Υδρογόνο: Πώς και πότε θα παράγεται στην Ελλάδα.

Στο υδρογόνο, ένα καθαρό καύσιμο που μπορεί να παραχθεί από μια ποικιλία ενεργειακών πηγών «στοιχηματίζουν» κυβερνήσεις και επενδυτές. Το τελευταίο διάστημα, οι συμφωνίες και οι ανακοινώσεις στην Ευρώπη πληθαίνουν δίνοντας το «στίγμα» για τον ρόλο που μπορεί να παίξει στην πορεία της Ευρώπης προς την κλιματική ουδετερότητα, όπως αποτυπώνεται στο πακέτο πολιτικής «Fit-for-55 της ΕΕ και στην εργαλειοθήκη «RePowerEu». Παράλληλα, στην Ελλάδα αναμένεται το επόμενο διάστημα η δημοσίευση της στρατηγικής για το υδρογόνο έως το 2030.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ήδη ωριμάζουν δύο projects. Πριν τις γιορτές «έπεσαν» οι υπογραφές για την ανάπτυξη έως το 2030 ενός περιφερειακού δικτύου υποδομών υδρογόνου που θα συνδέει τις χώρες της Βαλτικής Θάλασσας και της Κεντρικής Ευρώπης (Φινλανδία, Σουηδία, Δανία, Γερμανία, Πολωνία). Το σχέδιο είναι να αξιοποιηθεί το υπεράκτιο αιολικό δυναμικό της περιοχής για την παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου και να αναπτυχθεί μια ολοκληρωμένη αγορά στην Ευρώπη, ενισχύοντας την απανθρακοποίηση της οικονομίας.

Παράλληλα, προχωρά και ο σχεδιασμός για τη δημιουργία ενός αγωγού μεταφοράς «πράσινου» υδρογόνου από την ιβηρική χερσόνησο προς τη Γαλλία και την υπόλοιπη Ευρώπη.

Σύμφωνα με την Κομισιόν, το υδρογόνο που παράγεται με χρήση καθαρής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές θα είναι ο καταλύτης του σχεδίου απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα σε βιομηχανίες και μεταφορές. Το REPowerEU θέτει ως στόχο για την Ευρώπη την παραγωγή 10 εκατ. τόνων πράσινου υδρογόνου και την εισαγωγή 10 εκατ. τόνων «πράσινου» υδρογόνου ως το 2030. Μάλιστα, οι συνολικές επενδυτικές ανάγκες για βασικές κατηγορίες υποδομών υδρογόνου εκτιμάται ότι είναι της τάξης των 28 με 38 δισ. ευρώ για τους εσωτερικούς αγωγούς της ΕΕ και 6 με 11 δισ. για την αποθήκευση.

Για τη διευκόλυνση της εισαγωγής έως και 10 εκατομμυρίων τόνων «πράσινου» υδρογόνου, η Επιτροπή θα υποστηρίξει την ανάπτυξη τριών μεγάλων διαδρόμων εισαγωγής υδρογόνου μέσω της Μεσογείου, της Βόρειας Θάλασσας και, μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες, μέσω της Ουκρανίας. Σε κάθε περίπτωση αναμένεται η δημοσίευση δύο κατ’ εξουσιοδότηση πράξεων σχετικά με τον ορισμό και την παραγωγή του ανανεώσιμου υδρογόνου.

Ο σχεδιασμός για την Ελλάδα

Στη χώρα μας, ο αγωγός μεταφοράς φυσικού αερίου Ελλάδας – Βόρειας Μακεδονίας θα είναι ο πρώτος που θα μπορεί να μεταφέρει υδρογόνο. Ωστόσο, ακόμη δεν έχει δημοσιευθεί η Εθνική Στρατηγική Προώθηση Τεχνολογιών – Εφαρμογών Υδρογόνου και Ανανεώσιμων Αερίων, η οποία έχει ολοκληρωθεί από την επιστημονική επιτροπή που την εκπόνησε και έχει υποβληθεί στην πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς αξιολόγηση από τις αρχές του περασμένου καλοκαιριού. Πάντως, όπως αναφέρει στέλεχος του ΥΠΕΝ αναμένεται να δημοσιευθεί το επόμενο διάστημα.

