Πριν από 65 χρόνια, στις 16 Αυγούστου 1960, η Κύπρος εισήλθε σε μια νέα εποχή, αποκτώντας υπόσταση ως ανεξάρτητη και κυρίαρχη Δημοκρατία. Ύστερα από 82 χρόνια βρετανικής κυριαρχίας, οι συμφωνίες Ζυρίχης–Λονδίνου άνοιξαν τον δρόμο για τη δημιουργία του νεότερου τότε κράτους της Ευρώπης.
Η ανακήρυξη της ανεξαρτησίας πραγματοποιήθηκε σε μια συγκινητική τελετή στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στα μεσάνυχτα της 15ης προς 16η Αυγούστου. Παρόντες ήταν ο πρώτος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄, και ο Τουρκοκύπριος Αντιπρόεδρος, Φαζίλ Κιουτσούκ. Ο τελευταίος Βρετανός κυβερνήτης, σερ Χιου Φουτ, ανέγνωσε τη διακήρυξη που σφράγιζε το τέλος της αποικιακής περιόδου και την απαρχή ενός ανεξάρτητου κράτους.
Την ίδια μέρα τέθηκε σε ισχύ το νέο Σύνταγμα, ενώ η πρώτη συνεδρία της Βουλής των Αντιπροσώπων σφράγισε θεσμικά τη γέννηση της Δημοκρατίας. Στην τελετή αντηχούσαν 21 κανονιοβολισμοί, υψώθηκε για πρώτη φορά η κυπριακή σημαία και αποδόθηκαν όρκοι πίστης στη νεοσύστατη πολιτεία. Την προηγούμενη μέρα, με τη δύση του ήλιου, είχε υποσταλεί οριστικά η βρετανική σημαία από το Κυβερνείο και τα δημόσια κτήρια του νησιού.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, στο πρώτο του διάγγελμα ως Πρόεδρος, τόνισε ότι η Κύπρος εντάσσεται στην κοινωνία των ελεύθερων εθνών αποφασισμένη να συμβάλει ενεργά στην προάσπιση των αρχών του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Κάλεσε δε όλους τους Κυπρίους να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την πρόοδο και την ευημερία του τόπου.
Η διεθνής κοινότητα έσπευσε να χαιρετίσει το νέο κράτος. Συγχαρητήρια τηλεγραφήματα έφτασαν στον Μακάριο από ηγεσίες της Δύσης και της Ανατολής, από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Νταγκ Χάμαρσκελντ, τη βασίλισσα Ελισάβετ, τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, μέχρι τον Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ της Ηνωμένης Αραβικής Δημοκρατίας. Έναν μήνα αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1960, η Κυπριακή Δημοκρατία έγινε πλήρες μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
Παρά το γεγονός ότι η επίσημη ημέρα ανακήρυξης είναι η 16η Αυγούστου, το 1963 καθιερώθηκε για πρακτικούς λόγους η 1η Οκτωβρίου ως η ετήσια ημέρα εορτασμού της ανεξαρτησίας.
