Γράφει η *Μαίρη Μάκρα
*Εισαγωγή στο θέμα: Τα Γυναικεία Αρχέτυπα αποτελούν θεμελιώδεις εικόνες της συλλογικής ψυχής, όπως αποτυπώθηκαν μέσα σε μύθους, παραδόσεις και σύμβολα. Μέσα τους καθρεφτίζεται η διαχρονική αναζήτηση της γυναίκας – και μαζί της του ανθρώπου – για ισορροπία ανάμεσα στην ύλη και στο πνεύμα, στην επιθυμία και στην αρετή, στο σκοτάδι και στο φως.
Η κάθε μορφή που παρουσιάζεται εδώ – από την Αθηνά και ως την Ψυχή – δεν είναι απλώς ένα μυθολογικό πρόσωπο. Είναι ένας εσωτερικός δρόμος, μια εμπειρία που καλείται η γυναίκα να ζήσει και να μεταμορφώσει μέσα της. Άλλοτε μέσα από πόνο και δοκιμασία, άλλοτε μέσα από φως και αποκάλυψη, πάντοτε όμως με στόχο τη βαθύτερη γνώση του εαυτού.
***
Αθηνά
Η Αθηνά, κόρη του Δία και της Μήτιδος, ήταν από τις σημαντικότερες θεές του Δωδεκάθεου.
Η γέννησή της είναι μοναδική: ο Δίας, για να αποφύγει μια προφητεία που έλεγε ότι ένα παιδί της Μήτιδος θα τον εκθρόνιζε, κατάπιε τη Μήτη μαζί με το έμβρυο που κυοφορούσε. Όταν ήρθε η ώρα να γεννηθεί το παιδί, ο Δίας υπέφερε από αφόρητους πόνους στο κεφάλι. Ο Ήφαιστος, για να τον ανακουφίσει, άνοιξε το κρανίο του με το τσεκούρι του — και από εκεί ξεπήδησε η Αθηνά, ολόκληρη και πάνοπλη.
*Η θεά είχε δύο όψεις:
- Από τη μια, ήταν πολεμική — με περικεφαλαία, δόρυ και ασπίδα, βοηθώντας τους ήρωες στις μάχες.
- Από την άλλη, ήταν φορέας ειρήνης και πολιτισμού γιατί προστάτευε τις πόλεις, έφερνε ευημερία, δίδασκε τέχνες και τεχνικές (ναυπηγική, δαμασμό αλόγων, μουσική).
Ιδιαίτερα αγαπημένη στην Αττική, έγινε η προστάτιδα της Αθήνας όταν, σε διαγωνισμό με τον Ποσειδώνα, χάρισε στους ανθρώπους το ιερό δέντρο της ελιάς — σύμβολο ειρήνης, σοφίας και καρποφορίας.
Η Αθηνά υπήρξε επίσης θεά της σοφίας και της δικαιοσύνης: καθιέρωσε νόμους, ίδρυσε τον Άρειο Πάγο και χάριζε ευγλωττία στους ρήτορες. Παρέμεινε πάντοτε παρθένα και οι Αθηναίοι της αφιέρωσαν τον Παρθενώνα.
*ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ:
Η Αθηνά, ως αρχέτυπο, συμβολίζει τη δυνατή και θαρραλέα γυναίκα. Εκείνη που δεν φοβάται να δράσει, να υπερασπιστεί τον εαυτό της, να κυνηγήσει στόχους και να διεκδικήσει την ελευθερία της. Είναι το πρότυπο της γυναίκας που δεν υποτάσσεται εύκολα και μπορεί να σταθεί ισότιμα δίπλα στον άνδρα.
*ΣΥΜΒΟΛΑ ΣΕ ΘΕΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ:
- “Φορά θώρακα” = Ξέρει να προστατεύεται από τον συναισθηματικό πόνο. Αυτό της δίνει καθαρότητα κρίσης και αποτελεσματικότητα.
- “Γεννήθηκε με παρθενογένεση” = Αναζητά την ελευθερία και την ανεξαρτησία. Στηρίζεται στη δύναμη του νου της και βρίσκει λύσεις με τη λογική.
