Γράφει η *Μαίρη Μάκρα
Ο Μύθος: Η Αντιγόνη ήταν κόρη του Οιδίποδα και της Ιοκάστης. Αδέλφια της ήταν η Ισμήνη και οι δίδυμοι Ετεοκλής και Πολυνείκης. Επειδή ο Οιδίποδας, χωρίς να το γνωρίζει, παντρεύτηκε τη μητέρα του, βρέθηκε να είναι και πατέρας και αδελφός της Αντιγόνης.
Μετά την αποκάλυψη της τραγικής αλήθειας, ο Οιδίποδας αυτοτυφλώθηκε και η Ιοκάστη αυτοκτόνησε. Η Αντιγόνη, γεμάτη αφοσίωση, στάθηκε στο πλευρό του τυφλού πατέρα της και τον συνόδεψε στην εξορία του, στον Κολωνό.
Όταν εκείνος πέθανε, η Αντιγόνη γύρισε στη Θήβα, προσπαθώντας να αποτρέψει τον πόλεμο ανάμεσα στους αδελφούς της. Όμως η σύγκρουση κορυφώθηκε στη μάχη των «Επτά επί Θήβας», όπου και οι δύο σκοτώθηκαν. Ο νέος άρχοντας, Κρέων, διέταξε να ταφεί μόνο ο Ετεοκλής και να μείνει άταφος ο Πολυνείκης, σαν τιμωρία για την προδοσία του.
Η Αντιγόνη, πιστή στους άγραφους νόμους των θεών, αψήφησε την απαγόρευση και έθαψε τον αδελφό της. Για την πράξη της αυτή καταδικάστηκε να φυλακιστεί σε σπήλαιο χωρίς τροφή και νερό. Εκεί, επέλεξε να θέσει τέλος στη ζωή της, κρεμιέται για να μην πεθάνει από την πείνα.
*ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ:
Η Αντιγόνη συμβολίζει τη γυναίκα που παραμένει κόρη. Η ζωή της ορίζεται από την αφοσίωση στον πατέρα και στα αδέλφια της· η θηλυκότητά της, η προσωπική της χαρά και ο έρωτας θυσιάζονται. Η θυσία της είναι πράξη γενναιότητας αλλά και φόβου: αρνείται να γίνει σύζυγος και μητέρα, επιλέγοντας τον ρόλο της «παρθένου κόρης».
*ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΣΤΗ ΘΕΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
– “Η Αντιγόνη παραμένει πιστή στο πλευρό του πατέρα”= Είναι η ευγενική χειρονομία και στάση ζωής μιας αφοσιωμένης κόρης. Είναι συνειδητοποιημένη γυναίκα και την χαρακτηρίζει η γενναιότητα, η αφοσίωση και η ανιδιοτέλεια.
– “Η Αντιγόνη παραβαίνει τις εντολές του Κρέοντα και εκπληρώνει το χρέος της απέναντι
στον νεκρό αδελφό”= Στη “γυναίκα-Αντιγόνη” εκδηλώνεται το μεγαλείο της ψυχικής δύναμης. Διαθέτει: τόλμη, δίψα για δικαιοσύνη, σταθερότητα στα “Πιστεύω” της και ψυχική ακεραιότητα.
– “Εκτελεί μόνη της την ταφή του αδελφού αψηφώντας τις απειλές του Κρέοντα”= Στην γυναίκα με την αρχετυπική ψυχοσύνθεση της Αντιγόνης, εκδηλώνεται αυτό που ονομάζει ο Γιούνγκ: “Το αρχέτυπο του ανθρώπου που δεν συμμορφώνεται”. Με ψυχική ακεραιότητα σπάζει τους καθιερωμένους κανόνες, υπακούοντας μόνο στη φωνή της συνείδησης, πληρώνοντας πάντα και βαρύ τίμημα.
ΑΠΟΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΤΟΥΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗ
– “Ακολουθεί τον πατέρα στην τυφλή του περιπλάνηση”= Δεν θα γνωρίσει ποτέ τον έρωτα. Θα παραμείνει φυλακισμένη μέσα στον ρόλο της κόρης και, ως συνέπεια, “δεν θα μεγαλώσει”. Με άλλα λόγια, δεν θα γνωρίσει ποτέ την προσωπική της ωρίμανση. Τραγικό θύμα του ισχυρού δεσμού με τον πατέρα.
– “Η Αντιγόνη είναι εντελώς μόνη της στην εξέγερσή της. Δεν τη στηρίζει κανένας” =Η “γυναίκα-Αντιγόνη θα γνωρίσει από κοντά μια μεγάλη αλήθεια: Στην στιγμή της εξέγερσης ο άνθρωπος είναι πάντα μόνος του και αβοήθητος. Κανείς δεν συμμερίζεται τον προσωπικό του αγώνα.
– “Ο Κρέων την εξορίζει στην ερημιά= Η απόφαση να σταθεί επαναστατικά απέναντι στην κάθε μορφής εξουσία -ή σε ό,τι θεωρεί η ίδια ότι της επιβάλλεται ως εξουσία- την αφήνει εντελώς μόνη. Ο έρωτας και η μητρότητα παραμένουν απαγορευμένα πεδία.
Ο ισχυρός δεσμός με τον πατέρα πνίγει κάθε δυνατότητα για νέα ζωή.
-” Η Αντιγόνη αυτοκτονεί. Κρεμάζεται μέσα στη φυλακή της .Την πνίγει ο βρόγχος στο λαιμό”.= Είναι οι ώρες της απόγνωσης και της ασφυξίας. Την “πνίγει” ο ακατάλυτος δεσμός αίματος και το θανατηφόρο αγκάλιασμα με τον πατέρα.
*Συμπέρασμα:
Η «γυναίκα-Αντιγόνη» παραμένει κόρη ακόμη κι όταν μεγαλώσει-( ακόμα και αν παντρευτεί). Ο πατέρας θα είναι πάντα το στήριγμα, ο αρχηγός, το κέντρο. Ο άντρας-σύντροφος δεν θα βρει ποτέ θέση δίπλα της. Αυτή η στάση μοιάζει εξιδανικευμένη, όμως κρύβει μια βαθιά αίσθηση πνιγμού. Η ανάγκη για εσωτερική εξέλιξη είναι αναγκαία· μόνο τότε η γυναίκα μπορεί να περάσει από τον ρόλο της κόρης στη δική της ολοκληρωμένη ταυτότητα.
* ΑΣΚΗΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΗΣΗΣ: – «Η Σκιά του Πατέρα»
-Στάσου μπροστά σε έναν καθρέφτη. Κοίταξε τα μάτια σου και ρώτησε σιωπηλά: Σε ποιον παραμένω “κόρη”; Από ποιον ακόμη ζητώ την έγκριση ή την προστασία;
-Σημείωσε τρεις στιγμές της ζωής σου όπου αψήφησες έναν κανόνα ή μια εξουσία, όπως έκανε η Αντιγόνη. Τι συνέπειες είχε αυτό; Ένιωσες μοναξιά ή δύναμη;
-Σκέψου τον έρωτα. Υπάρχει χώρος στη ζωή σου για έναν σύντροφο, ή νιώθεις πως κάποιος εσωτερικός «πατέρας» στέκεται ανάμεσα σε σένα και στη σχέση;
-Κλείσε τα μάτια. Φαντάσου την Αντιγόνη να σου δίνει το χέρι. Σε οδηγεί έξω από το σπήλαιο όπου φυλακίστηκε. Ποια «πόρτα» της ζωής σου θέλεις να ανοίξεις μαζί της;
Η εσωτερική εξέλιξη είναι επιτακτική για μία “γυναίκα-Αντιγόνη”.