Γράφει ο Νικόδημος Καλλιντέρης, Νομικός
Την Πέμπτη 6 Μαρτίου 2025, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στο Στρασβούργο απέρριψε την προσφυγή του Ρουμάνου πολιτικού Călin Georgescu (αρ. 37327/24), του υποψηφίου που αναδείχθηκε πρώτος στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές της Ρουμανίας, αλλά το αποτέλεσμα τους ακυρώθηκε λόγω φερόμενης αλλοίωσης της λαϊκής ετυμηγορίας.
Στις 24 Νοεμβρίου 2024 διεξήχθη ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών στη Ρουμανία, με τον ο δεύτερο γύρο να έχει προγραμματιστεί για τις 8 Δεκεμβρίου 2024.
Στις 6 Δεκεμβρίου 2024 το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας ακύρωσε ομόφωνα σύνολη την εκλογική διαδικασία (απόφαση υπ’ αριθμόν 32) σύμφωνα με το άρθρο 146 του Συντάγματος της χώρας. Το Δικαστήριο έκρινε ότι στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του έχει καθήκον να διασφαλίσει την ορθή τήρηση της διαδικασίας των προεδρικών εκλογών και διαπίστωσε ότι, σύμφωνα με πληροφορίες από το Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Άμυνας (Consiliul Suprem de Apărare a Ţării), έλαβαν χώρα απόπειρες κρατικών και μη κρατικών δρώντων προκειμένου να επηρεαστεί το αποτέλεσμα των εκλογών. Αυτές οι απόπειρες αφορούσαν ως επί το πλείστον μια μεγάλη εκστρατεία υπέρ του Georgescu στην ψηφιακή πλατφόρμα Tik Tok με τη χρηματοδότηση της να φέρεται ότι προέρχονταν από τη Ρωσία και άλλες άγνωστες προελεύσεις.
Το Συνταγματικό Δικαστήριο διέταξε να διεξαχθεί εξ αρχής ο πρώτος γύρος των εκλογών και όρισε ως νέα ημερομηνία την 4η Μαΐου 2025.
Η προσφυγή για την ανατροπή της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου κατατέθηκε στο ΕΔΔΑ στις 16 Δεκεμβρίου 2024. Επικαλούμενος στο άρθρο 3 του 1ου Πρωτοκόλλου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (δικαίωμα σε ελεύθερες εκλογές), ο Georgescu κατήγγειλε ότι η ακύρωση από το Συνταγματικό Δικαστήριο ολόκληρης της διαδικασίας των προεδρικών εκλογών βασίστηκε σε ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες και ήταν παράνομη και δυσανάλογη.
Επίσης, επικαλούμενος τα άρθρα 10 (ελευθερία της έκφρασης) και 11 (ελευθερία του συνέρχεσθαι και του συνεταιρίζεσθαι) ο Georgescu ισχυρίστηκε ότι η απόφαση αυτή ήταν αποτέλεσμα πολιτικής παρέμβασης του κυβερνώντος κόμματος που ήταν υπεύθυνο για την ομαλή διεξαγωγή της εκλογικής διαδικασίας και ότι το τελευταίο υπονόμευσε την ελευθερία συμμετοχής σε μια δημοκρατική διαδικασία.
Στις 21 Ιανουαρίου 2025 το ΕΔΔΑ, συνεδριάζοντας σε σύνθεση Τμήματος, αποφάσισε να μην εκδώσει προσωρινά μέτρα για την υπόθεση, όπως είχε ζητήσει ο προσφεύγων.
Οι τρεις Δικαστές που εξέδωσαν την απόφαση (προερχόμενοι από την Ολλανδία, την Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Μάλτα) απεφάνθησαν ότι το άρθρο 3 του Πρωτοκόλλου δεν μπορεί να εφαρμοστεί στη διαδικασία εκλογής αρχηγού κράτους (Προέδρου), εκτός εάν είχε διαπιστωθεί υπό το πρίσμα της συνταγματικά προβλεπόμενης δομής του εν λόγω κράτους ότι ο τελευταίος είχε τέτοιες εξουσίες ώστε αναμφισβήτητα να μπορούσε να θεωρηθεί ως μέρος του «νομοθετικού σώματος» (της Βουλής).
Κατά το Δικαστήριο, το άρθρο 61 παρ. 1 του ρουμανικού Συντάγματος, στο οποίο ερείδεται η αρχή της διάκρισης των εξουσιών, προβλέπει ότι το ρουμανικό κοινοβούλιο είναι η μόνη νομοθετική αρχή στη χώρα.
Επιπλέον, επισημαίνεται στην απόφαση ότι από τις διατάξεις του εθνικού δικαίου ο Πρόεδρος της Ρουμανίας είναι εφοδιασμένος με λίγες εξουσίες που θα μπορούσαν να ερμηνευθούν ως θεσμική αλληλεπίδραση με το νομοθετικό σώμα αλλά ο ίδιος δεν αποτελεί μέρος του. Για το Δικαστήριο, η εξουσία του Προέδρου είναι επικουρική της νομοθετικής εξουσίας του κοινοβουλίου. Με το ανωτέρω σκεπτικό απέρριψε την προσφυγή ως απαράδεκτη…
Με άλλα λόγια, για πρώτη φορά στα χρονικά το ΕΔΔΑ θεωρεί ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η οποία προστατεύει το «δικαίωμα σε ελεύθερες εκλογές», έχει εφαρμογή μόνο για την «επιλογή του νομοθετικού σώματος» και όχι για τις προεδρικές εκλογές…
Ασφαλώς, το επιχείρημα αυτό είναι πολύ περισσότερο πολιτικό παρά νομικό και φαίνεται ότι εντάσσεται στην ευρύτερη γεωπολιτική κρίση που ταλανίζει την Ευρώπη εν όψει της νέας αμερικανικής διοίκησης και των τεκτονικών αλλαγών που διαφαίνεται ότι επισυμβαίνουν στον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας.
