Από τον 8ο αιώνα π.Χ. οι Έλληνες ξεκίνησαν θαλάσσιες εξερευνήσεις και παράλληλα τη δημιουργία αποικιών. Την αρχή έκαναν οι πόλεις της Ρόδου και ακολούθησαν οι Ευβοείς (Χαλκίδα, Ερέτρια, Κύμη). Οι πρώτες εγκαταστάσεις εμφανίστηκαν στη Μεσόγειο, ενώ έναν αιώνα αργότερα διαμορφώθηκε η λεγόμενη Μεγάλη Ελλάδα, με πλήθος αποικιών στη Σικελία και στη νότια Ιταλία.
Ίχνη ελληνικής παρουσίας έχουν εντοπιστεί σε δεκάδες χώρες, αποδεικνύοντας την έντονη εξωστρέφεια του ελληνικού κόσμου της αρχαιότητας. Στη συνέχεια παρουσιάζονται 12 πόλεις που ιδρύθηκαν από Έλληνες, γνώρισαν περίοδο ακμής, αλλά σήμερα δεν υφίστανται.
-
Σύβαρις – Ιταλία
Χτίστηκε γύρω στο 720 π.Χ. από Αχαιούς και Τροιζήνιους αποίκους, στον κόλπο του Τάραντα. Έγινε μία από τις πλουσιότερες πόλεις της Μεγάλης Ελλάδας, γνωστή σε όλο τον αρχαίο κόσμο για την πολυτέλεια και τον πλούτο των κατοίκων της. -
Αντιόχεια του Ίππου – Ισραήλ
Μέλος της Δεκαπόλεως, που περιλάμβανε πόλεις σε Ιορδανία, Συρία και Ισραήλ. Οι Έλληνες αποικιστές την ονόμασαν Ίππο γύρω στο 200 π.Χ., επειδή το οροπέδιο όπου κτίστηκε θύμιζε λαιμό και κεφάλι αλόγου. -
Εμπόριο – Ισπανία
Η σημερινή Empúries ιδρύθηκε το 575 π.Χ. από Φωκαείς. Το όνομά της σήμαινε «τόπος εμπορίου». Αργότερα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και εγκαταλείφθηκε στον Μεσαίωνα, καθώς ήταν ευάλωτη σε επιθέσεις πειρατών. -
Ηλιούπολη – Λίβανος
Το σημερινό Baalbek. Αναδείχθηκε σε ελληνιστική πόλη μετά τον Μέγα Αλέξανδρο και εντάχθηκε στο κράτος των Πτολεμαίων. Παρέμεινε υπό ελληνική κυριαρχία μέχρι το 64 π.Χ., όταν την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι. -
Κυρήνη – Λιβύη
Ιδρύθηκε το 630 π.Χ. από αποίκους της Θήρας. Έγινε σπουδαίο πνευματικό κέντρο, εκεί ίδρυσε σχολή ο Αρίστιππος, μαθητής του Σωκράτη. Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος συγκαταλέγεται στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. -
Ηράκλεια Σιντική – Βουλγαρία
Βρισκόταν στη Θρακική Μακεδονία, δίπλα στον Στρυμόνα. Αναγνωρίστηκε το 2002, όταν βρέθηκαν ελληνικά νομίσματα που επιβεβαίωσαν την ταυτότητα και την ακριβή της θέση. -
Κήποι Σκυθίας – Ρωσία
Ιδρύθηκαν τον 6ο αιώνα π.Χ. από Μιλήσιους, στη χερσόνησο Ταμάν. Σοβιετικές ανασκαφές της δεκαετίας του 1950 αποκάλυψαν σημαντικά ευρήματα, όπως το μαρμάρινο άγαλμα γνωστό ως «Αφροδίτη του Ταμάν». -
Λαοδίκεια η κατά Λίβανον – Συρία
Βρισκόταν κοντά στη Χομς. Οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις επιβεβαίωσαν τις αναφορές του Στράβωνα ότι οι Έλληνες είχαν ιδρύσει πόλεις στη Συρία, ανάμεσα στις οποίες και η Λαοδίκεια. -
Ίστρος – Ρουμανία
Ελληνική αποικία στις εκβολές του Δούναβη, ιδρυμένη περίπου το 630 π.Χ. Βρέθηκαν νομίσματα, όπως μια δραχμή του 480 π.Χ., το αρχαιότερο που έχει βρεθεί σε ρουμανικό έδαφος. -
Ναύκρατις – Αίγυπτος
Η πρώτη ελληνική αποικία στην Αίγυπτο, ιδρυμένη γύρω στο 550 π.Χ. από Μιλήσιους με τη συνεργασία άλλων Ελλήνων. Έγινε σημαντικό εμπορικό κέντρο, γνωστό στον Ηρόδοτο. -
Ευκρατίδεια – Αφγανιστάν
Πόλη του ελληνοβακτριανού βασιλείου (250–125 π.Χ.), που πήρε το όνομά της από τον βασιλιά Ευκρατίδη Α΄. Αναφέρεται από τον Στράβωνα και τον Πτολεμαίο, τοποθετημένη κοντά στα Βάκτρα. -
Ηράκλεια Λυγκηστίς – Σκόπια
Ιδρύθηκε από τον Φίλιππο Β΄ τον 4ο αιώνα π.Χ., στην περιοχή της Λυγκηστίδας, που ενσωματώθηκε στο μακεδονικό βασίλειο. Σήμερα τα ερείπιά της βρίσκονται κοντά στην πόλη Μπίτολα (Μοναστήρι).
