Μερικοί από τους παλαιότερους δεινόσαυρους δεν είχαν κούφια οστά, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι σκελετικοί αερόσακοι εξελίχθηκαν ανεξάρτητα σε τρεις γενεαλογίες: σαυροπόδομα με μακρύ λαιμό, κρεατοφάγους θερόποδες και πτερόσαυρους.
Οι σάκοι αέρα που βρίσκονται μέσα στα οστά των μεγαλύτερων δεινοσαύρων και πτερόσαυρων που περιπλανώντουσαν στη Γη ήταν τόσο πλεονεκτικοί που αυτοί οι θύλακες μπορεί να είχαν εξελιχθεί ανεξάρτητα τουλάχιστον τρεις φορές σε διαφορετικές γενεαλογίες, διαπιστώνει μια νέα μελέτη.
Οι ερευνητές γνώριζαν ήδη ότι αυτοί οι αρχαίοι γίγαντες είχαν φυσαλίδες αέρα στα οστά τους. Τώρα, τα στοιχεία ότι ορισμένοι από τους πρώτους δεινόσαυρους που έχουν καταγραφεί δεν είχαν αυτούς τους αερόσακους υποδηλώνουν ότι εξελίχθηκαν αργότερα, μέσω της συγκλίνουσας εξέλιξης, ένα φαινόμενο στο οποίο διαφορετικοί οργανισμοί αναπτύσσουν ανεξάρτητα παρόμοια χαρακτηριστικά.
Οι πτερόσαυροι, τα κρεατοφάγα θηρόποδα και τα σαυρόποδα με μακρύ λαιμό ανήκουν σε μια ομάδα αρχαίων ερπετών που ονομάζονται avemetatarsalians, τα οποία σχετίζονται πιο στενά με τα σημερινά πουλιά παρά με τους κροκόδειλους. Αυτές οι τρεις γενεαλογίες εξέλιξαν γεμάτα αέρα στα οστά τους, οι οποίοι διατηρούσαν τους σκελετούς τους ελαφρούς και ευκίνητους. Χωρίς αυτές τις δομές, τα θηρία δεν θα μπορούσαν να έχουν μεγαλώσει τόσο πολύ ή να διατηρούνται δροσερά στο ζεστό κλίμα της Τριασικής περιόδου (252 εκατομμύρια έως 201 εκατομμύρια χρόνια πριν).
«Τα λιγότερο πυκνά οστά που περιείχαν περισσότερο αέρα έδωσαν στους δεινόσαυρους και τους πτερόσαυρους περισσότερο οξυγόνο που κυκλοφορούσε στο αίμα τους, καθώς και περισσότερη ευκινησία στο κυνήγι, τη φυγή και τη μάχη ή ακόμα και για να πετάξουν», είπε ο πρώτος συγγραφέας της μελέτης Tito Aureliano. Έ(ανοίγει σε ννας ερευνητής στο Ινστιτούτο Γεωεπιστημών στο Πανεπιστήμιο του Campinas στη Βραζιλία, είπε σε μια δήλωση(ανοίγει σε νέα καρτέλα). «Όχι μόνο χρησιμοποιούσαν λιγότερη ενέργεια, αλλά διατηρούσαν και πιο αποτελεσματικά το σώμα τους δροσερό».
Τώρα, νέα στοιχεία δείχνουν ότι μερικοί από τους παλαιότερους avemetatarsalians δεν είχαν αερόσακους, πράγμα που σημαίνει ότι οι συγγενείς τους μπορεί να έχουν αναπτύξει κοίλα οστά ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο.
Στη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2022, στο περιοδικό Scientific Reports(ανοίγει σε νέα καρτέλα), οι ερευνητές ανέλυσαν απολιθώματα ηλικίας 233 εκατομμυρίων ετών από τρία πρώιμα είδη δεινοσαύρων – τους σαυροπόδομους Buriolestes schultzi και Pampadromaeus barberenai και τον κρεατοφάγο Gnathovorax cabreirai – που είναι από τα “παλαιότερα καλά υλικά” από τους sauropod dinosaurs, me dinosaursauraos. Πολ Μπάρετ(ανοίγει σε νέα καρτέλα), ένας παλαιοβιολόγος στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας στο Λονδίνο, ο οποίος σχολίασε τη μελέτη.
