40.000 τετραγωνικά χλμ. υψηλού αιολικού δυναμικού «προσφέρει» το Κάιρο. Στη συντριπτική συμμετοχή της αιολικής ενέργειας που θα συμμετέχει τελικά με 75% στο μείγμα της εξαγόμενης ενέργειας προς την Ευρώπη, βρίσκεται ένα από τα βασικά «κλειδιά» της ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας για την ηλεκτρική διασύνδεση.
Είναι το δεύτερο σημαντικό στοιχείο των όσων λέγεται ότι συμφώνησαν στη συνάντηση της Κυριακής, ο Θόδωρος Σκυλακάκης και ο ομόλογός του Dr. Mahmoud Esmat, πέραν της απόφασης οι δύο διαχειριστές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας Ελλάδας και Αιγύπτου να ξεκινήσουν άμεσα τη διαδικασία για τη μετοχική τους συμμετοχή στο έργο.
Η αρχική κατανομή των προς ανάπτυξη έργων στην Αίγυπτο για τους σκοπούς του Gregy, συνολικής ισχύος 9,5 GW, ήταν συντριπτικά υπέρ των φωτοβολταικών, το κόστος παραγωγής των οποίων στη βορειοαφρικανική χώρα έχει πέσει σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα (ακόμη και στα 2-2,5 σεντς/ KWh) και λιγότερο υπέρ των αιολικών, το capacity factor των οποίων είναι επίσης από τα καλύτερα στον κόσμο.
Ειδικά όταν στις αχανείς εκτάσεις της μεγαλύτερης αραβικής χώρας υπάρχουν περιοχές με ταχύτητες ανέμου 9,10 και 11 μέτρα το δευτερόλεπτο, όπως στο Σουέζ.
Σύμφωνα μάλιστα με τις ίδιες πηγές, η αιγυπτιακή πλευρά λέγεται ότι μετέφερε στον Θ. Σκυλακάκη ότι η χώρα διαθέτει… 40.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα εκτάσεων στην έρημο, υψηλού αιολικού δυναμικού με ταχύτητες ανέμου, όπως οι παραπάνω. Από την ΒΔ μέχρι τη ΒΑ Ακτή και από την Ερυθρά Θάλασσα μέχρι τη Δυτική Έρημο. Η έκταση ισούται με τη Πελοπόννησο και τη Στερεά Ελλάδα μαζί ή με το 30% ολόκληρης της Ελλάδας.
Είναι ένα θέμα που είχε απασχολήσει έντονα την ελληνική πλευρά, είχε τεθεί διμερώς ενόψει των επόμενων βημάτων για ένα τέτοιο μακρόπνο στρατηγικό σχέδιο, τόσο για να μη πληγεί η εγχώρια αγορά φωτοβολταικών, όσο κυρίως για να αποκτήσει η χώρα base load φορτία επί 24ώρου βάσεως, δηλαδή φθηνή ενέργεια και τα βράδια, που είναι και το ζητούμενο, όπως μας δίδαξε η μίνι ενεργειακή κρίση του καλοκαιριού.
Τι δείχνει η νέα αναλογία
Στη συνάντηση ανάμεσα στους δύο υπουργούς Ενέργειας που έγινε τελικά προχθές, συμφωνήθηκε ότι η πλάστιγγα πρέπει να γύρει υπέρ των αιολικών και ότι η μερίδα του λέοντος από τα έργα ΑΠΕ συνολικής ισχύος 9,5 GW που θα αναπτυχθούν επί αιγυπτιακού εδάφου, θα αφορούν ανεμογεννήτριες. Επί των 3,5 GW δηλαδή της πράσινης ενέργειας που προβλέπεται βάσει του σχεδίου να εξάγει η Αίγυπτος προς την Ελλάδα και από εκεί σε άλλους ευρωπαικούς προορισμούς, η αναλογία στο μείγμα θα είναι 75% αιολικά και μόνο 25% φωτοβολταικά.
«Δημιουργούμε μια κατάσταση που βολεύει τόσο τη χώρα, όσο και τις εξαγωγές», λέγεται ότι ειπώθηκε στη συνάντηση.
