Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέληξαν σε συμφωνία για το τελωνειακό καθεστώς, αποτρέποντας μια νέα εμπορική σύγκρουση και εγκαινιάζοντας ένα νέο πλαίσιο εμπορικής συνεργασίας.
Η συμφωνία ανακοινώθηκε μετά από συνάντηση της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στη Σκωτία.
Δασμοί 15% αλλά και εξαιρέσεις
Η βασική πρόβλεψη της συμφωνίας αφορά στην επιβολή ενιαίου δασμού 15% στις εξαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων προς τις ΗΠΑ. Πρόκειται για έναν συντελεστή υψηλότερο από τα προ Τραμπ επίπεδα, αλλά χαμηλότερο από τον απειλούμενο δασμό 30%, που είχε προαναγγείλει ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος. Ωστόσο, το μέτρο συνοδεύεται από σημαντικές εξαιρέσεις: μηδενικοί δασμοί συμφωνήθηκαν σε κρίσιμους τομείς όπως η αεροδιαστημική βιομηχανία, τα γενόσημα φάρμακα, τα γεωργικά προϊόντα, ο εξοπλισμός ημιαγωγών και ορισμένες πρώτες ύλες.
Η φον ντερ Λάιεν χαρακτήρισε τη συμφωνία «καλή και ισορροπημένη», ενώ ο Τραμπ επεσήμανε πως «είναι ένα μεγάλο deal και για τις δύο πλευρές».
Ενεργειακές αγορές και εξοπλιστικές δεσμεύσεις
Η συμφωνία περιλαμβάνει σημαντικές δεσμεύσεις από την πλευρά της ΕΕ, η οποία θα αγοράσει αμερικανική ενέργεια αξίας 750 δισ. δολαρίων, ενώ θα επενδύσει επιπλέον 600 δισ. δολάρια στην αμερικανική οικονομία. Προβλέπονται επίσης αγορές αμυντικού εξοπλισμού, αν και χωρίς αναλυτικά στοιχεία για τις συμβάσεις.
Παρά τις υποχωρήσεις της Ουάσινγκτον σε πολλούς τομείς, οι δασμοί 50% στις εισαγωγές ευρωπαϊκού χάλυβα και αλουμινίου παραμένουν, με τον Τραμπ να δηλώνει πως αυτό «είναι παγκόσμιο ζήτημα και δεν αλλάζει».
Η συμφωνία αποσόβησε την άμεση απειλή ενός εμπορικού πολέμου, καθώς ο Τραμπ είχε προειδοποιήσει ότι χωρίς συμφωνία θα επέβαλλε νέους δασμούς από 1η Αυγούστου. Πίσω από τη στάση της ΕΕ βρίσκεται ο φόβος περαιτέρω αποσταθεροποίησης του εμπορικού πεδίου αλλά και των γεωπολιτικών ισορροπιών.
Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς ήταν από τους πρώτους που τάχθηκαν υπέρ μιας ταχείας συμφωνίας, ακόμη και εις βάρος της διαπραγματευτικής σκληρότητας. «Καλύτερα μια συμφωνία τώρα παρά ατέρμονες συνομιλίες χωρίς αποτέλεσμα», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά.
Ευρωπαϊκές αντιδράσεις και εργαλεία πίεσης
Παρά τη συμφωνία, στις Βρυξέλλες δεν λείπουν οι επιφυλάξεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί πολλούς από τους επιβληθέντες δασμούς αδικαιολόγητους και νομικά αμφίβολους βάσει των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Κατά τις διαπραγματεύσεις, η ΕΕ απείλησε με αντίποινα, επιβολή επιπρόσθετων δασμών σε αμερικανικά προϊόντα όπως τα αεροσκάφη, το ουίσκι, το βοδινό κρέας και τα εσπεριδοειδή. Εξετάστηκαν ακόμη και περιορισμοί σε εξαγωγές προϊόντων στρατηγικής σημασίας, όπως χημικά και θραύσματα χάλυβα, ύψους 4,4 δισ. ευρώ.
Συμπέρασμα
Η νέα συμφωνία ΕΕ – ΗΠΑ αποτρέπει μια σφοδρή εμπορική σύγκρουση και δημιουργεί ένα πλαίσιο σταθερότητας, έστω και με αμοιβαίες υποχωρήσεις. Η Ευρώπη απέφυγε τους πιο σκληρούς δασμούς, ενώ ο Τραμπ διατήρησε τη ρητορική και τις πολιτικές του θέσεις. Παρόλα αυτά, η σχέση των δύο πλευρών παραμένει εύθραυστη, με πολλά σημεία τριβής να παραμένουν στο τραπέζι.
