Οι διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία φέρνουν στο προσκήνιο το ενδεχόμενο χαλάρωσης ή ακόμη και άρσης των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί στη Ρωσία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ενεργειακό τομέα, ο οποίος αποτελεί ζωτικής σημασίας πηγή εσόδων για τη Μόσχα.
Από το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, η Δύση επέβαλε κυρώσεις, οι οποίες εντάθηκαν σημαντικά μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, μάλιστα, τον Ιανουάριο του 2024, επέβαλαν ένα από τα αυστηρότερα πακέτα περιοριστικών μέτρων.
Επιπτώσεις στις εμπορικές ροές
Πριν από τον πόλεμο, η Ρωσία εξήγε σημαντικές ποσότητες πετρελαίου και μαζούτ στις ΗΠΑ, ενώ η Ευρώπη βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στο ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ωστόσο, οι κυρώσεις περιόρισαν δραστικά τις εισαγωγές, με την ΕΕ να έχει θέσει ως στόχο την πλήρη απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια έως το 2027. Ακόμη και αν αρθούν οι κυρώσεις, η πλήρης επιστροφή στις προπολεμικές ροές θεωρείται δύσκολη, ιδιαίτερα μετά την καταστροφή αγωγών Nord Stream το 2022.
Χρηματοπιστωτικές συναλλαγές
Ο αποκλεισμός ρωσικών τραπεζών από το SWIFT και οι περιορισμοί στις διεθνείς πληρωμές αύξησαν το κόστος και τις καθυστερήσεις στις συναλλαγές της Ρωσίας. Ενδεχόμενη χαλάρωση των κυρώσεων θα διευκόλυνε τις συναλλαγές σε δολάρια, προσφέροντας σημαντική οικονομική ανάσα σε ρωσικές επιχειρήσεις, όπως οι Gazprom Neft και Surgutneftegaz, που βρίσκονται ήδη υπό πίεση λόγω των αμερικανικών μέτρων.
Τιμές πετρελαίου και διεθνές εμπόριο
Οι κυρώσεις επέβαλαν ανώτατο όριο τιμής στα 60 δολάρια/βαρέλι για το ρωσικό πετρέλαιο, γεγονός που περιόρισε τα έσοδα της Μόσχας. Αν οι ΗΠΑ σταματήσουν να επιβάλλουν το πλαφόν, περισσότερες ναυτιλιακές και ασφαλιστικές εταιρείες θα μπορούσαν να συνεργαστούν με ρωσικούς εξαγωγείς, πιθανώς ενισχύοντας την τιμή του ρωσικού αργού Urals.
Ναυτιλία και φυσικό αέριο
Οι αμερικανικές κυρώσεις στη ναυτιλία οδήγησαν σε «νεκροταφεία δεξαμενόπλοιων» σε ρωσικά λιμάνια, δυσχεραίνοντας τη μεταφορά πετρελαίου. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν περιορίσει σημαντικά τις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου μέσω αγωγών, ενώ οι κυρώσεις στις ρωσικές υποδομές LNG έχουν καθυστερήσει την ανάπτυξη του Arctic LNG 2. Αν οι κυρώσεις χαλαρώσουν, η Ρωσία θα μπορούσε να επιταχύνει την παραγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου, αναζητώντας νέες αγορές πέραν της Ινδίας και της Κίνας.
Προοπτικές
Αν και οι συζητήσεις για χαλάρωση των κυρώσεων συνεχίζονται, η πλήρης επιστροφή στις προπολεμικές εμπορικές σχέσεις φαίνεται δύσκολη. Οι γεωπολιτικές εξελίξεις και οι στρατηγικές αποφάσεις της Δύσης θα καθορίσουν αν και πώς η Ρωσία θα επανενταχθεί στις διεθνείς αγορές ενέργειας και χρηματοπιστωτικών συναλλαγών.
