Γράφει ο *Βασίλης Μιχαήλογλου
Τι σημαίνει η ποίηση Χαϊκού
Το χαϊκού (ιαπωνικά: 俳句, δηλαδή «αστείος στίχος») είναι μια ιαπωνική ποιητική φόρμα. Παραδοσιακά αποτελείται από τρεις ομάδες των 5, 7, 5 συλλαβών, οι οποίες τοποθετούνται σε τρεις στίχους για έμφαση ή σ’ έναν, χωρισμένο με κενά. Το χαϊκού αποτελεί την πιο σύντομη μορφή ποίησης στον κόσμο.
Αυτό που σήμερα ονομάζεται “κλασικό χαϊκού” έχει τις ρίζες του στον 16ο αιώνα, στην αρχή της περιόδου “Εντό”. Οι ιδιαιτερότητες της περιόδου αυτής δημιούργησαν την αίσθηση ενός “κλειστού κόσμου”, δεδομένου ότι η ιαπωνική κοινωνία καθοριζόταν από φεουδαρχικό σύστημα και είχε “κόψει” κάθε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.
Η εξέλιξη του μικρού ιαπωνικού ποιήματος επηρεάστηκε καθοριστικά από τη σκέψη του ταοϊσμού και του ζεν βουδισμού, εκφράζοντας συχνά το “αμετάβλητο μέσα στην κίνηση” (Μπασό).
Στο χαϊκού γίνεται προσπάθεια να συλληφθεί η ρευστότητα και η προσωρινότητα της στιγμής, προκειμένου αυτή να διατηρηθεί αναλλοίωτη στην αιωνιότητα.
Οι λέξεις όμως δεν είναι αρκετές για να περιγράψουν την ολότητα μιας στιγμιαίας εμπειρίας, ο ποιητής του χαϊκού περιγράφει νοερά μια ιδέα, αφήνοντας τη φαντασία του αναγνώστη να τη συμπληρώσει, όπως εκείνος νομίζει.
Τα χαϊκού, αναφέρονται σε μια εποχή του χρόνου, πράγμα που καθορίζεται από τη χρήση μιας εποχιακής λέξης (Κίγκο), δίνοντας κάθε φορά ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο αναφοράς (Ανθισμένες κερασιές, ιτιές, άνοιξη, αηδόνια, απογευματινή αύρα, καλοκαίρι, φθινόπωρο, κόκκινα φύλλα, παγετός, χαλάζι, κρίνα).
Παραδοσιακά, ένα χαϊκού πρέπει να διαρκεί και να διαβάζεται όσο κρατάει μια αναπνοή.
Η καλλιγραφία αναφέρεται σ΄ένα από τα πιο διάσημα χαϊκού του Μπασό, το χαϊκού του βατράχου. Το πότε εμφανίστηκε ο όρος χαϊκού δεν είναι πλήρως εξακριβωμένο.
‘Παλιά λιμνούλα
Ένας βάτραχος βουτά
Ήχος του νερού’
Από το 13ο αιώνα εμφανίζονται τα πρώτα τεκμηριωμένα χαϊκού ως ξεχωριστή λυρική ποίηση, το οποίο εξελίχθηκε ως περιπαικτικό και αστείο ποίημα, αγαπητό στους αυλικούς και τους σαμουράι.
Κατέληξε ένα παιχνίδι λέξεων και εικόνων.
Στα μέσα του 20ου αιώνα άρχισαν να διαδίδονται τα ποιήματα χαϊκού στο δυτικό κόσμο. Αρχικά από τη Βόρεια Αμερική και μετά σ΄όλο τον αγγλόφωνο κόσμο. Σήμερα γράφονται χαϊκού σχεδόν σ΄όλες τις γλώσσες.
Ο πιο επιφανής Έλληνας που έγραψε χαϊκού είναι ο Γεώργιος Σεφέρης που θεωρείται πια και αυτός μας γνώρισε την ποίηση χαϊκού στην Ελλάδα.
Η πρώτη αυτοτελής ποιητική συλλογή με ποιήματα χαϊκού στην Ελλάδα τυπώθηκε το 1969 από τον Ζήσιμο Λορεντζάτο με τίτλο ‘Αλφαβητάρι’.
Από το 1972 μέχρι σήμερα η ποίηση χαϊκού έχει αναπτυχθεί πολύ και στην Ελλάδα και στην Κύπρο. Περίπου 50 Έλληνες και Κύπριοι ποιητές έχουν γράψει ποιήματα χαϊκού.
***
Ποιηματα χαϊκού του Βασίλη
Α/ Ερωτικά.
Κόλαση μαζί,
παρά να σωθώ μόνος,
γιατί σ΄αγαπώ
*
Σε απάτησε
η άπιστη γυναίκα;
Θα συνεχίσει
*
Μαχαιρώματα,
οι εξωσυζυγικές
περιπέτειες
Ο *Βασίλης Μιχαήλογλου είναι ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΣ. Ε.Ν./ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΠΟΛΥΕΘΝΙΚΩΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΗΣ ISO
ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΡΟΓΡ/ΤΩΝ ΕΣΠΑ
CO ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΓΛΑΥΚΑ
Ακολουθήστε μας και στο Google news. Διαβάστε μας για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.