Η συζήτηση στη Γερμανία γύρω από την επανενεργοποίηση της υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας έχει προκαλέσει πρωτοφανές κύμα ανησυχίας, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων.
Μέσα σε λίγες μόνο ημέρες, ο αριθμός των ερωτημάτων προς οργανώσεις που προσφέρουν συμβουλευτική για την αντίρρηση συνείδησης αυξήθηκε «μαζικά εν μία νυκτί», όπως επισημαίνει ο θεολόγος Γκρέγκορ Ρεμ, υπεύθυνος για το ειρηνευτικό έργο της Ευαγγελικής Εκκλησίας του Παλατινάτου.
Ο ίδιος, σε συνέντευξή του στο ntv.de, εξηγεί ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η συζήτηση για επαναφορά της θητείας έχουν οδηγήσει χιλιάδες πολίτες και κυρίως νέους, να αναζητούν πληροφορίες για το πώς μπορούν να αρνηθούν τη στράτευση με βάση τη συνείδησή τους.
Όπως σημειώνει ο Ρεμ, αρχικά επικοινώνησαν μαζί του παλαιοί στρατεύσιμοι, δηλαδή όσοι είχαν υπηρετήσει πριν από 20 ή 30 χρόνια και τώρα έχουν αλλάξει άποψη για τον ρόλο της Bundeswehr. Πλέον όμως, το ενδιαφέρον προέρχεται κυρίως από νέους άνδρες και γυναίκες, που ενδέχεται να επηρεαστούν άμεσα από την επαναφορά ενός νέου συστήματος στρατολόγησης, αλλά και από γονείς και παππούδες που αναζητούν απαντήσεις.
Ωστόσο, όπως διευκρινίζει ο θεολόγος, η συνείδηση είναι προσωπική υπόθεση: «Όταν μας καλούν γονείς, τους λέμε ότι δεν προσφέρουμε συμβουλευτική σε αυτούς. Μπορούν να ενημερωθούν, αλλά η απόφαση αφορά αποκλειστικά τον νέο άνθρωπο».
Η αίτηση για αντίρρηση συνείδησης δεν είναι απλή διαδικασία. Ο Ρεμ εξηγεί πως πολλοί νέοι έρχονται με ένα αίσθημα εσωτερικής αντίστασης, χωρίς όμως να μπορούν να το εκφράσουν με λόγια. «Η δουλειά μας είναι να τους βοηθήσουμε να περιγράψουν τι σημαίνει η συνείδησή τους. Δεν γράφουμε εμείς τις αιτήσεις, γιατί κάθε άνθρωπος πρέπει να δικαιολογήσει προσωπικά τη στάση του», λέει χαρακτηριστικά.
Η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία για τα Θέματα της Κοινωνίας των Πολιτών εξετάζει λεπτομερώς κάθε αίτηση, με βάση την αξιοπιστία και τη συνέπεια των επιχειρημάτων. Οι αιτήσεις πρέπει να τεκμηριώνουν γιατί η στρατιωτική υπηρεσία είναι ασυμβίβαστη με τη συνείδηση του αιτούντος.
Αλλαγή στάσης και για εν ενεργεία στρατιώτες
Ανησυχητική είναι και η τάση που καταγράφεται εντός των ενόπλων δυνάμεων, ακόμη και εν ενεργεία στρατιώτες προσεγγίζουν τον θεολόγο, εκφράζοντας επιθυμία να δηλώσουν αντίρρηση συνείδησης.
«Πολλοί στρατιωτικοί που σπούδασαν ταυτόχρονα πολιτικές επιστήμες ή φιλοσοφία άρχισαν να αναθεωρούν. Κάποιοι επηρεάστηκαν από προσωπικά γεγονότα, όπως ο θάνατος αγαπημένων προσώπων, που τους έκανε να σκεφτούν αν θα μπορούσαν ποτέ να αφαιρέσουν ανθρώπινη ζωή», λέει ο Ρεμ.
Ο θεολόγος υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα στην αντίρρηση συνείδησης είναι ρητά κατοχυρωμένο στο Σύνταγμα της Γερμανίας (Grundgesetz) και δεν μπορεί να καταργηθεί εύκολα, παρά μόνο με πλειοψηφία δύο τρίτων στο Bundestag. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι οι διαδικασίες μπορεί να γίνουν αυστηρότερες εάν αλλάξει το πολιτικό κλίμα.
Παράλληλα, όσοι δηλώσουν επισήμως «αντιρρησίες συνείδησης» εγγράφονται στο σύστημα και ενδέχεται, σε περίπτωση κρίσης, να κληθούν πιο γρήγορα για εναλλακτική κοινωνική υπηρεσία. «Ουσιαστικά, εισέρχεσαι οικειοθελώς στο σύστημα της Bundeswehr», σχολιάζει.
Ο Γκρέγκορ Ρεμ απορρίπτει τις κατηγορίες ότι οι σύμβουλοι αντίρρησης συνείδησης λειτουργούν κατά της εθνικής ασφάλειας. «Δεν υπονομεύω το ηθικό κανενός. Είμαι θεολόγος και ποιμένας. Προσφέρω υποστήριξη σε ανθρώπους που παλεύουν με εσωτερικά διλήμματα. Κάθε στρατιώτης, πριν πάρει όπλο, πρέπει να εξετάσει τη συνείδησή του».
Και προσθέτει με νόημα: «Η Bundeswehr χρειάζεται στρατιώτες με συνείδηση, όχι ανθρώπους που απλώς υπακούν στις εντολές».
