Η πρωθυπουργός της Ιταλίας Τζορτζία Μελόνι φέρεται να ζήτησε βοήθεια από τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να σταματήσει τη ροή μεταναστών και προσφύγων από τη Λιβύη κατά την επίσκεψή της στην Τουρκία το Σάββατο.
Στο μεταξύ, η τουρκική πλευρά έχει προτείνει κοινή συμφωνία που θα υπογράψουν η Ιταλία, η Λιβύη και η Τουρκία. Ο Ερντογάν, γνωστός για τη μόχλευση των μεταναστευτικών ζητημάτων, ιδιαίτερα που προέρχονται από τη Συρία και το Αφγανιστάν, στις συναλλαγές του με την Ευρώπη, στοχεύει να καθιερωθεί ως ηγέτης στην αποτροπή εισροής μεταναστών στην Ευρώπη και στην περιοχή της Μεσογείου.
Ενώ η συζήτηση στα φιλοκυβερνητικά τουρκικά ΜΜΕ παρέχει περιορισμένες πληροφορίες για τη συνάντηση, αναφορές από την πλευρά της Μελόνι τονίζουν τη συγκεκριμένη έμφασή της στην μόχλευση της επιρροής της Τουρκίας στη Λιβύη για την αντιμετώπιση του ζητήματος των Αφρικανών μεταναστών και διακινητών που εισέρχονται στην Ιταλία. Η εγγύτητα της Τουρκίας με την Ιταλία ενισχύεται από το γεγονός ότι σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Ιταλία δεν αντιτίθεται στις επιχειρήσεις της Τουρκίας στη Λιβύη.
Προηγουμένως, η πρόληψη των μεταναστευτικών ροών από τη Λιβύη ήταν μια κοινή ατζέντα μεταξύ Ιταλίας και Τουρκίας, ωθώντας τα υπουργεία Εξωτερικών και των δύο χωρών να ξεκινήσουν προσπάθειες συνεργασίας. Σε κύκλους της Άγκυρας υπάρχουν ισχυρισμοί ότι ο Πρόεδρος Ερντογάν πρότεινε στον Ιταλό πρωθυπουργό, σε συνεργασία με τον Πρωθυπουργό της Λιβύης Αμπντούλ Χαμίντ αλ Ντμπέιμπε, τη δυνατότητα κοινής υπογραφής τριμερούς συμφωνίας. Αυτή η πρόταση πιστεύεται ότι περιλαμβάνει συνεργασία σε θέματα που σχετίζονται με τη μετανάστευση και την ασφάλεια στην περιοχή της Μεσογείου.
Οι στενοί δεσμοί της Τουρκίας με την κυβέρνηση της Λιβύης συνοδεύονται από μια αυξανόμενη στρατιωτική παρουσία στη χώρα. Τον περασμένο μήνα, εγκρίθηκε από το τουρκικό κοινοβούλιο μια προεδρική πρόταση που προτείνει παράταση κατά 24 μήνες της αποστολής του τουρκικού στρατού στη Λιβύη.
Υπογραμμίζοντας τη σημασία της παρουσίας του τουρκικού ναυτικού στην περιοχή, ο Πρόεδρος Ερντογάν δήλωσε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να διασφαλίσει την εθνική ασφάλεια έναντι πιθανών απειλών, συμπεριλαμβανομένης της μαζικής μετανάστευσης και της τρομοκρατίας, μέσω της εγκεκριμένης πρότασης.
Με την οικονομική υποστήριξη από το Κατάρ, η Τουρκία έχει εμπλακεί ενεργά στον οπλισμό, την εκπαίδευση και την υποστήριξη φατριών που ευθυγραμμίζονται με την κυβέρνηση Ερντογάν στη Λιβύη από το 2011.
