Τα μοτίβα διασποράς των πρώιμων ανθρώπων σε ηπείρους και νησιά συζητούνται έντονα, αλλά σύμφωνα με μια νέα μελέτη στο Proceedings of the National Academy of Sciences , οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες του Πλειστόκαινου εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο χιλιάδες χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως.
Εξετάζοντας το χρονοδιάγραμμα της πρώτης ανθρώπινης παρουσίας στην Κύπρο, έρευνα με επικεφαλής τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Flinders Corey Bradshaw διαπίστωσε ότι τα μεγάλα νησιά στη Μεσόγειο Θάλασσα ήταν ελκυστικοί και ευνοϊκοί προορισμοί για τους παλαιολιθικούς λαούς.
Αυτά τα ευρήματα διαψεύδουν προηγούμενες μελέτες που υποστήριζαν ότι τα νησιά της Μεσογείου θα ήταν απρόσιτα και αφιλόξενα για τις κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών του Πλειστόκαινου.
Ο καθηγητής Bradshaw, με τη Δρ. Θεοδώρα Μούτσιου, τον Δρ. Christian Reepmeyer και άλλους, χρησιμοποίησαν αρχαιολογικά δεδομένα, εκτιμήσεις για το κλίμα και δημογραφικά μοντέλα για να αποκαλύψουν τον πρώιμο πληθυσμό της Κύπρου.
Η ανάλυση της αρχαιολογικής χρονολόγησης από τις 10 αρχαιότερες τοποθεσίες σε ολόκληρη την Κύπρο πρότεινε την πρώτη ανθρώπινη κατοίκηση μεταξύ 14.257 και 13.182 ετών, η οποία είναι πολύ νωρίτερα από ό,τι πιστευόταν προηγουμένως.
Η μοντελοποίηση του κλίματος έδειξε ότι αυτός ο πρώιμος πληθυσμός συνέπεσε με αυξήσεις στη θερμοκρασία, τις βροχοπτώσεις και την περιβαλλοντική παραγωγικότητα που επαρκούσαν για τη διατήρηση μεγάλων πληθυσμών κυνηγών-τροφοσυλλεκτών.
Με βάση τη δημογραφική μοντελοποίηση, οι συγγραφείς προτείνουν ότι μεγάλες ομάδες εκατοντάδων έως χιλιάδων ανθρώπων έφτασαν στην Κύπρο σε δύο έως τρία κύρια μεταναστευτικά γεγονότα σε λιγότερο από 100 χρόνια.
«Αυτό το μοτίβο οικισμού συνεπάγεται οργανωμένο σχεδιασμό και χρήση προηγμένων σκαφών», λέει ο καθηγητής Bradshaw.
Μέσα σε 300 χρόνια, ή 11 γενιές, ο πληθυσμός της Κύπρου είχε επεκταθεί σε ένα διάμεσο 4.000–5.000 άτομα.
Ο Δρ Μούτσιου λέει ότι τα αποτελέσματα δείχνουν ότι, αντί να είναι αφιλόξενη, η Κύπρος και ίσως άλλα νησιά της Μεσογείου θα ήταν ελκυστικοί προορισμοί για τις κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της παλαιολιθικής εποχής.
«Έχει υποστηριχθεί ότι η διασπορά και ο εποικισμός της Κύπρου και άλλων νησιών της ανατολικής Μεσογείου αποδίδεται σε δημογραφικές πιέσεις στην ηπειρωτική χώρα μετά την απότομη κλιματική αλλαγή που είδε τις παράκτιες περιοχές να πλημμυρίσουν από μεταπαγετώδη άνοδο της στάθμης της θάλασσας, αναγκάζοντας τους αγροτικούς πληθυσμούς να μετακινηθούν σε νέα τομείς από ανάγκη και όχι επιλογή», λέει.
Ο Δρ. Reepmeyer προσθέτει ότι αυτή η ερμηνεία προήλθε ως συνέπεια μεγάλων κενών στην αρχαιολογική καταγραφή της Κύπρου, που προέρχονται από διαφοροποιημένη συντήρηση αρχαιολογικού υλικού, προκαταλήψεις διατήρησης, αβεβαιότητες που σχετίζονται με τη χρονολόγηση και περιορισμένα στοιχεία DNA.
«Η έρευνά μας, που βασίζεται σε περισσότερα αρχαιολογικά στοιχεία και προηγμένες τεχνικές μοντελοποίησης, το αλλάζει», λέει.
Ο καθηγητής Bradshaw λέει ότι τα νέα ερευνητικά αποτελέσματα υπογραμμίζουν την ανάγκη επανεξέτασης των ερωτημάτων της πρώιμης ανθρώπινης μετανάστευσης στη Μεσόγειο και να ελεγχθεί η εγκυρότητα των αντιληπτών πρώιμων ημερομηνιών εγκατάστασης υπό το φως των νέων τεχνολογιών, μεθόδων πεδίου και δεδομένων.