Υπάρχει μια πρωτογενής σχέση μεταξύ ρυθμού αύξησης του πληθυσμού και αφθονίας των ενεργειακών πόρων. Τα ορυκτά καύσιμα επηρέασαν για αιώνες όλες τις δραστηριότητες της κοινωνίας, όπως δημογραφικές εξελίξεις, βιομηχανικές επαναστάσεις, υγειονομική περίθαλψη, την αστικοποίηση, πράσινες επαναστάσεις, την αντισύλληψη, πολέμους και φυσικές καταστροφές.
Ευλόγως, το Τμήμα Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών ενδιαφέρθηκε προ πολλού και προέβλεπε ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ανέλθει σε περίπου 9 δισεκατομμύρια το 2050, δηλαδή περισσότερο από δύο δισεκατομμύρια ανθρώπων από σήμερα.
Αυτή η πρόβλεψη δεν αμφισβητείται πλέον και οι δύο κύριοι ενεργειακοί οργανισμοί του κόσμου, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (IEA) και η Energy Information Administration (EIA), προέβλεπαν (προ πανδημίας κορονοϊού) πόση ενέργεια θα χρειαστεί η ανθρωπότητα μέχρι το 2050.
Πολλοί κοινωνικοί και οικονομικοί λόγοι συνέβαλαν στην αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, μεταξύ άλλων, οι ιατρικές εξελίξεις, οι βελτιώσεις στη δημόσια υγεία και την υγιεινή, η αυξημένη διαθεσιμότητα τροφίμων, η γεωργική παραγωγικότητα, η ανάπτυξη του εμπορίου και των μεταφορών, αλλά ο πρωταρχικός ρόλος που έπαιξαν οι πηγές υψηλής ενεργειακής απόδοσης, αναφέρεται σπάνια.
Ωστόσο, ο κάθε ένας από τους παραπάνω παράγοντες, που συνέβαλλαν στην αύξηση του πληθυσμού τους τελευταίους αιώνες, ενισχύθηκε ισχυρά από την αυξανόμενη θερμική απόδοση της χρησιμοποιούμενης πηγής ενέργειας.
Τα φθηνά και άφθονα ορυκτά καύσιμα αποτέλεσαν την απαραίτητη προϋπόθεση για την αύξηση του πληθυσμού του περασμένου αιώνα (1900-2000) και όλες οι χώρες, άμεσα ή έμμεσα, επωφελήθηκαν από την κατανάλωση ενέργειας υψηλής θερμικής απόδοσης, ιδιαίτερα για την παραγωγή ηλεκτρισμού και για τις μεταφορές.
Και βέβαια η διαθεσιμότητα ενέργειας επιτρέπει στους πληθυσμούς να αναπτυχθούν, αλλά η κατανάλωση ενέργειας απαιτεί διαθεσιμότητα ενεργειακών πόρων, καθιστώντας τους την ίδια στιγμή, λόγω της έντονης εκμετάλλευσης, σπανιότερους.
Κατά συνέπεια, τα κοντινά δάση εξαντλούνται, τα ανθρακωρυχεία σκάβονται βαθύτερα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο εξάγονται σε πιο σύνθετα περιβάλλοντα, κάτω από δυσκολότερες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας. Αυτό οδηγεί στην έρευνα και εκμετάλλευση νέων πηγών ενέργειας, οι οποίες με τη σειρά τους επεκτείνουν την ικανότητα της Γης να προμηθεύει την ανθρωπότητα με ενέργεια.
Από τον άνθρακα στο πετρέλαιο
Η εμφάνιση του άνθρακα ως πηγής ενέργειας εξάλειψε τον 19ο αιώνα την κυριαρχία της βιομάζας ως βασικής πηγής ενέργειας, απελευθερώνοντας τα γεωγραφικά όρια των διεθνών μεταφορών και της επικοινωνίας.