Άρθρα Ρεπορτάζ

Δασικές πυρκαγιές: Προστασία περουσιών (Μέρος 1ο)

Δασικές πυρκαγιές: Προστασία περουσιών

Γράφει ο *Παύλος Κωνσταντινίδης

Μέρος 2ο

Μέρος 3ο

Γενικά.

Τα τελευταία χρόνια είναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο να καταστρέφονται από τις δασικές πυρκαγιές σπίτια και άλλες ανθρώπινες κατασκευές. Για τους ειδικούς επιστήμονες που ασχολούνται συστηματικά με το φαινόμενο των δασικών πυρκαγιών, η αρνητική αυτή εξέλιξη ήταν αναμενόμενη.

Περιοχές που για χιλιάδες χρόνια ήταν δασικές και οι οποίες, μέσα από τις διαδικασίες της φυσικής επιλογής, δημιούργησαν άριστα προσαρμοσμένες τοπικές φυτικές κοινωνίες, ξαφνικά άρχισαν να εποικίζονται, χωρίς σχεδιασμό. Η άναρχη ανθρώπινη διείσδυση δημιούργησε νέες οικολογικές συνθήκες. Εκτός από τις χιλιάδες μόνιμες κατοικίες ένα πλήθος ευκαιριακών επισκεπτών με κάθε είδους τροχόσπιτα ή αντίσκηνα σε ελεύθερα ή οργανωμένα κάμπινγκ, αυξάνουν καθημερινά τον πραγματικό αριθμό των χρηστών κάθε δασικής περιοχής. Οι Αμερικανοί τις περιοχές αυτές τις ονομάζουν wild land-urban interface ή rural-urban. Εμείς τις ονομάζουμε δασο-αστικές περιοχές, μια και δεν υπάρχει αντίστοιχος όρος στη γλώσσα μας.

Στη χώρα μας οι δασο-αστικές περιοχές δημιουργήθηκαν κυρίως, είτε μέσα σε δάση γύρω από τις μεγάλες πόλεις και αφορούν πρώτες κατοικίες, είτε σε παραλιακά δάση και αφορούν δεύτερες ή παραθεριστικές κατοικίες. Κοινό χαρακτηριστικό όλων είναι ότι κατοικούνται από άτομα που είχαν και εξακολουθούν να έχουν τέλεια άγνοια από τη ζωή κοντά σε δάση και τους κινδύνους που περικλείει αυτή.

Στο κεφάλαιο αυτό θα επιχειρήσουμε να δώσουμε πληροφορίες για τις βασικές γνώσεις που πρέπει να έχει ο κάτοικος δασικής περιοχής ή αυτός που σχεδιάζει να αποκτήσει σπίτι σε τέτοια περιοχή. Τι πρέπει να γνωρίζει, σε περίπτωση δασικής πυρκαγιάς για να μειώσει τον κίνδυνο καταστροφής του σπιτιού του, για το πως θα αποφύγει τους κινδύνους τραυματισμών ή άλλων δυσάρεστων καταστάσεων και για το πως θα διασωθεί σε περίπτωση που οι φλόγες τον πλησιάζουν ή ακόμη εάν τον αποκλείσουν.
Συμβουλή για όσους σχεδιάζουν να αγοράσουν οικόπεδο σε δασική έκταση.

Πρώτη συμβουλή που θα δίναμε σε όσους σχεδιάζουν να αγοράσουν οικόπεδο ή κατοικία μέσα ή κοντά σε μεσογειακού τύπου δάσος, είναι: ΞΑΝΑΣΚΕΦΘΕΙΤΕ ΤΟ!!!

Μην πιστεύετε ότι υπάρχει τρόπος να αποφευχθεί μια μελλοντική πυρκαγιά. Είναι ασφαλέστερη η διαμονή σε πολυκατοικία με πρατήριο καυσίμων, από ότι σε μεσογειακή δασική περιοχή. Μην το θεωρείτε υπερβολή. Η κατασκευή κατοικίας μέσα σε δάσος κινδυνεύει το ίδιο με τις κατοικίες που κτίζονται σε σεισμικά ρήγματα, σε κοίτες χειμάρρων, στην άμμο της παραλίας ή στον κρατήρα ηφαιστείου.

Επομένως η αγορά οικοπέδου ή κατοικίας μέσα σε δάσος επαναλαμβάνουμε, με τον κίνδυνο να γίνουμε δυσάρεστοι, ότι τη θεωρούμε όχι απλά μια επισφαλή επένδυση, αλλά και μια επικίνδυνη ενέργεια. Μπορεί να βελτιώνεται η ζωή με το να κατοικήσουμε κοντά ή μέσα σε δάσος, όμως το τίμημα μπορεί να αποδειχθεί πολύ ακριβό.

