7 Οκτωβρίου 1571
H Ναυμαχία της Ναυπάκτου μεταξύ των ενωμένων στόλων της Ισπανίας, της Βενετίας, της Γένοβας, των Ιπποτών της Μάλτας, του δουκάτου της Σαβοΐας, του δουκάτου του Ουρμπίνο, του μεγάλου δουκάτου της Τοσκάνης και του Πάπα υπό την ονομασία «Ιερά Ένωσις» εναντίον του στόλου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η Ναυμαχία έλαβε χώρα στην είσοδο του Κορινθιακού (Πατραϊκού σήμερα) Κόλπου κοντά στις νήσους νότιες Εχινάδες (εκβολές Αχελώου ποταμού) και στο Ακρωτήριο Σκρόφα.
Η ονομασία της προήλθε από τη θέση του Κόλπου που έγινε η ναυμαχία, επειδή τότε ολόκληρος ο Κόλπος λεγόταν από τους Ενετούς «Κόλπος της Ναυπάκτου».
Οι Δυτικοί ιστορικοί χρησιμοποιούν την ονομασία Ναυμαχία του Λεπάντο/Lepanto από το μεσαιωνικό όνομα του κόλπου & της πόλης.
Στη Ναυμαχία αυτή έλαβε μέρος ως υπαξιωματικός της γαλέρας Μαρκέσα (Marquesa), ο μετέπειτα διάσημος Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ ντε Θερβάντες. Αν και άρρωστος με πυρετό την ημέρα εκείνη, ο Θερβάντες πολέμησε και πληγώθηκε τρεις φορές από σφαίρα, δύο στο στήθος και μία που του άφησε μόνιμη αναπηρία στο αριστερό του χέρι.
Στο «Ταξίδι στον Παρνασσό» (1614) αναφέρει ότι στη Ναύπακτο αχρηστεύτηκε το αριστερό του χέρι «προς δόξαν του δεξιού» (υπαινισσόμενος την κατοπινή επιτυχία του πρώτου μέρους του Δον Κιχώτη). Ο Θερβάντες πάντα ένιωθε υπερήφανος για τη συμμετοχή του στη Ναυμαχία και πίστευε ότι είχε λάβει μέρος στην πιο ένδοξη μάχη που είδαν ή θα δουν οι αιώνες, (που όπως αποδείχθηκε ιστορικά δεν είχε άδικο), ενώ συμπλήρωνε σε κείμενό του γι’ αυτήν: «την ημέρα εκείνη διαλύθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο η μέχρι τότε υφιστάμενη πεποίθηση, ότι οι Οθωμανοί ήταν στη θάλασσα αήττητοι»
Ενδιαφέρον έχει το γεγονός πως μεγάλο μέρος των πληρωμάτων των δυτικών αλλά κυρίως των οθωμανικών πλοίων ήταν Έλληνες, γνωστοί ως λεβέντες !
Δηλαδή ό,τι πλοίο και να βυθιζόταν πνίγονταν- σκοτώνονταν Ρωμιοί.
Όπως αναφέρει ο Μπιτσένο, μεταγενέστερες εκτιμήσεις (Φίνλεϊ) κάνουν λόγο για συνολικά 30.000 Έλληνες και στους δύο στόλους.
Ουσιαστικά ναυμάχησαν Έλληνες (ως Βενετοί) με Έλληνες (ως Οθωμανοί).
Επίσης μετά τη Ναυμαχία έγιναν πολλά επαναστατικά κινήματα που δεν ευδοκίμησαν. Μάλιστα μετά από ορκωμοσία επανάστασης στην Ιερά Μονή Ταξιαρχιών Αιγιαλείας με τον τότε Π. Π. Γερμανό Α’ (1571) οι πρωταίτιοι γδάρθηκαν ζωντανοί από τους Οθωμανούς (ένας εξ αυτών και ο Ιωάννης Τσερνωτάς ο Β’ 1540-1571) γιος του Νικολάου ( 500-1571) και εγγονός του Ιωάννη Τσερνωτά του Α’ που έζησε το 1470-1535, ίδρυσε τον Πύργο Ηλείας και μεταξύ άλλων, το χωριό μου Τσερνωτά ή Τσορωτά Καλαβρύτων , ενώ είναι ο γεννήτορας των Τσερνοτόπουλων και εκ μητρός μου πρόγονος).
Τέλος, η Ναυμαχία της Ναυπάκτου ήταν η αφορμή της ανάπτυξης του εμπορικού ναυτικού των Ρωμιών μιας και οι Οθωμανοί ανακάλεσαν τα προνόμια των δυτικών – τα οποία τους είχαν παραχωρήσει με τις διομολογήσεις του 1535 –, βρίσκοντας όμως έτσι ευκαιρία να καλύψουν το εμπορικοναυτιλιακό κενό οι Ρωμιοί, αναπτύσσοντας το εμπορικό Ναυτικό τους, να μάχονται με πειρατές και άλλους, αποκτώντας τεράστια εμπειρία, που μεταφερόμενη από γενιά σε γενιά, ακριβώς 250 χρόνια μετά (1821) τους ήταν απολύτως χρήσιμη.
*Ο κ. Δημήτρης Σταθακόπουλος είναι Δρας Παντείου Πανεπιστημίου (Οθωμανική Κοινωνία – ιστορία και πολιτισμός), συνεργάτης του Εργαστηρίου Τουρκικών και Ευρασιατικών Μελετών (ΕΤΕΜ) του Παν. Πειραιά (ΠΑ.ΠΕΙ), Δικηγόρος παρ΄ Αρείω Πάγω, Διπλωματούχος Βυζαντινής Μουσικής, συγγραφέας, οθωμανολόγος και δικηγόρος.
