Παρά τις χιλιετίες που έχουν περάσει και τους εκατοντάδες σεισμούς που έπληξαν την Αττική, ο Παρθενώνας στέκει ακόμη όρθιος.
Και όμως, το εμβληματικό αυτό μνημείο της αρχαιότητας δεν διαθέτει θεμέλια, τουλάχιστον όχι με την έννοια που γνωρίζουμε σήμερα. Σύμφωνα με την πολιτικό μηχανικό Νίκη Τιμοθέου, η μακροβιότητα και η ανθεκτικότητα του ναού αποδίδονται στην «έξυπνη» αρχιτεκτονική σύλληψη των αρχαίων Ελλήνων, που είχαν καταφέρει, ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ., να εφαρμόσουν τεχνικές που σήμερα αποκαλούμε «σεισμική μόνωση».
Όπως εξηγεί η ίδια, ο Παρθενώνας εφαρμόζει μια τριπλή μέθοδο αντισεισμικής προστασίας, η οποία εντοπίζεται σε διαφορετικά σημεία της κατασκευής του και εξασφαλίζει την ανθεκτικότητά του απέναντι σε σεισμικά φαινόμενα.
- Πρώτο επίπεδο: τα οριζόντια μάρμαρα: Η βάση του ναού στηρίζεται πάνω σε στρώσεις από γιγαντιαίες, οριζόντιες και λείες μαρμάρινες πλάκες. Αυτές οι επιφάνειες επιτρέπουν στα σεισμικά κύματα να εκτονώνονται, καθώς οι πλάκες μπορούν να μετακινηθούν ανεπαίσθητα μεταξύ τους, απορροφώντας μέρος της δόνησης.
- Δεύτερο επίπεδο: μεταλλικοί σύνδεσμοι με… μολύβι: Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η εσωτερική τεχνολογία σύνδεσης των μαρμάρινων δομικών στοιχείων. Οι αρχαίοι τεχνίτες χρησιμοποίησαν ελαστικούς μεταλλικούς συνδέσμους με ενσωματωμένους σιδηροπασσάλους, γύρω από τους οποίους τοποθέτησαν μολύβι. Το μολύβι, πέρα από το ότι προφυλάσσει τον σίδηρο από τη φθορά, λειτουργεί και ως αποσβεστήρας, καθώς η ελαστικότητά του μετατρέπει την κινητική ενέργεια των σεισμών σε θερμότητα.
- Τρίτο επίπεδο: οι κολώνες σε «φέτες»: Ένα ακόμη στοιχείο που αποδεικνύει τη σοφία των αρχαίων μηχανικών είναι ο τρόπος κατασκευής των κιόνων του ναού. Οι κολώνες δεν είναι μονοκόμματες, αλλά αποτελούνται από πολλαπλά τμήματα (τύμπανα) που εφάπτονται τέλεια μεταξύ τους. Αυτή η δομή επιτρέπει μικρές ταλαντώσεις χωρίς ρήγματα ή καταρρεύσεις, προσδίδοντας στον ναό ευελιξία απέναντι στους κραδασμούς της γης.
Το τελικό αποτέλεσμα, σύμφωνα με την κα Τιμοθέου, είναι ένας ναός που μοιάζει να «χορεύει» με τον σεισμό, αντί να σπάει από αυτόν. Η επιφάνεια γλιστράει, οι σύνδεσμοι απορροφούν την ενέργεια και οι κολώνες ταλαντεύονται, όλα μαζί συνθέτουν ένα αρμονικό σύστημα σεισμικής προσαρμογής, που δικαίως προκαλεί παγκόσμιο θαυμασμό.
Η αρχαία σοφία στην υπηρεσία της σύγχρονης επιστήμης
Η περίπτωση του Παρθενώνα επαναφέρει δυναμικά το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας για τις κατασκευαστικές γνώσεις των αρχαίων Ελλήνων. Όπως φαίνεται, η επιδίωξή τους για τελειότητα δεν περιοριζόταν στην αισθητική, αλλά αγκάλιαζε τη λειτουργικότητα και τη βιωσιμότητα με τρόπους που σήμερα μόλις αρχίζουμε να κατανοούμε πλήρως.
πηγή: tilestwra.com