Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα πακέτο μέτρων-σταθμό στις σχέσεις με το Ισραήλ, προτείνοντας την αναστολή εμπορικών παραχωρήσεων και την επιβολή κυρώσεων σε εξτρεμιστές υπουργούς της ισραηλινής κυβέρνησης, καθώς και σε βίαιους εποίκους στη Δυτική Όχθη.
Η απόφαση έρχεται σε συνέχεια της ομιλίας της προέδρου της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στην ετήσια Κατάσταση της Ένωσης και αντανακλά την αυξανόμενη ανησυχία της ΕΕ για την ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα και την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η αναστολή της εμπορικής συμφωνίας ΕΕ – Ισραήλ
Η πρόταση της Επιτροπής βασίζεται στην παραβίαση του άρθρου 2 της Ευρωμεσογειακής Συμφωνίας Σύνδεσης, το οποίο καθιστά τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών ουσιώδες στοιχείο της συνεργασίας. Σύμφωνα με την αξιολόγηση της ΕΕ, οι ενέργειες της ισραηλινής κυβέρνησης παραβιάζουν ευθέως αυτές τις δεσμεύσεις.
Η αναστολή αφορά τις προτιμησιακές εμπορικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν στο Ισραήλ ευνοϊκή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Στην πράξη, οι εισαγωγές από το Ισραήλ θα αντιμετωπίζονται πλέον με δασμούς ίδιους με εκείνους τρίτων χωρών, μειώνοντας την ανταγωνιστικότητά τους.
Το Συμβούλιο της ΕΕ θα πρέπει να εγκρίνει την πρόταση με ειδική πλειοψηφία, ενώ η απόφαση θα τεθεί σε ισχύ 30 ημέρες μετά την κοινοποίησή της στο Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ.
Κυρώσεις κατά εξτρεμιστών υπουργών και εποίκων
Παράλληλα, η Επιτροπή κατέθεσε δέσμη προτάσεων που περιλαμβάνει:
-
Καταχωρίσεις κυρώσεων σε εξτρεμιστές υπουργούς της ισραηλινής κυβέρνησης.
-
Μέτρα κατά βίαιων εποίκων στη Δυτική Όχθη, στο πλαίσιο του παγκόσμιου καθεστώτος κυρώσεων της ΕΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
-
Ενισχυμένες κυρώσεις κατά της Χαμάς, με 10 νέα μέλη του πολιτικού της γραφείου να προστίθενται στη λίστα.
Οι κυρώσεις αυτές αφορούν απαγορεύσεις ταξιδιών και πάγωμα περιουσιακών στοιχείων στην ΕΕ.
Η διακοπή της διμερούς στήριξης προς το Ισραήλ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχωρά και στην αναστολή της χρηματοδοτικής στήριξης προς το Ισραήλ μέσω του Μηχανισμού Γειτονίας και Διεθνούς Συνεργασίας (NDICI), εκτός από τη βοήθεια προς την κοινωνία των πολιτών και το Ίδρυμα Yad Vashem.
Αυτό σημαίνει ότι έργα θεσμικής συνεργασίας, όπως προγράμματα αδελφοποίησης και χρηματοδοτήσεις που συνδέονται με τις Συμφωνίες του Αβραάμ, τίθενται σε αναμονή. Υπολογίζεται ότι το ποσό που «παγώνει» ανέρχεται σε περίπου 14 εκατ. ευρώ.
Η δήλωση της φον ντερ Λάιεν
Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε χαρακτηριστικά:
«Τα φρικιαστικά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στη Γάζα σε καθημερινή βάση πρέπει να σταματήσουν. Απαιτείται άμεση κατάπαυση του πυρός, πλήρης πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας και απελευθέρωση όλων των ομήρων της Χαμάς. Η ΕΕ παραμένει ο μεγαλύτερος χορηγός ανθρωπιστικής βοήθειας και υπέρμαχος της λύσης των δύο κρατών. Προτείνουμε την αναστολή των εμπορικών παραχωρήσεων με το Ισραήλ και κυρώσεις σε εξτρεμιστές υπουργούς και εποίκους, διατηρώντας τη στήριξή μας προς την ισραηλινή κοινωνία των πολιτών».
Η πρόταση έρχεται μετά την ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης στη Γάζα, με τον αποκλεισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας, τους συνεχιζόμενους βομβαρδισμούς και την απόφαση των ισραηλινών αρχών να επεκτείνουν τους εποικισμούς στη λεγόμενη περιοχή Ε1 της Δυτικής Όχθης, υπονομεύοντας την προοπτική της λύσης των δύο κρατών.
Επόμενα βήματα
Το Συμβούλιο της ΕΕ καλείται να εγκρίνει την πρόταση για τις εμπορικές παραχωρήσεις με ειδική πλειοψηφία, ενώ οι κυρώσεις κατά προσώπων απαιτούν ομοφωνία. Αν υιοθετηθούν, θα αποτελέσουν τη σοβαρότερη διπλωματική κίνηση της ΕΕ έναντι του Ισραήλ τις τελευταίες δεκαετίες.
