Οι καρδιακές παθήσεις αποτελούν την κύρια αιτία νοσηρότητας και θνητότητας στον δυτικό κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Επιστήμονες του Τμήματος Βιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) αναζητούν λύσεις μέσω της χρήσης οργανοειδών, μικρών, εργαστηριακών αντιγράφων ιστών που προέρχονται από ανθρώπινα βλαστικά κύτταρα.
Όπως εξηγεί ο αναπληρωτής καθηγητής Κωνσταντίνος Χατζηστέργος, η καρδιά, σε αντίθεση με άλλους ιστούς όπως το δέρμα ή το ήπαρ, δεν μπορεί να αναγεννήσει κύτταρα μετά τη γέννηση. Γι’ αυτό, τραυματισμοί ή καρδιακές παθήσεις οδηγούν σε μη αναστρέψιμη βλάβη. Η έρευνα στοχεύει στο να κατανοηθεί γιατί η καρδιά χάνει αυτή την ικανότητα και αν υπάρχει τρόπος να την επανακτήσει.
Τα οργανοειδή παράγονται από πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, τα οποία επιστρέφονται σε μια πρώιμη εμβρυϊκή κατάσταση και από εκεί δημιουργούνται ιστούς που προσομοιάζουν τους καρδιακούς ιστούς και το νευρικό σύστημα. Αν και δεν έχουν σχήμα καρδιάς, περιλαμβάνουν όλους τους τύπους κυττάρων της, όπως μυοκάρδιο και αγγεία.
Μέχρι στιγμής, η ομάδα του ΑΠΘ έχει εντοπίσει κρίσιμους μοριακούς και μεταβολικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με την απώλεια αναγεννητικής ικανότητας της καρδιάς μετά τη γέννηση. Πειραματικά σκευάσματα δοκιμάζονται για να επαναφέρουν τη δυνατότητα παραγωγής νέων καρδιακών κυττάρων. Τα αποτελέσματα των οργανοειδών ανοίγουν το δρόμο για εξατομικευμένες θεραπείες, χωρίς την ανάγκη άμεσων κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους.
Παράλληλα, στο ίδιο εργαστήριο, η χρήση οργανοειδών προχωρά σε πιο προχωρημένες θεραπείες, όπως η αντιμετώπιση της σπάνιας νευροεκφυλιστικής νόσου Αταξία του Φρίντριχ, μέσω ενός πεπτιδίου που επαναφέρει τον μεταβολικό μηχανισμό των κυττάρων σε κατάσταση αντίστοιχη με την εμβρυϊκή. Η νεοφυής εταιρεία βιοτεχνολογίας KosBio εργάζεται για την έναρξη κλινικών δοκιμών τα επόμενα δύο χρόνια.
Η έρευνα αυτή συνδυάζει αιχμή τεχνολογίας και βιολογίας, ανοίγοντας νέες προοπτικές για την αναγέννηση καρδιακών ιστών και τη θεραπεία χρόνιων και σπάνιων παθήσεων.