“Δείχνει ότι αυτά τα πολύπλοκα συστήματα αερόσακων, σε τουλάχιστον έναν κλάδο δεινοσαύρων, άρχισαν να γίνονται πραγματικά επεμβατικά [διαπερνούν τα οστά] πολύ αργότερα στην εξελικτική τους ιστορία από ό,τι στις άλλες δύο ομάδες ερπετών που ανέπτυξαν αυτά τα συστήματα”, δήλωσε ο Barrett.
Οι ερευνητές έκαναν λεπτομερείς μικροαξονικές τομογραφίες των οστών – που ανακαλύφθηκαν μεταξύ 2011 και 2019 στο Rio Grande do Sul, τη νοτιότερη πολιτεία της Βραζιλίας – και εντόπισαν μικρούς χώρους στους σπονδύλους που θα μπορούσαν να φιλοξενούν αιμοφόρα αγγεία και μυελό, αλλά όχι αερόσακους.
Η νέα μελέτη μπορεί να βοηθήσει να καθοριστεί εάν οι αερόσακοι σε σαυρόποδα, θηρόποδα και πτερόσαυρους έχουν την ίδια εξελικτική προέλευση από έναν κοινό πρόγονο ή αν όλοι το πέτυχαν ανεξάρτητα μέσω συγκλίνουσας εξέλιξης.
«Αυτό που υποδηλώνει αυτή η μελέτη είναι ότι αυτές οι τρεις ομάδες μπορεί να έχουν πετύχει αερόσακους ανεξάρτητα, γιατί όταν εξετάζουμε τα πρώτα μέλη τουλάχιστον μιας από αυτές τις ομάδες, δεν υπάρχουν καλά στοιχεία για τους αερόσακους».
Μελέτη του 2021(ανοίγει σε νέα καρτέλα)πρότεινε ότι οι ορνιθίσχοι – μια ομάδα δεινοσαύρων με πουλιά που έζησαν στην Ιουρασική και Κρητιδική περίοδο (201 εκατομμύρια έως 66 εκατομμύρια χρόνια πριν) δεν είχαν επίσης αερόσακους, παρά το γεγονός ότι μοιράζονταν έναν πρόγονο με δεινόσαυρους που ανέπτυξαν αερόσακους.
Αλλά η ιστορία του πώς εξελίχθηκαν οι αερόσακοι είναι γεμάτη αβεβαιότητες. «Δεν βρίσκονται όλοι οι αερόσακοι στα οστά – μερικοί από αυτούς τους αερόσακους που γνωρίζουμε από ζωντανά ζώα στην πραγματικότητα πηγαίνουν μεταξύ των μυών και γύρω από τα όργανα». «Μπορεί να είναι ότι όλοι μοιράζονται αερόσακους και οι αερόσακοι βρίσκονται στον κοινό τους πρόγονο, αλλά δεν άφησαν κανένα ίχνος στο κόκκαλο».
Το γεγονός ότι οι ερευνητές δεν βρήκαν ίχνη αερόσακων στους παλαιότερους avemetatarsalians «ακόμα δεν αποκλείει ότι μπορεί να είχαν έναν για τον οποίο απλά δεν μας λένε τα απολιθώματα». Μπορεί αυτά τα αρχαία ερπετά να είχαν φυσαλίδες αέρα στον μαλακό ιστό τους που αργότερα διείσδυσαν στον σκελετό, μια προσαρμογή που ζει στα πουλιά σήμερα.
Ακολουθήστε μας στα κοινωνικά δίκτυα facebook, twitter, instagram, youtube, και στο Google news. Διαβάστε την e-enimerosi.com για να ενημερώνεστε για όλα τα νέα, από την Ελλάδα και τον κόσμο, κάνετε εγγραφή στην σελίδα και πατήστε το καμπανάκι για να ενημερώνεστε πρώτοι έγκαιρα και έγκυρα.