Ο «προϋπολογισμός άνθρακα» εξαντλείται πριν από το 2030 – Ενθαρρυντικές όμως οι τάσεις σε δάση και οικονομίες χαμηλών ρύπων.
Οι παγκόσμιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) αναμένεται να σημειώσουν νέο ιστορικό ρεκόρ το 2025, σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση Global Carbon Budget 2025, που δημοσίευσε διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον Pierre Friedlingstein του Πανεπιστημίου του Exeter.
Παρά τις προσπάθειες για μείωση των ρύπων, η αύξηση της ενεργειακής ζήτησης και η συνεχιζόμενη χρήση ορυκτών καυσίμων κρατούν σε ανοδική πορεία το παγκόσμιο αποτύπωμα άνθρακα.
Νέα αύξηση 1,1% στις εκπομπές
Η έκθεση προβλέπει ότι το 2025 οι παγκόσμιες εκπομπές CO₂ θα αυξηθούν κατά 1,1% σε σχέση με το προηγούμενο έτος, φτάνοντας τα 38,1 δισεκατομμύρια τόνους — έναντι 37,8 δισ. το 2024.
Η αύξηση αφορά όλα τα βασικά καύσιμα: άνθρακα (+0,8%), πετρέλαιο (+1,0%) και φυσικό αέριο (+1,3%).
Ανά χώρα, οι εκπομπές αναμένεται να αυξηθούν κατά 1,9% στις ΗΠΑ, 1,4% στην Ινδία, 0,4% στην Κίνα και 0,4% στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Friedlingstein προειδοποιεί ότι, με τους σημερινούς ρυθμούς, ο «παγκόσμιος προϋπολογισμός άνθρακα» που επιτρέπει την τήρηση του στόχου του 1,5°C της Συμφωνίας των Παρισίων, θα εξαντληθεί πριν από το 2030.
«Η συγκράτηση της υπερθέρμανσης κάτω από τους 1,5 βαθμούς δεν φαίνεται πλέον ρεαλιστική», δήλωσε χαρακτηριστικά ο επικεφαλής ερευνητής.
Ρεκόρ συγκέντρωσης CO₂ στην ατμόσφαιρα
Η μέση συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα προβλέπεται να φτάσει φέτος τα 425,7 ppm (μέρη ανά εκατομμύριο) — νέο ιστορικό ρεκόρ, έπειτα από τα 423,9 ppm του 2024, σύμφωνα με τα δεδομένα του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO).
Η συνεχής αυτή άνοδος υποδηλώνει ότι, παρά την πρόοδο σε ορισμένες περιοχές, οι συνολικές εκπομπές εξακολουθούν να ξεπερνούν κατά πολύ τη φυσική ικανότητα απορρόφησης του πλανήτη.
Θετικές ενδείξεις: περισσότερες χώρες μειώνουν εκπομπές με ανάπτυξη
Μέσα σε αυτό το ανησυχητικό πλαίσιο, η έκθεση αναγνωρίζει και ενθαρρυντικές εξελίξεις.
Σύμφωνα με τη συν-συγγραφέα Corinne Le Quéré του Πανεπιστημίου East Anglia, 35 χώρες κατάφεραν να μειώσουν τις εκπομπές CO₂ τους χωρίς να περιορίσουν την οικονομική τους ανάπτυξη την περίοδο 2015–2024 — αριθμός σχεδόν διπλάσιος σε σχέση με πριν από δέκα χρόνια.
Ανάμεσά τους βρίσκονται πολλές ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και η Αυστραλία, το Ισραήλ, η Νέα Ζηλανδία, η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν.
Η Le Quéré ωστόσο επισημαίνει ότι αυτή η πρόοδος δεν επαρκεί για να επιτευχθεί βιώσιμη μείωση σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η ζήτηση για ενέργεια συνεχίζει να αυξάνεται.
Μείωση της αποψίλωσης των δασών – αλλά με προειδοποιήσεις
Η έκθεση καταγράφει επίσης σημαντική μείωση στην αποψίλωση των δασών, χάρη στις ενισχυμένες περιβαλλοντικές πολιτικές.
Όπως σημειώνει η καθηγήτρια Julia Pongratz του Πανεπιστημίου Λούντβιχ Μαξιμίλιαν του Μονάχου, «τα ποσοστά αποψίλωσης στον Αμαζόνιο έχουν πέσει στο χαμηλότερο επίπεδό τους από το 2014».
Ωστόσο, οι καταστροφικές πυρκαγιές του 2024 υπενθυμίζουν πόσο εύθραυστα παραμένουν τα οικοσυστήματα εάν δεν περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη.
Οι φυσικές «καταβόθρες» CO₂ χάνουν τη δύναμή τους
Ανησυχητική είναι η τάση μείωσης της ικανότητας των ωκεανών και των χερσαίων οικοσυστημάτων να απορροφούν CO₂, οι λεγόμενες «καταβόθρες άνθρακα».
Από το 1960 έως σήμερα, η ικανότητά τους έχει μειωθεί κατά περίπου 8%, με την περίοδο 2015–2024 να σημειώνει πτώση 25% στη χερσαία απορρόφηση και 7,9% στους ωκεανούς.
Η εξέλιξη αυτή σημαίνει ότι όλο και περισσότερο CO₂ παραμένει στην ατμόσφαιρα, ενισχύοντας το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Συμπέρασμα
Η έκθεση «Global Carbon Budget 2025» στέλνει ένα σαφές μήνυμα:
παρά την πρόοδο σε ορισμένους τομείς, ο κόσμος εξακολουθεί να κινείται σε πορεία υπέρβασης του στόχου του 1,5°C.
Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης απαιτεί ταχύτερη μετάβαση στις καθαρές μορφές ενέργειας, ενίσχυση της προστασίας των οικοσυστημάτων και διεθνή συνεργασία που να ξεπερνά τα όρια των δηλώσεων και των συνεδρίων.
Ακολουθήστε μας και στο Google news, και στο Youtube και κάντε εγγραφή στο ενημερωτικό μας δελτίο.