Σύμφωνα με το προσχέδιο της εθνικής στρατηγικής, το προτεινόμενο πρόγραμμα ανάπτυξης υδρογόνου στην Ελλάδα για το 2030 προβλέπει εγχώρια παραγωγή 3.500 GWh (γιγαβατώρες) υδρογόνου από ηλεκτρόλυση, συνολικής ισχύος 750 MW (μεγαβάτ), που θα τροφοδοτείται από ηλεκτροπαραγωγή έργων ΑΠΕ Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, ισχύος 3 GW (80% φωτοβολταϊκά και 20% αιολικά). Το παραγόμενο «πράσινο» υδρογόνο θα υποκαθιστά κυρίως φυσικό αέριο και εν μέρει πετρελαιοειδή στους τομείς των διυλιστηρίων, της βιομηχανίας και των μεταφορών.

Οι τομείς ανάπτυξης της αγοράς υδρογόνου στην Ελλάδα θα είναι, σε πρώτη φάση, η υποκατάσταση γκρίζου υδρογόνου στα διυλιστήρια και την αμμωνία, καθώς και η τροφοδοσία μεταφορικών μέσων για τα οποία το υδρογόνο παρουσιάζει συγκριτικό πλεονέκτημα, είτε άμεσα είτε μέσω συνθετικών καυσίμων που παράγονται από υδρογόνο. Τα συνθετικά καύσιμα θα τροφοδοτούν αρχικά αεροπορικές και ναυτιλιακές μεταφορές. Οι νέες εφαρμογές των ανανεώσιμων αερίων _ στα πρώτα στάδια βιομεθάνιο από βιοαέριο _ θα είναι κατά προτεραιότητα στην ανάμειξή τους στα δίκτυα αερίου για την τροφοδοσία οικιακών και εμπορικών καταναλωτών, καθώς και στην τροφοδοσία μεταφορικών μέσων. Το παραδοσιακό βιοαέριο θα παραμείνει για εφαρμογές συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας ή και για μικρές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, όλοι οι τομείς θα μειώνουν δραστικά τη χρήση πετρελαιοειδών και θα πλησιάσουν στην πλήρη κλιματική ουδετερότητα κατά το 2050. Όμως ήδη το 2030, η στόχευση περιλαμβάνει αξιοσημείωτα μερίδια υδρογόνου και κλιματικά ουδέτερων καυσίμων σε επιλεγμένες εφαρμογές του τομέα των μεταφορών καθώς και την ανάπτυξη της σχετικής υποδομής τροφοδοσίας καυσίμων σε συγκεντρωμένους, κατά προτίμηση, σταθμούς τροφοδοσίας. Η μετάβαση σε κλιματικά ουδέτερη δομή και τεχνολογία θεωρείται από τους συντάκτες του εθνικού σχεδίου, δύσκολη στον τομέα της βιομηχανίας λόγω των τεχνολογικών δυσκολιών αλλά και του κόστους μετατροπής.

Ποια είναι τα είδη υδρογόνου

Το υδρογόνο είναι άφθονο αλλά δεν βρίσκεται ελεύθερο στη φύση. Μπορεί να παραχθεί με διάφορες μεθόδους, και ανάλογα με το ανθρακούχο αποτύπωμα (αέρια του θερμοκηπίου, δηλαδή κυρίως CO2 και μεθάνιο, που παράγονται από ανθρώπινες δραστηριότητες), το υδρογόνο μπορεί να χαρακτηριστεί ως πράσινο, μπλε, τυρκουάζ ή γκρίζο.