Στο μετάλλιο (την εσωτερική όψη) της κύλικας παριστάνεται ζεύγος, που επιδίδεται στον συνουσιαστικό τρόπο του «πυγηδόν ὀχεύω» (βλ. LSJ, λ. πυγίζω, δηλ. ἐκ τοῦ ὄπισθεν, παρά φύσιν). Στα δεξιά, απεικονίζεται ένα κάθισμα (δίφρος), όπου ο νεαρός άνδρας έχει αποθέσει το ένδυμά του. Το πεδίο διχοτομεί λοξά η αποσπασματικά σωζόμενη ὀζώδης βακτηρία του, ένα από τα βασικά εικονογραφικά σύμβολα του Αθηναίου πολίτη. Στα αριστερά, υπάρχει ένα ακόμη ένδυμα, κρεμασμένο ψηλά στον τοίχο. Πάνω από τη ράχη του νέου διακρίνονται μισοσβησμένα δύο γράμματα Κ και Α, τα αρχικά γράμματα της λέξης ΚΑΛΟΣ, δηλαδή όμορφος και ποθητός νέος.
Η κύλικα, μαζί με τον κρατήρα, ήταν το κατ’ εξοχήν συμποτικό αγγείο. Η κατανάλωση του κρασιού αλλά και τα παιχνίδια δεξιοτεχνίας με κύλικες (κότταβος) που τη συνόδευαν, αύξαναν το επίπεδο της ευωχίας των συμποσιαστών. Το συμπόσιο υπήρξε ένα από τα στοιχεία της κοινωνικής και σεξουαλικής ζωής, όχι μόνο στην αρχαία Αθήνα, αλλά και σε όλο τον ελληνικό κόσμο. Άρμοζε σε ελεύθερους πολίτες και εκτός από την κοινή κατανάλωση φαγητού και ποτού, τις φιλοσοφικές και πολιτικές συζητήσεις, περιελάμβανε και δημόσιες-ομαδικές σεξουαλικές συνευρέσεις, χωρίς τη συμμετοχή των συζύγων. Οι μόνες που μπορούσαν να λάβουν μέρος σε τέτοια συμπόσια ήταν οι εταίρες, δηλαδή πόρνες υψηλής κοινωνικής και μορφωτικής στάθμης. Υπήρχαν βέβαια και πορνεία, όπου οι άνδρες μπορούσαν να συνευρίσκονται με πόρνες κατωτέρων βαθμίδων.
Ο αγγειογράφος, στον οποίο αποδίδεται η κύλικα, ονομάζεται Ζωγράφος του Ακεστορίδη. Έλαβε το συμβατικό όνομά του από τον καλό Ακεστορίδη, έναν ωραίο Αθηναίο νέο των χρόνων λίγο μετά τα περσικά, τον οποίο επαίνεσε στα αγγεία του. Ίσως να μην είναι τυχαίο το γεγονός ότι το σύνολο σχεδόν των σαράντα περίπου αγγείων που αποδίδονται στον Ζωγράφο του Ακεστορίδη είναι κύλικες διακοσμημένες με παραστάσεις ωραίων νέων σε συμπόσια και σε αθλητικές δραστηριότητες.
Αττική ερυθρόμορφη κύλικα
Συλλογή Βλαστού-Σερπιέρη αρ. ευρ. ΒΣ 541
Προέλευση: Βρέθηκε στην Αττική, στην περιοχή του Κορωπίου.
Χρονολόγηση: Δεύτερο τέταρτο του 5ου αι. π.Χ.
Διαστάσεις: Ύψος σωζ. 0,08 μ. Διαμ. σωζ. 0,19 μ.
Χώρος έκθεσης: Αίθουσα 61, προθήκη 12.
Γιώργος Γ. Καββαδίας
Βιβλιογραφία
Beazley Archive Pottery Database αρ. 209612.
Kilmer, Martin. F., Greek erotica on Attic red-figure vases, London, 1993, 259.
Γενική Βιβλιογραφία (επιλογή)
Ἀπόρρητα. Έγραψεν Εύϊος Ληναίου [Χαριτωνίδης Χαρίτων], Θεσσαλονίκη 1935.
Glazebrook, Allison, and Madeleine Mary Henry. Greek Prostitutes in the Ancient Mediterranean, 800 BCE-200 CE. Madison, Wis.: University of Wisconsin Press, 2011.
Glazebrook, Allison, and Barbara Tsakirgis. Houses of Ill Repute: The Archaeology of Brothels, Houses, and Taverns in the Greek World. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2016.
Keuls, E.C., The Reign of the Phallus. Sexual Politics in Ancient Athens. 2nd edition. Berkeley: University of California Press, 1993.
LSJ: Henry George Liddell, Robert Scott and Henry Stuart Jones Greek-English Lexicon.
