Η επικονίαση από έντομα όπως οι μέλισσες, οι πεταλούδες, οι συρφίδες, υποστηρίζει περίπου το 80% των καλλιεργειών τροφίμων αλλά και των άγριων ανθοφόρων φυτών στην Ευρώπη.
Χάρη σε αυτή τη φυσική διαδικασία εξασφαλίζεται η παραγωγή φρούτων, λαχανικών, καρπών ξηρών κ.λπ. δηλαδή βασικών τροφίμων για την ανθρώπινη διατροφή.
Ωστόσο, πολλές από αυτές τις ζωτικές πληθυσμιακές ομάδες μέλισσες, πεταλούδες, άλλα επικονιαστικά έντομα, γνωρίζουν σημαντική μείωση: περίπου 1 στα 3 είδη δείχνουν πτωτική τάση στην Ευρώπη.
Η τάση αυτή δεν αφορά μόνο την ποικιλότητα (δηλαδή τα διαφορετικά είδη), αλλά και τον αριθμό των ατόμων μέσα στους πληθυσμούς, γεγονός που μειώνει την αποτελεσματικότητα της επικονίασης, με συνέπειες για τη βιοποικιλότητα, τα οικοσυστήματα και την ασφάλεια της τροφής.
Νέο ευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης. Ο δρόμος για την ανάσχεση της κρίσης
Αντιδρώντας σε αυτή την κρίση, η European Commission (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) υιοθέτησε πρόσφατα ένα κοινό, επιστημονικά θεμελιωμένο σύστημα παρακολούθησης των πληθυσμών επικονιαστών, το EU Pollinator Monitoring Scheme (EU-PoMS).
Αυτό το πλαίσιο θα επιτρέπει στα κράτη-μέλη να καταγράφουν με εναρμονισμένο τρόπο την αφθονία και την ποικιλότητα των επικονιαστών, ώστε να αξιολογούν την κατάσταση με ακρίβεια και να μετρούν την αποτελεσματικότητα των μέτρων ανάκαμψης.
Στόχος είναι η ανάσχεση της πτώσης των πληθυσμών έως το 2030, καθώς ο νέος Nature Restoration Regulation (Νόμος για την Αποκατάσταση της Φύσης) θέτει δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα για την αντίστροφη πορεία.
Πώς επηρεάζει αυτό τη γεωργία, τη φύση και την κοινωνία
-
Ασφάλεια τροφίμων και γεωργική αποδοτικότητα: Με ασφαλές δίκτυο επικονιαστών, εξασφαλίζεται η σταθερή παραγωγή φρούτων, λαχανικών, καρπών δεδομένα κρίσιμα για διατροφή και οικονομία.
-
Βιοποικιλότητα και οικοσυστήματα: Οι άγριες ανθοφόρες φυτικές κοινότητες, τα άγρια είδη, πολλά από τα οποία εξαρτώνται από την επικονίαση, θα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης και ανάκαμψης.
-
Ανθεκτικότητα στην κλιματική κρίση και περιβαλλοντικές διαταραχές: Η διατήρηση ποικιλίας επικονιαστών ενισχύει την ικανότητα των οικοσυστημάτων να αντεπεξέρχονται σε αλλαγές, εξασφαλίζοντας «ασφάλεια» για τη φύση και την κοινωνία.
Τι χρειάζεται να γίνει
Η εφαρμογή του EU-PoMS είναι ένα πρώτο σημαντικό βήμα. Ωστόσο, απαιτείται συντονισμένη δράση από κράτη, γεωργούς, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες:
-
προώθηση φιλικών προς επικονιαστές γεωργικών πρακτικών, με μείωση χημικών, αποκατάσταση φυσικών ενδιαιτημάτων, ποικιλομορφία φυτών και λιβαδιών.
-
επένδυση στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση, ώστε πολίτες και κοινότητες να συμμετάσχουν στην προστασία, μέσα από προγράμματα, πρακτικές και καθημερινές επιλογές.
-
τακτική και συστηματική παρακολούθηση των πληθυσμών επικονιαστών, συλλογή δεδομένων, αξιολόγηση μέτρων, προσαρμογή πολιτικών.
Η επικονίαση είναι όχι πολυτέλεια, αλλά θεμελιώδης πυλώνας της τροφής, της βιοποικιλότητας και της ευημερίας. Η σημερινή πτώση των πληθυσμών επικονιαστών αποτελεί απειλή, αλλά με το νέο ευρωπαϊκό σύστημα παρακολούθησης και στοχευμένα μέτρα, η τάση μπορεί να αντιστραφεί έως το 2030. Το στοίχημα είναι συλλογικό και αφορά την υπεράσπιση του περιβάλλοντος, της διατροφικής ασφάλειας και του κοινού καλού.
Ακολουθήστε μας και στο Google news