Με διεθνή ώθηση από τις ΗΠΑ και φόντο την ανείπωτη ανθρωπιστική κρίση, Ισραήλ και Χαμάς προσεγγίζουν συμφωνία παύσης των εχθροπραξιών.
Μια ιστορική καμπή διαγράφεται στην αιματηρή σύγκρουση, καθώς Ισραήλ και Χαμάς, φέρονται να βρίσκονται στο τελικό στάδιο διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας εκεχειρίας, έπειτα από μήνες βίαιων συγκρούσεων και τεράστιο ανθρώπινο κόστος.
Η πρωτοβουλία ανήκει στις Ηνωμένες Πολιτείες, με την Ουάσιγκτον να αναλαμβάνει ενεργό ρόλο μέσω του ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ και την προσωπική στήριξη του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Το σχέδιο προβλέπει κατάπαυση του πυρός διάρκειας 60 ημερών, με δυνατότητα παράτασης, σε συνδυασμό με ανθρωπιστικά και πολιτικά ανταλλάγματα.
Ανταλλαγές, αποχωρήσεις και ανθρωπιστική πρόσβαση
Η συμφωνία περιλαμβάνει σταδιακή απελευθέρωση 10 Ισραηλινών ομήρων σε δύο φάσεις, περιορισμένη αποχώρηση ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα και απελευθέρωση Παλαιστινίων κρατουμένων, μεταξύ αυτών ανηλίκων, γυναικών και πολιτικών κρατουμένων. Η Χαμάς, από την πλευρά της, φέρεται να αποδέχεται μια συνολική πρόταση που περιλαμβάνει διαρκή παύση πυρός, αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων και άμεση εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Κομβικής σημασίας είναι η πρόβλεψη για σύσταση μεταβατικής διοίκησης από ανεξάρτητους Παλαιστίνιους τεχνοκράτες – ένα βήμα που δυνητικά περιορίζει την κυριαρχία της Χαμάς και ανοίγει τον δρόμο για ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις.
Ισραηλινή υποχώρηση υπό πίεση
Η ισραηλινή πλευρά, παρά την αρχική αντίσταση, φαίνεται πως υπέκυψε στις ασφυκτικές πιέσεις τόσο από διεθνείς συμμάχους όσο και από το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου αναγκάστηκε να συναινέσει στο σχέδιο, αντιμετωπίζοντας την αυξανόμενη κατακραυγή για το υψηλό κόστος του πολέμου και την καταστρατήγηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Στο εσωτερικό του Ισραήλ, πάντως, δεν λείπουν οι φωνές που χαρακτηρίζουν την όποια συμφωνία «ήττα» και ζητούν συνέχιση των επιχειρήσεων μέχρι την πλήρη εξουδετέρωση της Χαμάς.
Ανυπολόγιστο το τίμημα στη Γάζα
Ο ανθρώπινος πόνος στη Γάζα αποτέλεσε καταλύτη για την τωρινή διπλωματική δυναμική. ΟΗΕ και διεθνείς οργανώσεις περιγράφουν την κατάσταση ως «ανθρωπιστική καταστροφή χωρίς προηγούμενο»: περισσότεροι από 1,8 εκατ. εκτοπισμένοι, κατεστραμμένες υποδομές, καταρρέον σύστημα υγείας και πληθυσμός που λιμοκτονεί.
Η διεθνής κοινότητα, με την Ε.Ε. και χώρες όπως η Γερμανία ανεβάζουν τους τόνους. Ασκείται πλέον αυστηρή κριτική στις ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις, εντείνοντας τις πιέσεις για άμεση αποκλιμάκωση.
Όμηροι και κρατούμενοι στο επίκεντρο της συμφωνίας
Η ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων αποτελεί το πιο λεπτό και ευαίσθητο σημείο του διαλόγου. Η Χαμάς φέρεται να κρατά 58 άτομα, από τα οποία μόνο 20 είναι επιβεβαιωμένα ζωντανά. Η απελευθέρωση 10 εξ αυτών θα συνοδευτεί από μαζική αποφυλάκιση Παλαιστινίων και την επιστροφή των σορών των νεκρών.
Στην κόψη του ξυραφιού η επόμενη μέρα
Παρά την αισιοδοξία, οι προκλήσεις για μια βιώσιμη ειρήνη παραμένουν. Το Ισραήλ επιθυμεί να διατηρήσει τον έλεγχο ασφαλείας της Γάζας «επ’ αόριστον», ενώ έχουν εκφραστεί ανησυχίες για ανεπίσημες προτάσεις που θυμίζουν αναγκαστική μετακίνηση Παλαιστινίων, μια εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέα αναζωπύρωση.
Η συμφωνία, αν τελικά επιτευχθεί και τηρηθεί, θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο καμπής για την περιοχή, ύστερα από μια σύγκρουση που άφησε πίσω της πάνω από 54.000 Παλαιστινίους, κυρίως άμαχους, και 850 Ισραηλινούς στρατιώτες νεκρούς.
Η διεθνής κοινότητα, εν αναμονή των εξελίξεων, κρατά την αναπνοή της. Η ελπίδα για παύση της βίας συνυπάρχει με τον φόβο μιας ακόμα χαμένης ευκαιρίας.
