Η νέα έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα φέρνει ανησυχητικά μηνύματα: με βάση τις σημερινές πολιτικές, ο πλανήτης κατευθύνεται προς υπερθέρμανση κατά 2,8 βαθμούς Κελσίου έως το τέλος του αιώνα, πολύ πάνω από τον διεθνή στόχο του 1,5°C, που έχει τεθεί για την αποτροπή των χειρότερων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.
Το Πρόγραμμα Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) εκτιμά ότι το όριο του 1,5°C πιθανότατα θα ξεπεραστεί μέσα στην επόμενη δεκαετία. Παρότι η φετινή πρόβλεψη είναι ελαφρώς βελτιωμένη σε σχέση με την περσινή (3,1°C), ο στόχος παραμένει μακριά. Αν όλες οι χώρες τηρήσουν αυστηρά τα εθνικά τους σχέδια δράσης για το κλίμα, η αύξηση θα μπορούσε να περιοριστεί μεταξύ 2,3 και 2,5 βαθμών.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, χαρακτήρισε την πρόοδο «ανεπαρκή» και προειδοποίησε για «δραματικές συνέπειες» – με απώλειες ζωών, ξεριζωμένες κοινότητες και πλήγματα στην παγκόσμια ανάπτυξη. Τόνισε ότι για να συγκρατηθεί η υπερθέρμανση κάτω από 1,5°C, οι παγκόσμιες εκπομπές θα πρέπει να μειωθούν κατά 55% έως το 2035, κάτι που σήμερα φαντάζει ανέφικτο, καθώς οι δεσμεύσεις των χωρών οδηγούν μόνο σε μείωση 15%.
Το 2024 καταγράφηκε ως η θερμότερη χρονιά στην ιστορία, με την παγκόσμια θερμοκρασία να υπερβαίνει ήδη το κρίσιμο όριο. Ο ΟΗΕ προειδοποιεί ότι το πέρασμα πάνω από τους 1,5°C είναι πλέον σχεδόν αναπόφευκτο, και η πρόκληση είναι να διατηρηθεί η υπέρβαση «προσωρινή και ελάχιστη» ώστε να υπάρχει δυνατότητα επιστροφής.
Παρά τις ζοφερές προβλέψεις, υπάρχουν και ενδείξεις ελπίδας: η ραγδαία ανάπτυξη της αιολικής και ηλιακής ενέργειας μειώνει το κόστος και προσφέρει ρεαλιστικές λύσεις για γρήγορη μείωση των εκπομπών. Ωστόσο, οι χώρες της G20, που ευθύνονται για τη συντριπτική πλειονότητα των ρύπων, δεν βρίσκονται σε καλό δρόμο – οι εκπομπές τους αυξήθηκαν κατά 0,7% το 2024.
Η κλιματική κρίση ήδη προκαλεί ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καύσωνες, πλημμύρες και ξηρασίες, απειλώντας καλλιέργειες, παράκτιες περιοχές και μικρά νησιωτικά κράτη. Όσο η θερμοκρασία ανεβαίνει, τόσο εντείνεται ο κίνδυνος μη αναστρέψιμων αλλαγών στο παγκόσμιο οικοσύστημα.
