Σε μία συμφωνία με στρατηγικό και οικονομικό βάθος κατέληξαν Ηνωμένες Πολιτείες και Ουκρανία, δίνοντας στην Ουάσινγκτον πρόσβαση σε πλούσιους φυσικούς πόρους της εμπόλεμης χώρας, χωρίς όμως να δεσμεύεται για μακροπρόθεσμη στρατιωτική προστασία.
Το επενδυτικό ταμείο που δημιουργείται αναμένεται να λειτουργήσει ως μοχλός οικονομικής ενίσχυσης για το Κίεβο, σε μια κρίσιμη περίοδο όπου η στήριξη από τη Δύση τίθεται συνεχώς υπό αναθεώρηση.
Το BBC, επικαλούμενο προσχέδιο της συμφωνίας, συνοψίζει επτά βασικά σημεία:
1. Καμία υποχρέωση επιστροφής βοήθειας
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξασφάλισε ότι η Ουκρανία δεν υποχρεούται να επιστρέψει την οικονομική και στρατιωτική βοήθεια, ύψους 350 δισ. δολαρίων, που παρείχαν οι ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του πολέμου. Αν και ο Ντόναλντ Τραμπ είχε προηγουμένως διατυπώσει τέτοιες απαιτήσεις, η συμφωνία δεν προβλέπει κάτι τέτοιο. Ο ίδιος πάντως έσπευσε να παρουσιάσει τη συμφωνία ως πολιτική νίκη, δηλώνοντας πως οι ΗΠΑ θα αποκομίσουν “θεωρητικά πολύ περισσότερα”.
2. Σκληρότερη ρητορική κατά της Ρωσίας
Οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν πλέον σαφέστερα εχθρική γλώσσα απέναντι στη Μόσχα. Το Υπουργείο Οικονομικών μίλησε για “εισβολή πλήρους κλίμακας” και απαγόρευση συμμετοχής ρωσικών συμφερόντων στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Πρόκειται για μια αλλαγή ύφους που ευνοεί τις θέσεις του Κιέβου σε διαπραγματεύσεις για κατάπαυση πυρός.
3. Πρόσβαση σε ορυκτά, πετρέλαιο και αέριο
Η συμφωνία καλύπτει όχι μόνο τα στρατηγικά ορυκτά, αλλά και ενεργειακά αποθέματα, πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Οι φυσικοί πόροι παραμένουν υπό ουκρανική ιδιοκτησία, αλλά η κοινή πρόσβαση με αμερικανικές εταιρείες συνιστά σημαντική παραχώρηση από το Κίεβο.
4. Σεβασμός στην ενταξιακή πορεία προς την ΕΕ
Η συμφωνία προβλέπει ότι δεν θα δημιουργήσει εμπόδια στην ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας. Η Ουάσινγκτον δεσμεύεται να επανεξετάσει όρους της συμφωνίας εφόσον αυτοί έρχονται σε σύγκρουση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
5. Στρατιωτική βοήθεια χωρίς δεσμεύσεις
Παρότι προβλέπεται η συνέχιση στρατιωτικής βοήθειας, δεν υπάρχει ρητή δέσμευση για την ασφάλεια της Ουκρανίας από πλευράς ΗΠΑ. Ο Τραμπ, συνεπής με τις προεκλογικές του δηλώσεις, αποφεύγει κάθε υπόσχεση για μόνιμη στρατιωτική παρουσία ή κάλυψη.
6. Δυνατότητα αποχώρησης των ΗΠΑ
Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει ρήτρες που θα υποχρεώνουν τις ΗΠΑ να τη διατηρήσουν σε βάθος χρόνου. Η δέσμευση είναι περισσότερο οικονομικού χαρακτήρα, παρά στρατιωτικού ή πολιτικού, αφήνοντας περιθώρια αβεβαιότητας για τη στήριξη στο μέλλον.
7. Επανεπένδυση κερδών στην Ουκρανία – υπό προϋποθέσεις
Το Κίεβο επιθυμεί τα κέρδη από τις επενδύσεις να παραμείνουν στη χώρα τουλάχιστον για την πρώτη δεκαετία. Αν και δεν υπάρχει επίσημη αναφορά στο τελικό κείμενο, το σημείο αυτό ενδέχεται να προστεθεί μελλοντικά σε τεχνική συμφωνία.
Ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, χαρακτήρισε τη συμφωνία “ευκαιρία για οικονομική επιστροφή” προς τους Αμερικανούς φορολογούμενους, συνδέοντας ευθέως την εμπλοκή των ΗΠΑ με αποδοτικότητα επενδύσεων.
Η συμφωνία αποτυπώνει το νέο πλαίσιο σχέσεων Ουάσινγκτον, Κιέβου, στο οποίο η οικονομική συνεργασία αποκτά προβάδισμα έναντι των στρατιωτικών εγγυήσεων.
