Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να παγώσει – και ουσιαστικά να εγκαταλείψει – το φιλόδοξο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Κύπρου, γνωστό ως Great Sea Interconnector (GIS), προκαλεί έντονες αντιδράσεις από παράγοντες του ενεργειακού τομέα και διπλωματικούς αναλυτές.
Το έργο, συνολικού προϋπολογισμού 1,95 δισ. ευρώ, θεωρείται στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, καθώς θα συνέδεε το ηλεκτρικό δίκτυο της ΕΕ με την Κύπρο και το Ισραήλ. Ωστόσο, οι συνεχιζόμενες τουρκικές παρεμβάσεις στην περιοχή και η αποφυγή έντασης από την Αθήνα φαίνεται να έχουν οδηγήσει στην αναστολή της υλοποίησής του.
Το χρονικό των τουρκικών παρεμβάσεων
Το GIS σταμάτησε ουσιαστικά τον Ιούλιο του 2024, όταν τουρκικά πολεμικά πλοία παρεμπόδισαν το ερευνητικό σκάφος «Ievoli Relume» που διεξήγαγε βυθομετρικές έρευνες στη γραμμή Κάσου – Καρπάθου. Παρόμοια περιστατικά σημειώθηκαν και τον Νοέμβριο καθώς και τον Φεβρουάριο, βορειοανατολικά της Κρήτης.
Η Τουρκία προβάλλει αξιώσεις στις περιοχές αυτές, επικαλούμενη το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, επιδιώκοντας να υποχρεώσει την Αθήνα να ζητήσει άδεια για την τοποθέτηση του καλωδίου. Όμως, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), η Ελλάδα δεν είναι υποχρεωμένη να ζητήσει άδεια, αλλά μόνο να ενημερώσει για τεχνικούς λόγους.
Διπλωματική σιωπή και ευρωπαϊκή διάσταση
Η ελληνική κυβέρνηση, υιοθετώντας τη γραμμή της αποκλιμάκωσης με την Τουρκία, φαίνεται να μην έχει προβεί ούτε σε πλήρη ενημέρωση των ευρωπαϊκών θεσμών, πόσο μάλλον σε διπλωματικές πρωτοβουλίες για την προάσπιση του έργου.
Το γεγονός αυτό εγείρει ερωτήματα για τη στρατηγική της Αθήνας, καθώς το GIS έχει λάβει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 650 εκατ. ευρώ και θεωρείται κρίσιμο για την ενεργειακή αυτονομία της Κύπρου.
Οι συνέπειες της υποχώρησης
Η αναστολή του GIS δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο, καθώς καθιστά την Ελλάδα ευάλωτη σε μελλοντικές τουρκικές πιέσεις σε θέματα όπως:
- Η ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων και του Βορείου Αιγαίου, η οποία ήδη καθυστερεί.
- Οι έρευνες για υδρογονάνθρακες και τα θαλάσσια αιολικά πάρκα.
- Οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές και τα πλωτά ενεργειακά έργα.
Στρατηγική επανατοποθέτηση ή υποχώρηση;
Η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα: Θα προασπίσει το έργο προτάσσοντας τη διεθνή και ευρωπαϊκή του διάσταση, ή θα συνεχίσει τη γραμμή της αποφυγής έντασης, με κίνδυνο να εδραιωθεί η τουρκική αμφισβήτηση;
Το GIS δεν είναι απλώς ένα ενεργειακό έργο, αποτελεί δοκιμασία γεωπολιτικής βούλησης για την Ελλάδα, την Κύπρο και την ΕΕ.
Διαβάστε ακόμη: Η αιθεροβάμον κυβέρνηση – Τα ήρεμα νερά στο Αιγαίο – Άχρηστο χαρτί η διακήρυξη των Αθηνών