Αν παρά τις συμβουλές μας, επιμένετε να αγοράσετε οικόπεδο κοντά ή μέσα σε μεσογειακό δάσος, έχετε τουλάχιστον κατά νου τα εξής:
  • Ρωτείστε το μεσίτη, εάν υπάρχουν στην περιοχή οργανωμένοι πυροσβεστικοί σταθμοί ή εάν έχει δημιουργηθεί κατάλληλη δασοπυροσβεστική υποδομή (υπάρχουν κοντινά υδροστόμια, πυροφυλάκια, δρόμοι πρόσβασης για βαρέα οχήματα, ικανοποιητικές ποσότητες νερού από το δίκτυο κ.λ.π.). Εάν δεν βεβαιωθείτε, ότι υπάρχει οργανωμένο τοπικά σχέδιο αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών, καλύτερα ψάξτε σε άλλη περιοχή. Φαντασθείτε τι μπορεί να σας συμβεί, εάν στο μοναδικό δρόμο πρόσβασης προς το σπίτι σας, υπάρχει μια σαθρή και στενή γέφυρα που δεν μπορεί να σηκώσει τους 20 τόνους των πυροσβεστικών οχημάτων ή να χρειάζεται ένα πυροσβεστικό όχημα περισσότερο από μία ώρα για να πάει και να φέρει νερό.
  • Ελέγξτε το είδος και την πυκνότητα του παρακείμενου δάσους. Τα δένδρα συνήθως είναι θερμόβια πεύκα (χαλέπιος και τραχεία πεύκη), τα οποία από τη φύση τους είναι εύφλεκτα, διότι περιέχουν μεγάλες ποσότητες ρητίνης (το δαδί που χρησιμοποιείται ως προσάναμμα είναι ξύλο πεύκης). Ελέγξτε και την υποβλάστηση. Οι μεσογειακοί θάμνοι είναι πολύ σημαντικά στοιχεία μιας πυρκαγιάς. Συνήθως περιέχουν ελάχιστη εσωτερική υγρασία και είναι ιδιαίτερα εύφλεκτοι. Όσο πυκνότερο και γηραιότερο είναι το δάσος, τόσο οι πιθανότητες για επόμενη πυρκαγιά αυξάνουν και όταν συμβεί, αναμένεται να είναι πολύ σφοδρή. Προτιμείστε πετρώδεις και άγονες δασικές περιοχές με αραιή δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση. Όσο πιο πρόσφατα υπήρξε πυρκαγιά, τόσο αργότερα αναμένεται να συμβεί η επόμενη. Όσο τα μεσοδιαστήματα των πυρκαγιών μειώνονται, τόσο μειώνεται και η σφοδρότητα των πυρκαγιών.
  • Αποφύγετε δάση με μεγάλη συγκέντρωση νεκρού υλικού στο έδαφος (παχύ στρώμα ξηρών βελονών και φύλλων, ξηρών κλαδιών, παλαιών πεσμένων κορμών κ.λ.π.). Η συγκέντρωση μεγάλης ποσότητας νεκρής οργανικής μάζας σημαίνει, ότι οι τοπικές κλιματικές συνθήκες δεν ευνοούν την ανάπτυξη σαπροφυτικών μυκήτων, οι οποίοι αποσυνθέτουν και ανακυκλώνουν την καύσιμη ύλη. Οι μύκητες δυσκολεύονται να αναπτυχθούν σε ξηρά περιβάλλοντα. Έτσι σε ξηρές κλιματικές περιοχές υπάρχει αθροιστική αύξηση της καύσιμης ύλης, δημιουργώντας συνθήκες μεγάλων πυρκαγιών.
  • Αποφύγετε τις περιοχές με νότιο προσανατολισμό. Οι νότιες πλαγιές δέχονται μεγαλύτερες ποσότητες ηλιακής θερμότητας. Αυτό σημαίνει, ότι αυξάνει η ξηρότητα της καύσιμης ύλης, άρα και η ευφλεκτικότητά της.
  • Αποφύγετε τις μεγάλες κλίσεις. Σε επίπεδες εκτάσεις οι φωτιές κινούνται με πολύ πιο αργό ρυθμό. Όσο μεγαλύτερη είναι η κλίση, τόσο αυξάνει και η ταχύτητα μετακίνησης του μετώπου της πυρκαγιάς. Υπολογίζεται ότι σε κλίσεις 30% η ταχύτητα διπλασιάζεται, ενώ ξαναδιπλασιάζεται σε κλίσεις 55%. Προτιμείστε επομένως οικόπεδα σε επίπεδες περιοχές και ας υστερούν σε θέα.
  • Αποφύγετε περιοχές κλειστών κοιλάδων, με απότομες πλαγιές. Σε στενές κοιλάδες ή σε περιοχές που υπάρχουν απότομες πλαγιές, ο αέρας δημιουργεί μονίμως στροβίλους, οι οποίοι σε περίπτωση πυρκαγιάς μετακινούν τις φλόγες με απίστευτα μεγάλη ταχύτητα. Εξαιτίας της ιδιόμορφης κίνησης του ανέμου και της φωτιάς, το φαινόμενο ονομάζεται «φαινόμενο της καμινάδας». Επίσης οι καύτρες μεταφέρονται με μεγάλη ευκολία από τη μια πλαγιά στην απέναντι, με αποτέλεσμα να αυξάνουν τον κίνδυνο εγκλωβισμού στις φλόγες. Πριν την αγορά οικοπέδου συμβουλευθείτε τον τοπικό πυροσβεστικό σταθμό. Μην προχωρήσετε, εάν δεν σας διαβεβαιώσουν οι αξιωματικοί, ότι δεν δημιουργείται το φαινόμενο της καμινάδας στην περιοχή.
  • Ψάξτε για τοποθεσίες που έχουν σχετικά μεγαλύτερη απόσταση από τη δασική γραμμή. Εφόσον εντοπίσετε οικόπεδο σε ξέφωτο, η διάμετρός του πρέπει να είναι τουλάχιστον 100 μέτρα, εφόσον μπορείτε να κτίσετε στο κέντρο της. Να έχετε υπόψη σας ότι οι φωτιές πηδούν όλα τα εμπόδια, αφού καιγόμενες καύτρες διανύουν απόσταση μεγαλύτερη και από 500μ.
  • Εάν μέσα ή γύρω από το οικόπεδο υπάρχουν πυκνά πεύκα, εξασφαλίστε εκ των προτέρων τη διαβεβαίωση από το τοπικό Δασαρχείο, ότι θα μπορέσετε να κόψετε μερικά από αυτά για αντιπυρική προστασία, εάν και εφόσον χρειασθεί.
  • Οικόπεδα κοντά σε πρόποδες βουνών διατρέχουν τον κίνδυνο σε περίπτωση πυρκαγιάς από πτώσεις βράχων και κυλίσεις καμένων κορμών δένδρων. Πριν την αγορά ελέγξτε εάν υπάρχουν βράχοι, που κινδυνεύουν με αποκόλληση ή που η πτώση τους κάποια στιγμή διακόπηκε από κάποιο δένδρο. Ελέγξτε επίσης, εάν σε περίπτωση κυλιόμενων κορμών, το μικροανάγλυφο θα τους οδηγήσει προς το μελλοντικό σας σπίτι. Οικόπεδα κοντά σε κορυφή διατρέχουν κίνδυνο από τις φλόγες που ανέρχονται. Στις κορυφογραμμές οι φωτιές είναι πολύ πιο μεγάλες (σε ταχύτητα και ύψος φλογών).
  • Ελέγξτε, εάν υπάρχει διαθέσιμο νερό στην περιοχή. Εάν δεν υπάρχει περίσσεια νερού, καλύτερα να την αποφύγετε. Εκτός του ότι το νερό αποτελεί το σημαντικότερο όπλο στην καταπολέμηση της φωτιάς, χωρίς αυτό είναι αδύνατο, να γίνει η σωστή διαχείριση του εξωτερικού χώρου (δημιουργία γκαζόν, φύτευση δύσφλεκτων δένδρων κ.λ.π.), όπως θα αναφερθεί στο κεφάλαιο της διαμόρφωσης πυρασφαλών κήπων.