- “Γεννιέται μόνο από τον πατέρα” = Συμβολίζει την αυτονομία και την ετοιμότητα για δράση.
- “Είναι θεά της σοφίας” = Διαθέτει ισχυρό νου και στρατηγική σκέψη, χαρίσματα που παραδοσιακά αποδίδονταν μόνο στους άνδρες.
- ” Παρουσιάζεται πάντα με σύμβολα πολέμου και τεχνών (δόρυ, λόγχη, αδράχτι) = Δείχνουν την πολεμική αλλά και δημιουργική φύση της. Προστατεύει τους γενναίους και στέκεται δίπλα σε όσους αγωνίζονται.
*ΣΥΜΒΟΛΑ ΣΕ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ:
- “Φορά θώρακα”= Η υπερβολική άμυνα- στις συναναστροφές της- μπορεί να την απομακρύνει από τους άλλους. Αν μένει κλειστή στο συναίσθημα, κινδυνεύει να μείνει με “ψυχικά κενά” που δυσκολεύουν τις σχέσεις της.
- “Γεννήθηκε με παρθενογένεση”= Μπορεί να φοβάται βαθιά τις σχέσεις με το άλλο φύλο. Ο δυναμισμός της να γίνεται άλλοθι για να αποφεύγει τις οικειότητες.
- “Διαθέτει δυνατό νου”= Η δυνατή λογική της μπορεί να καταλήξει σε αυστηρή κριτική, κάνοντάς την αδιάλλακτη απέναντι στους άλλους.
- “Σύμβολα πολέμου”= Αν παραμένει μόνο στη στρατηγική και τη δράση, χωρίς συναίσθημα, αφήνει κενά στη ζωή της. Αυτό μπορεί να την οδηγήσει είτε σε σχέσεις εξάρτησης με τη μητέρα της είτε σε αναζήτηση συναισθήματος σε σχέσεις ανισορροπίας.
Όπως σημειώνει ο ψυχαναλυτής Aldo Carotenuto:
«Η Αθηνά αποφεύγει την εμπλοκή με το συναίσθημα. Μα αυτό είναι η χειρότερη αποκοπή που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας. Χωρίς τη σχέση με τον άλλο, γινόμαστε σαν λίμνη χωρίς υπόγειες πηγές: στερεύουμε».
***
*Άσκηση Ενδοσκόπησης: ” Η Αθηνά μέσα μου”
*Στόχος:
- Να αναγνωρίσεις μέσα σου στοιχεία της Αθηνάς: τη δύναμη, τη σοφία, την αυτονομία, αλλά και τις περιοχές που χρειάζονται ισορροπία.
*Αναγνώριση δυνάμεων:
- Σκέψου τις καταστάσεις όπου ένιωσες δυνατή, αποφασιστική και αυτοδύναμη. Ποιες ιδιότητες σου θυμίζουν την Αθηνά; Γράψε τρεις κυριότερες.
*Αντίκτυπος στη ζωή σου:
- Πώς σε έχουν βοηθήσει αυτές οι «αθηνα-ϊκές» δυνάμεις σου; Σε ποιους τομείς σε κάνουν αποτελεσματική; Σημείωσε τουλάχιστον δύο παραδείγματα.
*Αναγνώριση περιορισμών:
- Σκέψου στιγμές όπου η αυτονομία σου ή η λογική σου σε έχουν απομακρύνει από συναισθηματικές σχέσεις ή σου έχουν προκαλέσει μοναξιά. Τι συναισθήματα αναδύονται; Γράψε ένα ή δύο παραδείγματα.
*Σύνθεση και ισορροπία:
- Τι μπορείς να κάνεις για να συνδυάσεις τη δύναμη και τη σοφία σου με την ικανότητα να βιώνεις συναίσθημα και επαφή; Σχεδίασε ένα μικρό βήμα για αυτήν την ισορροπία στην καθημερινότητά σου.
(Από την Προσωπική Μέθοδο της Μαίρης Μάκρα: ” ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ με Οδηγό τα Ελληνικά Αρχέτυπα”)
