτελούν τμήματα ενιαίας σύνθεσης που διακόπτονται από την παρεμβολή των ημικιόνων και του ανοίγματος του τάφου. Το θέμα της απεικόνισης είναι η κάθοδος του νεκρού στον Άδη με τη συνοδεία του Ερμή [Τάφος της Κρίσεως, 3]. Οι κριτές Ραδάμανθυς [Τάφος της Κρίσεως, 2] και Αιακός θα αποφασίσουν για την τύχη του νεκρού, αν δηλαδή θα σταλεί στο νησί των Μακάρων ή στα Τάρταρα. Ο Αιακός, γιος του Δία και της νύμφης Αίγινας, κρίνει όσους προέρχονται από την Ευρώπη, ο Ραδάμανθυς, καρπός του Δία και της Ευρώπης, όσους έρχονται από την Ασία, ενώ στη διαιτησία του Μίνωα καταλήγουν οι δύσκολες κρίσεις (Πλ., Γοργίας 523e-524a). Εδώ κύριος κριτής του νεκρού είναι ο Αιακός.