*Ο Παύλος Κωνσταντινίδης είναι συγγραφέας

Βιογραφικό Παύλου Κωνσταντινίδη

Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη το 1949. Τελείωσα το Τμήμα Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ το 1973 και στη συνέχεια πραγματοποίησα το διδακτορικό μου στη φυτοκοινωνιολογία και στην οικολογία των δασικών πυρκαγιών στην ίδια σχολή.

Για 30 χρόνια περίπου εργάσθηκα στο Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών, από όπου και συνταξιοδοτήθηκα το 2016. Παράλληλα με τις εκατοντάδες εργασίες που δημοσίευσα, στον ελεύθερο χρόνο μου έγραφα μικρές καθημερινές ιστορίες, από αυτές που
αντιλαμβανόμουνα στο περιβάλλον μου.

Ως συνταξιούχος συνέχισα τη συγγραφή των μικρών ιστοριών, μερικές από τις οποίες έχω
αναρτήσει στην προσωπική μου σελίδα στο Facebook.

Κάντε εγγραφή στο ενημερωτικό μας δελτίο.

google news

Ακολουθήστε μας και στο Google news.

Υποστηρίξτε την προσπάθεια των συντελεστών της e-enimerosi.com Η οποία ενημερώνει για όλα τα θέματα του ελληνισμού αλλά και του κόσμου. Μια σελίδα φτιαγμένη με αγάπη από ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται σε διάφορα σημεία της Ευρώπης. Μιας ιστοσελίδα της διασποράς με έδρα την Γερμανία και το κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας. Κάντε την δική σας δωρεά εδώ για να βοηθήσετε την προσπάθειά μας. Σας ευχαριστούμε θερμά!!!

Σχετικές αναρτήσεις

Λάδι: Χρωμάτιζαν ηλιέλαιο και το πωλούσαν ως εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο

Χρήστος Μουρτζούκος

Ριάντ, ο πιθανός τόπος συνάντησης Τραμπ-Πούτιν – Το Κίεβο υπό πίεση για συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις

Χρήστος Μουρτζούκος

Μίλα Ελληνικά! | Speak Greek! 🇬🇷🌍

Χριστίνα Σιμοπούλου.