Η Τουρκία έχει φτάσει στο σημείο να στέλνει Σύρους μαχητές στη Λιβύη ως μισθοφόρους, παρέχοντάς τους μηνιαίους μισθούς και υποσχόμενη τουρκική υπηκοότητα τόσο για τους μαχητές όσο και για τις οικογένειές τους. Η διαδικασία ελέγχου και επιλογής αυτών των μαχητών πραγματοποιήθηκε από την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών MIT, η οποία συνεργάζεται με τζιχαντιστικές ομάδες στη Συρία από το 2011 με στόχο την ανατροπή του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Παίζοντας κρίσιμο ρόλο στη στρατιωτική επιτυχία της υποστηριζόμενης από τον ΟΗΕ Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) ενάντια στην ανταρτική αντιπολίτευση με επικεφαλής τον Χαλίφα Χάφταρ, η Τουρκία προμήθευσε όπλα, πυρομαχικά και drones και οργάνωσε Σύρους μισθοφόρους και τζιχαντιστές για να πολεμήσουν τον Χάφταρ. Επιπλέον, στις 2 Ιανουαρίου 2020, το κοινοβούλιο της Τουρκίας εξουσιοδότησε την κυβέρνηση να αναπτύξει στρατιωτικές δυνάμεις στη Λιβύη μετά από μια συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας.
Η προσπάθεια του Χάφταρ να καταλάβει την Τρίπολη σταμάτησε απότομα μετά την παρέμβαση της Τουρκίας με την προμήθεια μη επανδρωμένων αεροσκαφών πολλαπλών χρήσεων Bayraktar TB2, που κατασκευάζει η τουρκική εταιρεία Baykar Makina, με επικεφαλής τον γαμπρό του Ερντογάν, Selçuk Bayraktar.
Πέρα από την ιδεολογική υποστήριξη, ο Ερντογάν αναγνώρισε ανοιχτά τη στρατηγική σημασία των πόρων πετρελαίου και φυσικού αερίου της Λιβύης για την Τουρκία. Κατά τη διάρκεια μιας κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρώην πρωθυπουργό της Λιβύης Fayez al-Sarraj στην Άγκυρα στις 4 Ιουνίου 2020, ο Ερντογάν αποκάλυψε σχέδια για επέκταση της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων εξερεύνησης και γεώτρησης, για την αξιοποίηση των φυσικών πόρων στο λιβυκό έδαφος.
Τον Νοέμβριο του 2020 η Τουρκία και η GNA υπέγραψαν σύμφωνο στρατιωτικής συνεργασίας και συμφωνία θαλάσσιας οριοθέτησης. Ενώ η θαλάσσια συμφωνία, που δεν αναγνωρίζεται από καμία άλλη μεσογειακή χώρα, οριοθετεί την υφαλοκρηπίδα Τουρκίας-Λιβύης και την αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ), η συμφωνία ασφαλείας επιτρέπει στην τουρκική κυβέρνηση να αναπτύξει τα στρατεύματά της στη Λιβύη.
Οι υποστηρικτές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανησυχούν ότι ο Ερντογάν χρησιμοποιεί τον φόβο της παράτυπης μετανάστευσης στις ευρωπαϊκές χώρες για να θωρακίσει το αυταρχικό του καθεστώς από τη διεθνή κριτική. Η μετανάστευση αποτελεί κύριο θέμα συζήτησης στα εθνικά κοινοβούλια του μπλοκ από την αρχή της συριακής κρίσης και η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας του 2016 για τη μετανάστευση επέτρεψε στις χώρες της ΕΕ να επιστρέψουν Σύρους αιτούντες άσυλο σε άθλια στρατόπεδα στην Τουρκία. Η ΕΕ έκλεισε έτσι τα μάτια στην αντιδημοκρατική διακυβέρνηση του καθεστώτος Ερντογάν με αντάλλαγμα ισχυρότερους ελέγχους στους πρόσφυγες που εγκαταλείπουν το τουρκικό έδαφος για την Ευρώπη.