Επί της ουσίας, η συμφωνία για το Gregy με την τροποποίηση αυτή στην αναλογία των υπό ανάπτυξη έργων, απαντά σε ένα υπαρκτό πρόβλημα για την ευρύτερη περιοχή μας που θα συνοδεύει ως φαίνεται για πολλά χρόνια. Τότε που μετά τις 18.00-19.00 που «σβήνουν» τα φωτοβολταικά και οι πάντες ζητούν φθηνή ενέργεια, όταν έχει άπνοια στη Ρουμανία, μειωμένη στάθμη στα υδροηλεκτρικά και γενικά υψηλή ζήτηση, οι τιμές στον «βαλκανικό διάδρομο» απογειώνονται, κάνοντας πιο απρόβλεπτο το διασυνοριακό εμπόριο και αυξάνοντας τα ρίσκα.
Υπ’ αυτή την έννοια, το σκεπτικό της ελληνικής πλευράς συνάδει και με τη συζήτηση που σκοπεύουν να ανοίξουν στο σημερινό συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στο Λουξεμβούργο, οι υπουργοί της Ελλάδας, της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας για τις ασυμμετρίες ανάμεσα στα ανατολικοευρωπαικά χρηματιστήρια και αυτά της Κ.Ευρώπης.
Πιο στέρεη βάση
Σε γεωπολιτικό επίπεδο, οι εξελίξεις με το Gregy δείχνουν ότι η σχέση στρατηγικής συνεργασίας με την Αίγυπτο που έχει δημιουργήσει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, βοηθούμενη τα μέγιστα από τη μακρά περίοδο κρίσης στις σχέσεις Άγκυρας-Καΐρου, και η οποία ως σήμερα είχε εκφραστεί με αμυντικές συμφωνίες, σχήματα Τριμερών και Πενταμερών Συνεργασιών, αλλά και με τη συγκρότηση του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Αν.Μεσογείου, αποκτά με τη διασύνδεση, εφόσον μπει μετοχικά στο έργο ο αιγύπτιος Διαχειριστής (EETC), μια πιο στέρεη, οικονομική βάση.
Και εφόσον το έργο ωριμάσει, ολοκληρωθούν οι μελέτες και ο ελληνικός όμιλος πάρει την τελική επενδυτική απόφαση (λέγεται μέσα στο 2025), πιθανώς, όπως λένε κυβερνητικές πηγές, τα μεγάλα καταναλωτικά κέντρα του Βορρά, να δουν ότι ο Κάθετος Άξονας δεν είναι μια απλή θεωρητική προσέγγιση.
Μ’ άλλα λόγια, η ωρίμανση του Gregy θα μπορούσε υπό προυποθέσεις να επιταχύνει και μια άλλη εξέλιξη, που τρέχει παράλληλα, τη διασύνδεση Ελλάδας- Γερμανίας, με promoter τον ΑΔΜΗΕ.
Εχει τη σημασία του ότι ο ΑΔΜΗΕ, όπως και ο Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς της Αιγύπτου (EETC) «θα ξεκινήσουν, άμεσα, τη διαδικασία για την εταιρική συμμετοχή τους στο έργο», σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση του ΥΠΕΝ. Δηλαδή το due diligence, μετά το οποίο θα αποφασίσουν για τη μετοχική τους συμμετοχή.
Αν και υπάρχει ακόμη πολύ δρόμος μπροστά, η αίσθηση είναι ότι αρχίζει να διαμορφώνεται μια πρώτη εικόνα του μετοχικού σχήματος που θα μπορούσε να έχει το Gregy. Την Elica του ομίλου Κοπελούζου ως τον promoter, τον αιγύπτιο Διαχειριστή (EETC) και τον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος είχε υπογράψει από το 2023 μνημόνιο κατανόησης για την έναρξη αποκλειστικών συζητήσεων αξιολόγησης της εισόδου στο μετοχικό του κεφάλαιο. Με βάση εκείνη τη περυσινή συμφωνία, η πρόθεση των μερών προέβλεπε μια μετοχική σύνθεση με ποσοστό 33,3% έκαστος.
